الوقت- استان رقه از سال 2013 به اشغال داعش در آمده و به مرکز ثقل قدرت این گروه تروریستی در سوریه تبدیل شده است . رقه از این جهت حائز اهمیت بوده که مرکز خلافت داعش به حساب می‌آید و با سه استان راهبردی دیرالزور، حسکه و حلب همسایه می باشد، موضوعی که نشان دهنده اهمیت پاکسازی استان رقه است از همین رو نیز فتح رقه برای بازیگران مختلف داخلی و خارجی نقش آفرین در سوریه حائز اهمیت است. در همین راستا ایالات متحده نیز باز پس گیری رقه را در دستور کار کوتاه مدت خود قرار داده است و برای تحقق بخشیدن به این مسئله ائتلافی موسوم به نیروهای دموکرات تشکیل داده که قاطبه نیروهای شکل دهنده آن نیروهای اتحاد دموکراتیک کردستان و یگان‌های مدافع خلق هستند.
در واقع ایالات متحده با به کار گیری کردها دیگر مجبور نیست که نیروی انسانی خود را در این نبرد درگیر کند و کردها اگر بتوانند رقه را فتح کنند زمینه‌های افزایش قدرت چانه زنی سیاسی خود در مذاکرات صلح برای پیگیری خواسته‌های سیاسی شان را فراهم می‌کنند. بنابراین، تصرف رقه به دست کردها می‌تواند عاملی باشد که آنها با استفاده از آن وزن سیاسی ـ امنیتی خود را در سوریه و آینده آن دو چندان کنند. بدون شک اگر رقه به دست کردها بیفتد، آنها به بازیگری قدرتمند در میان گروه‌های مختلف سوری تبدیل خواهند شد. کردها با حمله به رقه و تصرف آن می‌خواهند نشان دهند، تنها نیرویی هستند که توانستند داعش را از سوریه به عقب برانند و آنها را شکست دهند. همچنانکه آنها قصد دارند خود را تنها نیروی مصمم به مبارزه با داعش در سوریه معرفی کنند تا از این طریق وزن و جایگاه بین المللی خود را بهبود ببخشند.
البته باید در نظر داشته باشیم که کردها تنها نیرویی در سوریه هستند که هم با روسیه و هم ایالات متحده ارتباط مستقیم و نزدیک دارند و کمک‌های زیادی نیز از سوی آنها دریافت می‌کنند. آنها به وسیله تعامل با قدرت‌های جهانی، می‌خواهند القا کنند که بازیگری فرا‌تر از محیط داخلی سوریه هستند. القای این موضوع می‌تواند کردها را برای تحقق خواسته اصلی شان یعنی ایجاد یک منطقه خودمختار یاری کند. در همین راستا ائتلاف دموکرات با فتح منطقه استراتژیک منبج ارتباط داعش در فاصله بین مرز ترکیه تا شهر رقه را مسدود کردند. هرچند که بعضی از کارشناسان منطقه بر این باورند که گروه تروریستی داعش منبج را در پی توافقی با سران عشایر منطقه ترک کرده است و فتح منبج توسط نیروهای دمکرات نشان دهنده اقتدار آنها نیست. چندی پیش نیز فابریس بالانش کارشناس سوریه در اندیشکده موسسه مطالعات خاورمیانه واشنگتن اظهار کرده بود: «تازمانی که قبایل رقه تحت بیعت با داعش هستند تصرف رقه توسط نیروهای دموکرات غیر ممکن است. ائتلاف موسوم به دموکرات توان درگیر شدن با همه این قبایل را ندارد و تنها راه موجود برای فتح رقه بمباران هوایی و تخریب کامل منطقه توسط هواپیماهای بی 52 می باشد».
از سوی دیگر ترکیه نیز طی عملیاتی با نام «سپر فرات» وارد خا ک سوریه شده و شهر مرزی جرابلس را تصرف کردند. آنکارا هدف خود را از این اقدام جلوگیری از گسترش مناطق تحت سیطره شبه نظامیان چند ملیتی کرد برای ایجاد منطقه کردی در طول نوار مرزی شمال سوریه با این کشور و دور ساختن داعش از مرزهای جنوب ترکیه عنوان کرده و بر محدود بودن اشغال خاک سوریه تاکید کرده است. جوبایدن معاون رئیس جمهور آمریکا نیز به شبه نظامیان کرد وابسته به آمریکا دستور داد تا برای جلوگیری از هرگونه درگیری میان دو طرف به بخش شرقی فرات عقب نشینی کنند در غیر اینصورت دیگر مورد حمایت آمریکا نخواهند بود. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در تاریخ 17/6/95 اظهار داشته بود: «رقه، یک مرکز مهم داعش است. (باراک) اوباما به طور خاص می‌خواهد که با ما(ترکیه) باهم کاری درباره رقه بکنیم. ما به او گفتیم که ما با این کار مشکلی نداریم. بعد از مذاکرات بیشتر روشن خواهد شد که آنجا چه کار می‌توان انجام داد. از حالا به بعد، ما باید نشان بدهیم که در منطقه حضور داریم. ما هیچ گزینه‌ای برای به عقب رفتن نداریم».
اگر مذاکرات ترکها با آمریکایی‌ها نتیجه دهد، کردها خسران دیده این میدان هستند. حال باید دید ائتلاف واشنگتن و آنکارا برای رقه شکل خواهد گرفت؟ نکته قابل توجه در این رابطه این است که اگر اردوغان هوشمند نباشد و با نیروی زمینی وارد نبرد رقه شود در فرو می رود که به سادگی نمی تواند از آن در بیاید و بحران های امنینی فراوانی را برای کشور خود به ارمغان خواهد آورد.
بنابراین می توان گفت که در حال حاضر هم کردها و هم ترک ها با اهداف کاملا مجزا سعی در نقش آفرینی در رقه دارند و در این میان هریک به نحوی سعی در جلب حمایت واشنگتن دارد. در این میان آمریکا نیز بر سر دوراهی حمایت از متحد استراتژیک خود یعنی آنکارا و پشتیبانی از کردهای تحت حمایت خود قرار گرفته است.
علی آذری
