الوقت- شهر طوزخورماتو در شمال عراق اخیراً شاهد درگیری بین نیروهای حشدالشعبی و پیشمرگه‌های كرد بوده است؛ مسئله‌ای كه می‌تواند تمركز نیروهای مسلح این كشور در جنگ علیه داعش را منحرف كند هر چند سیاستمداران عراقی تلاش دارند تا به این بحران جدید خاتمه دهند اما گزارش‌های منتشر شده حاكی از وضعیت ناآرام منطقه است.
هادی العامری دبیركل سازمان بدر و از فرماندهان حشد الشعبی پس از گفت‌وگو با مقامات كرد در استان كركوك و صلاح‌الدین اعلام كرد: «در نزدیك ترین فرصت نشست گسترده‌ای برای بررسی مشكلات شهرستان طوزخورماتو و جلوگیری از تكرار حوادث اخیر برگزار خواهد شد.» عامری افزود: «در این نشست برسر آتش‌بس بین همه طرف‌ها بعد از حوادث طوزخورماتو توافق حاصل شد.» رسانه‌های عراقی گزارش دادند، براساس توافقی كه امضا شد نیروهای حشدالشعبی و پیشمرگ‌های كرد هر دو باید شهر را تخلیه كنند و پلیس محلی مسئول اداره شهر خواهد بود. نیروهای نظامی دو طرف تنها حق دارند در اطراف شهر مستقر شوند و از آن در مقابل حملات احتمالی داعش محافظت كنند.
طوزخورماتو كه در 80 كیلومتری جنوب كركوك و در 175 كیلومتری شمال بغداد واقع است، شهری چند قومیتی محسوب می‌شود كه در حدود 60 هزار نفر را در خود جای داده است كه شامل كردهای سنی، تركمن‌های شیعه و عرب‌ها می‌شوند. حكومت خودمختار اقلیم كردستان و دولت مركزی عراق درباره اینكه طوزخورماتو متعلق به كدام استان است با یكدیگر اختلاف دارند. در حالی كه كردها می‌گویند این شهر بخشی از استان كركوك است، تركمن‌ها می‌گویند طوزخورماتو در داخل استان صلاح‌الدین قرار دارد. بر اساس قانون اساسی 2005 عراق، وضعیت جغرافیایی استان‌های كركوك و سایر مناطق مورد مناقشه قرار بود به صورت رسمی تا پایان دسامبر 2007 برطرف شود اما این مسئله تاكنون چندین بار به تعویق افتاده و هنوز زمان مشخصی نیز برای آن اعلام نشده است. در اواخر سال گذشته (1394) طوز خورماتو شاهد درگیری بین نیروهای پیشمرگه و حشدالشعبی بود كه بر اثر تعدادی جان خود را از دست دادند. رسانه‌های كردی گزارش دادند كه توافقی بین نیروهای كرد و اداره محلی و حشدالشعبی در اوایل سال جاری میلادی به دست آمده است كه بر اساس آن نیروهای حشدالشعبی باید از مركز شهر عقب‌نشینی كنند و یك نیروی مشترك برای اداره شهر ایجاد شود اما به نظر می‌رسد این توافق نتوانسته به تنش‌ها در طوزخورماتو پایان دهد. رسانه‌های نزدیك به اقلیم كردستان می‌گویند دلیل تنش‌های اخیر افزایش نفوذ حشدالشعبی است. حشدالشعبی سازمانی متشكل از نیروهای داوطلب مردمی است كه عمدتاً شیعه هستند. این سازمان پس از حمله داعش به موصل و در پی فتوای مراجع عراق تشكیل شد اما تركمن‌ها و حشدالشعبی حكومت اقلیم كردستان را متهم به پاكسازی قومی و تلاش برای الحاق طوزخورماتو به اقلیم كردستان متهم می‌كنند. «حركت النجا» یكی از مهم‌ترین گروه‌های حشدالشعبی با انتشار بیانیه‌ای تند نسبت به تلاش مسعود بارزانی رئیس اقلیم كردستان عراق در طوز خورماتو هشدار داد. در این بیانیه آمده است: «طوزخورماتو این روزها صحنه قتل عام مردم بى‌گناه و نابودى تدریجى شهر در نتیجه زیاده‌خواهى‌هاى نیروهاى منطقه كردستان عراق است.» در این بیانیه تأكید شده است: «گروهك بارزانی صبر و هوشیاری را از دست داده و تمام مؤلفه‌های برادری و زندگی مسالمت‌آمیز و موافقتنامه‌ها و پیمان‌ها را زیر پا گذاشت و به جنایاتی دست زد كه دیگر نمی‌توان در برابر آنها صبر كرد».
درگیری كردها و حشدالشعبی شاید تنها چیزی است كه عراقی‌ها در جنگ با داعش به آن نیازی ندارند به همین دلیل سیاستمداران عراقی در اظهارات خود بر لزوم حل سریع‌تر این بحران تأكید كرده‌اند. حیدر العبادی در بیانیه روز یك‌شنبه خود خاطر نشان كرد: «با همه مراكز فرماندهی برای كاهش درگیری‌های طوزخورماتو و همچنین تشریك مساعی علیه تروریسم و عناصر داعش تماس گرفته شد.» هادی عامری هم با تأكید بر اینكه طوزخورماتو باید شاهد همزیستی مسالمت‌آمیز باشد، تأكید كرد: «هیچ درگیری یا نزاع بین دو طرف را نمی‌پذیریم و با هرگونه درگیری جانبی مخالفیم زیرا امروز نبرد اصلی ما با گروه تروریستی داعش است.» فرمانده سپاه بدر هشدار داد كه درگیری داخلی بین اقشار ملت عراق تنها به نفع خارجی‌هاست.
محمد بابایی
