الوقت- مولود چاوش اوغلو وزیر دفاع ترکیه روز شنبه طی سخنانی در کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار داشت که عربستان در حال استقرار جنگنده‌های خود در پایگاه اینجرلیک است ولی هنوز مشخص نیست چه تعداد هواپیمای جنگی در این پایگاه مستقر می‌شود. وی افزود که استقرار این جنگنده‌ها، بخشی از تلاش‌ها به رهبری آمریکا برای مقابله با داعش است و ترکیه و عربستان سعودی می‌توانند علیه تروریست‌های داعش در سوریه عملیات زمینی انجام دهند. وی ادامه داد: چنانچه یک استراتژی علیه داعش وجود داشته باشد، ترکیه و عربستان می‌توانند وارد عملیات زمینی شوند. عربستان سعودی برای اعزام نیروی زمینی به سوریه اعلام آمادگی کرده است. مقام‌های ریاض برای مقابله با داعش در سوریه، اراده‌ای جدی از خود نشان داده‌اند.
طرح چنین سخنانی این سوال را مطرح می‌کند که میزان جدی بودن آن ها تا چه اندازه است و آیا این کشورها منتظر نوع واکنش ائتلاف مقابل و به طور خاص روس‌ها هستند؟ واقعیت این است که جنگی که از چهار سال پیش علیه سوریه آغاز شده است و گروه‌های تروریستی به نمایندگی از قدرت‌های منطقه ای و فرامنطقه‌ای به آن وارد شده اند، اکنون نتیجه ای جز ناکامی برای عربستان، ترکیه، قطر و همینطور ایالات متحده نداشته است و این کشورها نتواسته اند بحران سوریه را از طریق راه حل نظامی به سرانجام برسانند. ضمن اینکه این کشورها که اساسا اعتقاد و باوری به راه حل های سیاسی ندارند اکنون مجبور هستند چنین تهدیدهایی را مطرح کنند؛ چون وقتی که عناصر آنها در صحنه سوریه توفیقی نداشته اند، اکنون خود را ناچار به دخالت مستقیم می بینند. اما شرایط میدانی کنونی سوریه نسبت به گذشته تغییرات اساسی کرده است و موفقیت‌های ارتش سوریه و همپیمانان آن باعث شده است که اقدام کشورهایی مثل عربستان و ترکیه به وارد کردن نیروی زمینی به سوریه چندان کم هزینه هم نباشد.
نکته دیگر درباره اقدام احتمالی عربستان و ترکیه در سوریه اینکه، این اقدام نمی‌تواند بدون چراغ سبز ایالات متحده امریکا باشد. به ویژه اینکه امریکایی‌ها در گفتگوهای اخیری که در ژنو و مونیخ برای حل بحران سوریه برگزار شده نشان داده‌اند که چندان جدیتی برای حل این بحران ندارند و بدین ترتیب این زمان را در اختیار همپیمانان منطقه‌ای خود قرار می‌دهند که درصورت فراهم شدن شرایط اقداماتی هم در سوریه انجام دهند تا بخشی از اعتبار امریکا در مقابل ائتلاف مقابل آن نیز حفظ شود.
بخش دیگری از دلایل ماجراجویی‌هایی که عربستان و ترکیه دنبال می‌کنند به شرایطی بازمی‌گردد که این دو کشور در سطح داخلی و منطقه‌ای با آن مواجه هستند؛ ترکیه و به طور خاص شخص رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور، با شرایط سختی در داخل و خارج مواجه شده است و بر این باور است که ورود به چنین جنگی ممکن است به او کمک کند تا بار دیگر نقشی که در گذشته در سطح منطقه ایفا می‌کرد بازیابد. همچنانکه عربستان سعودی نیز در داخل با اختلافات شدیدی که بین امرا وجود دارد مواجه است و در یمن نیز پس از گذشت حدود 11 ماه به همراه ائتلاف تحت رهبری خود توفیقی در مقابل ارتش و نیروهای مردمی یمن به دست نیاورده است و به دنبال این است که با یک فرار روبه جلو در سوریه خود را از این وضعیت نجات دهد. بنابراین، می‌توان انتظار داشت که ناکامی‌های این دو کشور آنها را به سمت ماجراجویی‌هایی در سوریه سوق دهد و این ماجراجویی‌ها نیازمند چراغ سبز ایالات متحده امریکا نیز می‌باشد. ضمن اینکه در صورت ورود ترکیه و عربستان به جنگ با داعش در سوریه این امکان و زمینه برای امریکا نیز فراهم می‌شود که از شرایط موجود بهره‌برداری کرده است.
البته چنین ماجراجویی‌های حساب‌نشده‌ای با برخی از نگرانی‌ها نیز همراه می‌باشد؛ از یک سو ترکیه به عنوان بخشی از ناتو وارد این جنگ می‌شود و از سوی دیگر حضور نظامی روسیه در سوریه و استقرار تجهزیزاتی مثل سامانه موشکی اس 400 و نیز استقرار هواپیماهای جنگنده پیشرفته سوخو 35 این امکان را می‌دهد که در صورتی که اقدامی علیه ائتلاف مورد حمایت روسیه در سوریه رخ دهد از این سلاح‌ها و تجهیزات جنگی استفاده شود. بنابراین این نگرانی وجود دارد که اقدامات ترکیه و عربستان در سوریه که به منظور بازیابی اعتبار از دست رفته آنها در منطقه صورت می‌گیرد شرایط به سمت یک جنگ منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای سوق داده شود.
در این میان بیشترین فایده را از این شرایط رژیم صهیونیستی خواهد برد؛ چرا که این رژیم تمایلی به این ندارد که حکومت کنونی سوریه از این بحران پیروز بیرون آید و همپیمانان آن و به طور خاص حزب الله و جمهوری اسلامی ایران حضور بیش از پیشی در نزدیکی مرزهای این رژیم داشته باشند.
محمدرضا بلوردی
