الوقت- در طی روزهای اخیر شاهد دو رویداد ویژه در دو کشور مهم منطقه یعنی لبنان و سوریه بوده ایم. از یک سو، عربستان اعطای وعده کمک 3 میلیارد دلاری خود برای کمک به ارتش لبنان عقب نشینی کرده است و از سوی دیگر با گسترش رایزنی های بین المللی، دو کشور آمریکا و روسیه بر سر اجرای اتش بس در سوریه توافق کرده اند. با توجه به اهمیت این دو مساله و نقش آنها در روند تحولات منطقه ای، پایگاه خبری تحلیلی الوقت مصاحبه ای با اقای هادی محمدی کارشناس برجسته مسائل منطقه ای انجام داده است.
الوقت- در طول چند روز گذشته سعودی‌ها پروژه جدیدی را در لبنان آغاز كرده‌اند كه مرحله اول آن عقب نشینی عربستان سعودی از وعده 3 میلیارد دلاری خود برای كمك به ارتش لبنان بود و سپس تبلیغاتی است كه رسانه‌های وابسته به ریاض علیه لبنان به راه انداخته‌اند. به نظر شما چرا عربستان تلاش می‌كند تا لبنان را تحت فشار قرار دهد؟
محمدی: تحولات داخلی لبنان از تحولات منطقه ای جدا نیست، خصوصا كه عربستان سعودی همواره یك بازیگر تاریخی در لبنان بوده که از طریق اهرم مالی بویژه از طریق خریدن برخی مقامات تلاش كرده تا بر سیاست‌های لبنان تاثیر بگذارد.
سعودی ها همواره در تحولات سیاسی و امنیتی لبنان نقش بازی کرده اند و در شرایط فعلی نیز عربستان سعودی از اینکه نتوانسته در مسیر انتخابات ریاست جمهوری لبنان نقش خیلی موثری را بازی کند، احساس می‌كند در شرایط باخت قرار گرفته است.
از سوی دیگر، مجموع شرایطی که در سطح منطقه و بحران های منطقه وجود دارد، حكایت از آن دارد كه عربستان سعودی در این حوزه‌ها هم شکست خورده است. همه این عوامل باعث شده كه ما شاهد یک حرکت تهاجمی از سوی دیپلماسی سعودی در قبال لبنان باشیم. بهانه سعودی‌ها برای اینكه لبنانی‌ها را تحت فشار قرار دهند این است كه که چرا دولت لبنان آن چنان که باید و شاید از سیاست های عربستان در مقابل جمهوری اسلامی ایران تبعیت نمی کند.
سعودی‌ها با بهانه قرار دادن این مسئله در واقع یک سری سیاست های مجازاتی را برای لبنان در نظر گرفته اند که اولین گام آن متوقف کردن پروژه خرید تسلیحات سه میلیاردی برای ارتش لبنان است. در گام های بعدی سعودی‌ها بحث خارج کردن سپرده های مالی خود از بانك‌های لبنان و یا اخراج شهروندان لبنانی از عربستان سعودی و اقدامات دیگری که در قالب تنبیه دولت لبنان عنوان می شود را مطرح کرده اند.
رفتاری که سعودی‌ها در برخورد با دولت لبنان آغاز کرده‌اند، می‌تواند ماهیت مناسبات عربستان سعودی با کشورهای دیگر را کاملا نشان دهد که چگونه آنها تلاش می‌كنند از طریق مسائل مالی و همچنین دادن رشوه به مقامات حكومتی كشورها، رفتار این كشورها را در راستای اهداف ریاض تنظیم كنند.
گفته می شود که عربستان سعودی مبلغی را كه قرار بود در چارچوب كمك‌های نظامی به لبنان تحویل دهد با اندکی افزایش یعنی در حدود 5 میلیارد دلار در اختیار دولت سودان قرار داده تا از تعداد بیشتری از مزدوران غیررسمی سودانی برای جنگ در یمن استفاده کند.
از رویكرد سعودی‌ها مشخص است كه آنها اصلا آمادگی تحمل کشورهای مستقل و یا سیاست های مستقل از سوی کشورهای عربی را ندارند. نکته مهمتر این است که عربستان سعودی تلاش بسیار جدی می‌كند تا بتواند یک بلوک قدرتمند عربی را در مقابل ایران و نفوذ ایران در سطح منطقه سامان دهد.
رفتارهای مزدور پروری و تلاش برای خریدن مقامات سایر كشورها توسط عربستان سعودی را می‌توان در گزارش هایی که از مالزی منتشر شده، مشاهد كرد. شاهد بودیم كه نخست وزیری مالزی متهم به اختلاس و فساد مالی است و گزارش‌های منتشر شده حاكی از آن است كه سعودی‌ها در این مسئله نقش دارند.
نقش سعودی‌ها وقتی بیشتر آشكار می‌شود كه که موضع گیری های اخیر این فرد که متهم به فساد مالی است علیه شیعیان و یا در واقع علیه ایران را مورد بررسی قرار دهیم که نشان دهنده این است که عربستان سعودی آماده است با دادن رشوه مالی به مقامات و دولت ها، فضای منطقه را به شدت ضد ایرانی و ضد شیعی کند.
به صورت كلی می‌توان گفت، سیاستی كه عربستان سعودی هم اكنون در قبال لبنان در پیش گرفته بخشی از پروژه بزرگ ریاض برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی است و براین اساس نیز تلاش می‌كند تا نشان دهد جهان عرب در نقطه مقابل جمهوری اسلامی قرار دارد تا بدین طریق هزینه‌های جمهوری اسلامی و گروه های طرفدار ایران یا کشورهای مستقل را افزایش دهد.
در مجموع ریاض به دنبال این است که از طریق این فشارها و افزایش هزینه ها بر رقبای خود بتواند موقعیت خود را در سطح منطقه ارتقا دهد تا عربستان سعودی را به عنوان رهبر یک ائتلاف عربی ضد ایرانی و یا ائتلاف اسلامی ضد ایرانی نشان دهد.
الوقت- اجازه بدهید كمی از لبنان فاصله بگیریم و به سوریه بپردازیم. آتش بسی را كه اخیرا آمریكا و روسیه برای متوقف كردن درگیری‌ها اعلام كرده‌اند را چگونه ارزیابی می‌كنید؟
محمدی: گروه‌های مسلح و حامیان خارجی آنها به شدت نیازمند اجرای آتش بس در سوریه هستند. در این میان طرف ایرانی، روسی و سوری بر انجام آتش بسی اصرار دارند که در آن جزییات طرح آتش بس از جمله لیست گروه های تروریستی و مكان‌هایی كه اعضای این گروه‌های تروریستی فعال هستند مشخص باشد.
اما طرف مقابل این طرح را با منافع خود که در واقع به دنبال حفظ گروه های تروریستی و پتانسیل عملیاتی آنهاست در تعارض می داند و به همین دلیل می بینیم که آمریکایی ها همزمان كه بر ضرورت آتش بس اصرار دارند از طرح جایگزین صحبت می کنند که تصویر واضحی ندارد. در واقع از خلال صحبت های سخنگوی کاخ سفید می توان فهمید که آنها تلویحا به گزینه های نظامی و در واقع طولانی کردن عمر بحران در سوریه فکر می کنند.
اظهارات منتشر شده از سوی آمریكایی‌ها نشان می‌دهد که آنها بیانیه مشترك روسیه و امریكا در مورد آتش‌بس را برای پروژه براندازی چندان مفید نمی‌دانند. همه تلاش آنها این بود كه تروریستهای سوریه به طور كامل در یك دوره زمانی قابل قبول در امان بمانند و در طی این زمان ساماندهی شده و تقویت شوند و با حفظ اهرم فشار تروریست‌ها به مطالبات سیاسی بپردازند، ولی باقی ماندن داعش و النصره و همپیمانان القاعده در لیست تروریست‌ها و استثنا شدن آنها از آتش‌بس، بی‌میلی آنها را به حفظ توقف جنگ تشدید كرده است. امریكایی‌ها از كوتاه بودن عمر آتش‌بس و طرح جایگزین مداخله نظامی سخن می‌گویند و تركیه خود را از تعهد به آتش‌بس جدا كرده و تیم ریاض نیز شرط و شروط گذاشته است. امارات نیز مقدمه مبارزه با داعش را نابودی حزب‌الله و حشدالشعبی می‌داند.
تركیه از دو هفته قبل همه تروریستهای شمال سوریه را با نام اتاق جنگ حلب در استانبول جمع كرده تا نحوه هماهنگی بین آنها در دوره آتش‌بس را ابلاغ كند. هماهنگی بین النصره با دیگر تروریستهای اتاق جنگ حلب و به ویژه ارتش آزاد در ادلب و جسرالشغور شروع شده تا مناطق و دفاتر و مراكز خود را تبادل كنند و از حملات هوایی روسیه در امان بمانند و در صورت وقوع، روسیه را متهم كنند كه آتش‌بس را نقض كرده است، یعنی اینكه از هم‌اكنون به موازات اقدامات اجرایی برای ارسال تسلیحات و تقویت تروریست‌ها و حفظ آنان از حملات روسیه، برنامه‌ای را برای متهم كردن روسیه و متحدان سوریه آماده كرده اند تا ابتكار عمل روسیه به شكست منجر شده و مقدمه توجیه شده‌ای برای حضور محدود نظامی در شمال سوریه مهیا شود تا با تغییر معادله میدانی، به پروسه سیاسی وارد شده و با دست برتر، مذاكرات را آغاز كنند. این حیله‌گری هدفمند برای عبور از این مرحله و مدیریت متغیرهاست تا هم صحنه میدانی و هم شاخص‌های سیاسی مطلوب را سامان دهند.
