الوقت- فلسفه به وجود آمدن اسرائیل از زبان بانیان اولیه آن، جذب یهودیان سراسر جهان به فلسطین ذکر شده است. لیکن، امروزه از یکسو، مهاجرت یهودیان به اسرائیل به پایین‌ترین حد رسیده است، و از سوی دیگر، روند مهاجرت معکوس سیر تصاعدی داشته است. در این میان، دلایل متعددی در مهاجرت معکوس یهودیان از فلسطین اشغالی مطرح است. شرایط نابسامان اقتصادی از جمله افزایش مالیات، بیکاری و فقر، فساد اجتماعی و سیاسی رژیم صهیونیستی، عوامل ایدئولوژیکی، وجود اختلاف طبقاتی و تبعیض‌های آشکار، احساس ناامنی و نگرانی‌های امنیتی ناشی از حملات راکتی گروه‌های مقاومت فلسطینی، از دلایل عمده مهاجرت معکوس از سرزمین‌های اشغالی می باشد که در ادامه به صورت مختصر به این دلایل اشاره می‌شود.
بحران هویت ملی
جمعیت یهودی اسرائیل از 102 کشور مختلف گرد هم آمده‌اند. آنان در فرهنگ، زبان و نژاد اختلافات شدید داشته و نمی‌توانند با یکدیگر احساس هویت مشترک که تشکیل دهنده یک ملت است، داشته باشند. با توجه به ماهیت تأسیسی رژیم صهیونیستی، جامعه اسرائیل از ترکیب ناهمگونی از یهودی‌ها (75 درصد)، اعراب (20 درصد) و سایر قومیت‌ها (5 درصد) تشکیل شده است. بر همین اساس، یهودی‌ها که خود را از اعراب برتر می‌دانند، تبعیض‌های زیادی را علیه آنها اعمال می‌کنند. از سوی دیگر، در میان خود یهودیان نیز، یهودیان اشکنازی خود را از یهودیان سفاردی برتر می‌دانند و بهترین موقعیت‌های شغلی را نصیب خود می‌کنند. این موضوع سبب شده است تا جامعه اسرائیل با گذشت بیش از شش دهه، نتواند گروه‌های مختلف را حول تعریف واحدی از هویت متمرکز کند که تسریع روند مهاجرت معکوس افراد مختلف یکی از عواقب ناگوار این وضعیت است.
شکاف‌های نژادی درون دینی
رژیم صهیونیستی، شهروندان خود را به سه دسته تقسیم کرده است به گونه‌ای که شهروندان این رژیم عملاً با یک سیستم تبعیض نژادی شدید مبتنی بر کاست طبقاتی مواجه هستند. تقسیم‌بندی یهودیان به یهودیان غربی‌تبار «اشکنازی» و یهودیان شرقی‌تبار «سفاردیم‌ها» و یهودیان آفریقایی‌تبار موسوم به «فالاشه‌ها» نمایان‌گر رفتارهای نژادپرستانه رژیم صهیونیستی است. این تبعیض‌ها باعث شد تا یهودیان سفاردی که نیمی از جمعیت اسرائیل می‌باشند برای فرار از این تبعیض مجبور به مهاجرت شده و رژیم صهیونیستی را با پدیده‌ای به نام «مهاجرت معکوس» مواجه کرده‌اند. این پدیده در سال‌های اخیر شدت بیشتری پیدا کرده است.
بحران امنیت
بحران امنیت از عوامل اساسی افزایش مهاجرت معکوس در اسرائیل به شمار می‌رود. طی دو دهه اخیر، اسرائیل با صلح ناپایدار و وضعیت داخلی آشفته، بی‌ثبات و ناامن مواجه بوده است. در همین راستا، بسیاری از یهودیان ساکن اسرائیل در یک حالتی از اضطراب و ناآرامی مستمر به سر می‌برند. در این بین، حملات دهه اخیر اسرائیل به غزه و همچنین جنگهایی که علیه حزب الله لبنان انجام می‌دهد، مهم‌ترین نقش را در افزایش میزان مهاجرت معکوس داشته است. پس از درگیری نیروهای حزب‌الله با ارتش رژیم صهیونیستی در سال 2006 و شلیک موشک به اهدافی در قلب فلسطین اشغالی، نحوه نگرش شهرک‌نشینان به امنیت داخلی تغییر پیدا کرد و مهاجرت معکوس به یکی از مشکلات اساسی این رژیم بدل شد. جنگ 8 روزه اسرائیل علیه غزه نیز سبب شد تا صهیونیست‌ها نسبت به برقراری امنیت در مناطق اشغالی بیش از گذشته احساس تردید کنند. همچنین نتایج نظرسنجی که شبکه دو تلویزیون اسرائیل پس از جنگ 51 روزه انجام داده است، نشان می‌دهد که 30 درصد از یهودیان به مهاجرت از کشور فکر می‌کنند. در حقیقت، روندهای تاریخی نشان داده است که هرگاه میزان ناامنی در رژیم اسرائیل گسترش یافته است بر مهاجرت معکوس نیز افزوده گردیده است.
بحران اقتصادی
بحران اقتصادی همواره یکی از قوی‌ترین انگیزه‌ها را برای مهاجرت معکوس ایجاد می‌کند و این مقوله در نظر ساکنان اسرائیل، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. افزایش مالیات و کاهش درآمد در سال‌های اخیر، پیامدهای نامطلوبی بر زندگی اسرائیلی‌ها به‌ویژه طبقه متوسط جامعه برجای گذاشته است. همچنین بودجه سال ۲۰۱۴ میلادی اسرائیل، افزایش مالیات‌ها و کاهش مزایا را برای اسرائیلی‌ها تعریف کرده بود. جنگ سال 2014 اسرائیل علیه باریکه غزه به دلیل طولانی شدن، هزینه‌های اقتصادی سنگینی برای اسرائیل داشت. زیانهای این جنگ برای اسرائیل بالغ بر 6 میلیارد دلار بود. از این‌رو، رژیم صهیونیستی در بودجه سال 2015 ناگزیر شد حداقل 2 درصد بودجههای عمومی را کاهش دهد. این در شرایطی است که شهروندان اسرائیلی با سیاست‌های تبعیض‌آمیز رژیم صهیونیستی مواجه هستند. با توجه به ضعف اقتصادی رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر، مهاجرت معکوس نیز سرعت بیشتری پیدا کرده است.
آمار و داده‌ها حاکی از آن است که میانگین درآمد ماهانه هر فرد اسرائیلی در سال 2014، 2500 دلار می‌باشد. این رقم، پایین‌ترین میزان درآمد در میان کشورهای توسعه یافته است. اما آزار دهنده‌ترین مسأله اقتصادی برای اسرائیلی‌ها هزینه‌های بالای قیمت مسکن است. یک شهروند اسرائیلی مجبور است به طور متوسط، 11 سال مستمر به کار و فعالیت بپردازد تا قادر به خرید یک واحد آپارتمان شود، در حالی‌که اگر همان شهروند در ایالات متحده آمریکا باشد در طول 5 سال کار می‌تواند یک واحد آپارتمان داشته باشد. این میزان در انگلیس 5 سال، فرانسه 6 سال و در هلند 4 سال است. از نظر میزان قیمت سوخت نیز اسرائیل، بالاترین هزینه را در بین کشورهای جهان دارا می‌باشد.
بنابراین می توان گفت که فرآیند شکل‌گیری و تقویت صهیونیسم در اسرائیل، بر دو اصل اساسی یعنی اشغال اراضی فلسطینیان و مهاجرت دادن یهودیان از اقصا نقاط جهان به این سرزمین استوار بوده است. به نحوی که، کاهش میانگین مهاجرت به داخل سرزمین‌های اشغالی و در کنار آن، افزایش روند مهاجرت معکوس، زنگ خطر را برای این رژیم به صدا درآورده است. امروزه یکی از دغدغه‌های اساسی دولت اسرائیل، مسأله مهاجرت معکوس است. مهاجرت معکوس، پدیده‌ای است که می‌تواند خطر حیاتی برای رژیم صهیونیستی در پی داشته باشد. در حقیقت، مهاجرت معکوس در اسرائیل ضربه شدیدی به مهم‌ترین پایه‌های فلسفه اندیشه صهیونیسم وارد می‌کند. از همین‌رو، رژیم صهیونیستی تلاش کرده است علاوه بر حفظ جمعیت موجود، یهودیان سایر مناطق جهان را نیز با ترغیب و فریب به فلسطین اشغالی بکشاند.
سید علی نجات
