الوقت- با گذشت بیش از پنج سال از قطع روابط دیپلماتیک میان دولت ترکیه و رژیم صهیونیستی در پی تعرض این رژیم به کشتی مرمره و کشته شدن ده تن از شهروندان ترک، بار دیگر در اخیرا اظهاراتی درباره امکان عادی سازی روابط میان دو طرف از سوی رسانه های رژیم صهیونیستی مطرح شده است و ترکیه نیز در این باره اعتراف نموده که پیشرفتی در مذاکرات میان دو طرف حاصل شده است.
بسترهای رابطه ترکیه با رژیم صهیونیستی
مذاکرات میان طرفین را مجموعه ای از عوامل مشوق متمایز می سازد که برخی مربوط به شرایط منطقه ای و بین المللی است که دو طرف را به سمت نزدیکی روابط سوق می دهد و برخی عواملی است که خاص هر یک از این طرف ها میباشد که مهمترین آنها بر اساس زیر می باشد:
- عدم وجود مانعی از سوی ترکیه برای بازگشت روابط بین دو طرف و مرتبط ساختن بازگشت روابط به چند شرط اجرائی.
- خسارت دیدن دو طرف در دوران قطع روابط دیپلماتیک و تمایل برای پشت سرگذاشتن اختلافات گذشته.
- فشار آمریکا بر شریک استراتژیک خود در منطقه برای نزدیکی به ترکیه با توجه به متغیرهای منطقه ای بسیار.
- تحولات بحران سوریه و نتایجی که از تهدید مشترک برای دو طرف(ترکیه و اسرائیل) توسط داعش به بار آورد.
- حضور نظامی مستقیم روس ها در سوریه از سپتامبر گذشته عاملی تهدید کننده برای دو طرف به شمار می رود، البته بدون در نظر گرفتن میزان هماهنگی های ایجاد شده میان روسیه و اسرائیل.
- نفوذ رو به گسترش ایران در منطقه، و به ویژه در سوریه پس از توافق هسته ای که هر دو طرف با نگاه تردید آمیز به آن می نگرند.
- نیاز دو طرف به پرونده گاز طبیعی پس از اعمال تحریم های روسیه بر ترکیه و کشف ذخایز گازی در سواحل فلسطین اشغالی و لبنان که اسرائیل به سمت تسلط یافتن بر این منابع حرکت می کند.
- انزوای نسبی ترکیه در منطقه و تصمیم مسئولان حزب حاکم برای تجدید نظر در سیاست خارجی.
- موافقت بخش مهمی از مخالفان دولت ترکیه با ایجاد اصلاحات در سیاست خارجی و به ویژه بهبود نسبی روابط با اسرائیل.
- تمایل ترکیه برای به دست آوردن حمایت یهودیان روسیه تا بتوانند جلوی سرکشی پوتین را در برابر تحریم هایی که بر ضد ترکیه اعمال کرده بگیرند.
- افزایش درگیری نظامی آنکارا با حزب کارگران کردستان از جولای ۲۰۱۵ و تأکید بر پایان دادن به آن در مرحله نخست و پس از آن بر طرف نمودن عامل خارجی آن.
- نگرانی ترکیه از حرکت سریع اجرای طرح سیاسی کردهای سوریه در مرزهای جنوبی که برای آنکارا با توجه به شاخص های امنیت ملی خط قرمز به شمار میرود و روابط سیاسی و تسلیحاتی که کردهای سوریه با رژیم صهیونیستی دارند.
- تمایل ترکیه در ثبت یک موفقیت سیاسی برای خود از طریق مشارکت در کاهش محاصره نوار غزه و به بن بست رسیدن مذاکرات غیر مستقیم اسرائیل با حماس برای آتش بس که باعث تقویت نقش ترکیه در مسئله فلسطین خواهد شد.
- توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی دو طرف از سال ۲۰۱۰ م، به رغم وجود بحران دیپلماتیک میان دو طرف.
موانع پیش روی روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی
از سوی دیگر موانعی بر سر راه از سرگیری این روابط وجود دارند که در رآس آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- نپذیرفتن رژیم صهیونیستی برای لغو محاصره کامل نوار غزه
-کوتاه آمدن ترکیه از شرط لغو محاصره کامل نوارغزه حداقل آبروی ترکیه در منطقه و میان فلسطینی ها را خواهد برد و آنها را در برابر افکار عمومی مردم ترکیه در داخل کشور در تنگنا قرار خواهد داد.
- مخالفت مردمی ترکیه و نیز مخالفت با توقف کمک های بشر دوستانه به مردم فلسطین
- تهاجم شدید رسانه ای دوجانبه در دوران قطع روابط دو طرف که باعث ایجاد شکاف بیشتر میان آنهاو به ویژه میان دو شخص اردوغان و نتانیاهو شد.
- وجود شاخص های بسیار و مواضعی از سوی تل آویو حاکی از خوشحالی آنها از کاهش جایگاه مردمی حزب عدالت و توسعه در انتخابات ژوئن ۲۰۱۵ م به عنوان مقدمه ای برای شکست حماس که یکی از حامیان منطقه ای ترکیه به شمار می آید.
- اتهام به اسرائیل توسط ترکها مبنی بر اینکه اسرائیل از طریق کردهای داخل ترکیه و نیز شمال سوریه قصد تخریب ترکیه را دارد. و نیز اطلاعاتی که از درون دولت به بیرون درز پیدا کرده مبنی بر این که گروه فتح الله گولن متهم به تشکیل سازمانی مخفی در تل اویو هستند که قصد به دست گرفتن قدرت در ترکیه را دارند.
-کاهش نیاز ترکیه به اسرائیل از نظر صنایع دفاعی و واردات اسلحه پس از یافتن منابع دیگر برای واردات سلاح و نیز رشد چشمگیر ترکها در تولید سلاح در این کشور.
- نبود اجماع داخلی در اسرائیل درخصوص پرونده مصالحه با ترکیه و دشوار بودن همراه کردن ائتلاف راستگرای اسرائیل برای امضای توافقنامه با آنکارا توسط نتانیاهو.
- تکرار شکست مذاکرات سابق و ایجاد حالتی از بی اعتمادی نزد دو طرف نسبت به انگیزه های هر دو طرف.
- مواضع ترکیه نسبت به انقلاب های عربی و مسائل منطقه که همچنان تغییری در خطوط کلی آن رخ نداده و با منافع و نگاه رژیم صهیونیستی به این مسائل مغایرت دارد.
