الوقت_ آزادي مناطق مختلف اشغال شده در عراق در ماه هاي اخير نويد بخش تغييراتي در جبهه مقابله با داعش و همچنين داراي پيام ها و پيامد هايي است. در ارزيابي و تحليل اين وقايع نكاتي چند با توجه به شرايط منطقه و اطلاعات ميداني بيان مي شود. آزاد سازي مناطق اشغالي از چند ماه قبل و دقيقاً پس از سقوط ناگهاني موصل تا به امروز به صورت سلسله وار توسط ارتش و نيروهاي مردمي صورت پذيرفته است. درست از همان ابتدا ارتش و نيروهاي مردمي كه با فتواي مرجعيت عراق به ميدان آمده بودند؛ در مرحله اول جلوي پيشروي داعش را گرفتند و داعش را در سه استان سني نشين نينوي،صلاح الدين و الانبار محدود كردند و از آن پس اقدام به آزاد سازي مناطق اشغالي در اين سه استان و مناطق ديگر نمودند . اما امروز سير اين پيروزي ها و آزاد سازي مناطق به جايي رسيده است؛ كه براساس اخباري كه بعضاً به صورت علني نيز منتشر مي شود سركردگان گروهك تروريستي داعش و فرماندهان اصلي آن خانواده هاي خود را از عراق به كشور هاي ديگر منتقل كرده اند؛ كه اين اقدام و اقداماتي مشابه حكايت از آن دارد كه آن ها به درستي اين واقعيت را درك نموده اند كه شرايط در عراق براي داعش به طور كلي تغيير كرده است و در روزها و ماه هاي آتي به يقين شرايط بسيار بدي در انتظار آن ها است .
اما مسئله اي كه در رابطه با آزاد سازي مناطق و در واقع راهبرد مقابله با داعش حائز اهميت است؛ اين نكته مهم است كه امروز اراده اي دورانديشانه و حكيمانه در عراق وجود دارد كه سرزمين هاي اشغال شده توسط عشاير و مردم همان مناطق آزاد شود . در اين راهبرد ارتش عراق به عنوان پشتيبان و حمايت كننده مردم و عشاير، آن ها را تسليح مي نمايد و در مراحل گوناگون از جهات مختلف پشتيباني مي كند.
اين تصميم راهبردي به چند دليل مهم اتخاذ شده است . اول اينكه داعش در ابتدا با حمايت برخي از عشاير سني توانست اين مناطق را تصرف كند . چرا كه آن ها به دليل انتقاد از دولت مركزي، داعش را به غلط ناجي خود مي دانستند ولي زماني كه داعش با تصرف مناطق سركار آمد؛ به اشتباه خود پي بردند و اكنون سعي در جبران اشتباه خود دارند . لذا بايد در اين راستا و به جهت آزاد سازي سرزمين خود اقدام نمايند .
دليل ديگر اين است كه مناطق اشغال شده توسط داعش همگي سني نشين است و اگر ارتش براي آزاد سازي آن ها به تنهايي اقدام كند با توجه به اينكه نيروهاي داعش در شهرها و بين مردم حضور دارند و به تجربه از توده هاي مردم به عنوان سپر انساني استفاده كرده اند؛ قطعاً درگيري ارتش با آن ها منجر به كشته شدن مردم اين مناطق توسط ارتش خواهد شد كه اين مسئله مي تواند به بهانه اي جهت كينه توزي هاي عميق و دراز مدت بين مردم سني تبديل شود و آثار منفي گسترده اي در آينده براي حاكميت عراق داشته باشد .
دليل مهم ديگر كه در راستاي دليل دوم قرار مي گيرد اين است كه وقتي امنيت توسط نيرو هاي بومي هر منطقه برقرار شود به قطع يقين پايدارتر و با ثبات تر خواهد بود . چرا كه ضامن بقاي آن، انگيزه و تعهد مردم همان منطقه براي زندگي در محيط آرام و با ثبات است .
در حال حاضر سير آزاد سازي مناطق اشغالي با استفاده از همين مدل در حال انجام است و ارتش و دولت عراق با پشتيباني و تسليح عشاير و مردم داوطلب مناطق اشغالي آنان را مورد حمايت قرار مي دهند و عشاير نيز به طور جدي در مناطق مختلف در حال جنگ با نيروهاي داعش و پاكسازي مناطق از لوث وجود داعش هستند .
بدون ترديد با گذشت زمان همان طور كه دولتمردان عراق نيز وعده داده اند شاهد آزاد سازي مناطق بيشتري از عراق خواهيم بود تا جايي كه به طور كلي داعش از صحنه جغرافيايي، نظامي و سياسي عراق محو شود .
حسين افراخته