الوقت- اخیراً سخنگوی جنبش انصارالله یمن از وجود طرحی برای تجزیه یمن از سوی کشورهای ائتلاف و مخصوصاً امارات و عربستان پرده برداشت. «محمد عبدالسلام» سخنگوی انصار الله در صفحه توییتر خود هشدار داد امارات علاوه بر نقشی که در تجاوز به یمن بازی می‌کند به دنبال تجزیه این کشور نیز هست. عبدالسلام همچنین گفت: طرح کثیف امارات، علاوه بر دخالت مستقیم در ویران کردن یمن، این کشور با نظارت مستقیم بر جنوب یمن به دنبال تجزیه این کشور و اشغال جزایر آن است.
از سوی دیگر سایت "گلوبالیست" نیز با اشاره به شکست مذاکرات کویت، براین مساله اشاره کرده است که عربستان پس از شکست در حملات نظامی 13 ماهه و ناتوانی در سیطره بر یمن، طرحی را که شامل تجزیه و تقسیم این کشور است، در دستور کار قرار داده است. گلوبالیست، تقسیم یمن را یکی از طرح‌های جایگزین عربستان در این کشور دانست و آن را طرح "ب" سعودی توصیف کرد. این سایت آمریکایی با اشاره به فعالیت القاعده در یمن هشدار داد، پس از پایان جنگ علیه یمن که مورد حمایت آمریکا است، "دولت تروریستی" و مستقل دیگری در یمن به وجود خواهد آمد.
صرف نظر از مباحث مورد نظر، تحلیل پیش رو در پی پاسخ به این سوال است که عموماً طرح تجزیه در یمن امکان پذیر هست یا نه؟ عربستان و کشورهای ائتلاف موافق تجزیه یمن هستند؟ در صورت تجزیه یمن،آیا عربستان به منافع حداکثری خود دست خواهد یافت؟
- براساس طرح تجزیه یمن، این کشور می بایست به دو منطقه مستقل که دربرگیرنده یمن شمالی و جنوبی است، تقسیم شود. در واقع عربستان که ابتدا درصدد فدرالی شدن یمن بود امروزه وارد فاز تجزیه شده است. در صورت تحقق این طرح، در یمن شمالی انصارالله و حزب کنگره مردمی حضور خواهند داشت و علناً این بازیگران درشمال تثبیت و به وزنه ای اصلی تبدیل خواهند شد. در حالی که عربستان مخالف تثبیت انصارالله در یمن است. از سوی دیگر با تجزیه یمن حوزه نفوذ و وسعت جغرافیایی انصارالله گسترش پیدا می کند و همین امر می تواند در آینده تهدیدی بالقوه برای عربستان پدید آورد.
- در جنوب بازیگران متعددی دارای نقش هستند. در منطقه جنوبی چهار گروه اخوان المسلمین، جنبش حراک، نیروهای وابسته به منصور هادی و گروه های تروریستی همچون القاعده و داعش فعالیت دارند. مطلوب ترین گزینه برای عربستان منصور هادی است. اما از آنجایی که سایر بازیگران دارای نقشی مهم و بی بدیل هستند، طرح عربستان برای تبدیل شدن منطقه جنوب به حوزه نفوذ نیروهای منصور هادی عملاً امکان پذیر نیست. از سوی دیگر سایر بازیگران قائل به نقش پذیری در منطقه جنوب هستند و منصور هادی دارای مقبولیت چندانی در میان بازیگران جنوبی ندارد.
- عربستان از طرح تجزیه یمن به دنبال یک منطقه امن برای تروریست ها است. این سناریو مشابه سناریویی است که کشورهای استکباری برای سوریه در نظر گرفته بودند. در سوریه منطقه ای در شمال برای آموزش، تجهیز و هدایت نیروهای تروریستی در نظر گرفته بودند که تا به امروز این امر میسر نشده است. بنابراین عربستان درصدد سناریویی شبیه منطقه امن برای مناطق جنوبی یمن است که این امر می تواند به صورت تهدیدی بالقوه برای منطقه شمالی باشد.
- آنچه امروز بیش از همه برای عربستان در اولویت قرار دارد، جنگ فرسایشی و افزایش درگیری های داخلی است. این امر نیز در راستای کاهش توان بازیگران داخلی همچون انصارالله است. مضاف برآنکه کاهش توان داعش و سایر گروه های تروریستی نیز مدنظر عربستان است. به هر حال داعش تهدیدی بالقوه برای عربستان در آینده می تواند باشد. «توماس فریدمن»روزنامه نگار آمریکایی که حدود چند ماه پیش به عربستان سفر کرد و با شاهزاده«محمد بن نایف» ولیعهد و شاهزاده«محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد و وزیر دفاع و حاکم کنونی عربستان برای مدت بیش از پنج ساعت دیدار کرد، در دیداری تصویری پس از بازگشتش از ریاض که در پایگاه اینترنتی روزنامه «نیویورک تایمز»وجود دارد، گفت: «آن چه مسئولان سعودی از آن می‌ترسند، حمله داعش به اسرائیل است؛ زیرا این به معنای فروپاشی ائتلاف سنی است که به دنبال ایجاد آن هستند و نیز به معنای فروپاشی استراتژی آنهاست.» در نتیجه عربستان با یک تیر چند نشان را هدف قرار داده است. از یک سو به دنبال تضعیف بازیگران غیر همسو است و از سوی دیگر به دنبال عدم تفوق یکی از بازیگران بر سایرین است.
- اگرچه تجزیه یمن سناریوی مدنظر عربستان و کشورهای ائتلاف برای گسترش حوزه نفوذ و کنترل بازیگران معارض است، اما در مقطع فعلی این سناریو امکان پذیر نیست و علت اصلی آن نیز عدم توانایی جریان های هم سو با عربستان در تشکیل دولتی فراگیر و مستقل است.
محمدرضا فرهادی
