الوقت- خاورمیانه به عنوان یکی از مناطق پراهمیت در عرصه سیاست جهانی، همواره مورد توجه چيني ها نيز بوده است. بر اين اساس سیاست خارجی چین جهت بسط نفوذ این کشور در خاورمیانه به تعمیق و نهادینه‌سازی مناسبات پکن با کشورهای این منطقه، به ویژه بازیگران اصلی آن پرداخته است. چنانکه چین در سال‌های اخیر تلاش مضاعفی را برای گسترش و تعمیق مناسبات خود با ایران، مصر و عربستان سعودي به عنوان کشورهای اصلی منطقه انجام داده است.
در اين بين پس از وقوع تحولات انقلابي در منطقه خاورميانه، عواملي موجب تغيير و تحول تدريجي در سياست خارجي چين شده اند که از جمله آنها مي‌توان به مسايل زير اشاره نمود:
1. وقوع تحولات انقلابي، ناامني و بي‌ثباتي ايجاد كرد.
2. رقابت قدرت‌هاي منطقه‌اي براي كسب موقعيت رهبري در منطقه خاورميانه كه موجب تشديد تنش و خصومت ميان آنها شد.
3. شكست سياست‌هاي منطقه‌اي تركيه و عربستان سعودي كه باعث ايجاد نوعي سرخوردگي در ميان رهبران آنها شد.
4. شكل‌گيري بازيگران غيردولتي قدرتمند نظير داعش و ساير گروههاي تروريستي كه تأثيرات عميقي بر امنيت و ژئوپوليتيك خاورميانه گذاشت.
5. ناتواني ايالات متحده امريكا در كنترل بحران‌هاي منطقه‌اي كه به بي‌ثباتي و هرج و مرج بيشتر در منطقه دامن زد.
6. تغييرات انقلابي و پيامدهاي آن كه باعث تغيير و تحول چندباره قدرت سياسي و دولت در برخي از كشورها نظير مصر شده است.
7. تحولاتي كه منجر به وضعيت «بي‌دولتي» يا «چنددولتي» در برخي از كشورهاي منطقه نظير ليبي شده است.
8. به وجود آمدن دولت‌هاي درمانده نظير سوريه و عراق كه از سوي گروههاي تروريستي با چالش‌هاي اساسي مواجه شده‌اند.
دولت چين به رغم وجود دشواري‌هاي فوق، همچنان تمايل دارد روابط خود را با كشورهاي منطقه خاورميانه گسترش دهد. بر اين اساس سياست خارجي چين بر مبناي چند اصل در منطقه شكل گرفته است.
1. چين فقط با دولت‌هاي قانوني و رسمي در كشورهاي منطقه به ايجاد رابطه مي‌پردازد. براي چين اهميتي ندارد كه اين دولت چگونه (از طريق مشروع يا با توسل به زور) بر سر كار آمده باشد.
2. چين نسبت به تماميت ارضي و حاكميت ملي تمام كشورهاي منطقه احترام مي‌گذارد و بر سياست عدم مداخله در امور داخلي كشورها اصرار مي‌ورزد.
3. چين به عنوان دومين قدرت اقتصادي جهاني، به هيچ يك از كشورهاي منطقه، نيروي نظامي نخواهد فرستاد.
4. چين به دنبال سياست‌هاي استعماري و توسعه‌طلبانه نيست.
5. چين تلاش مي‌كند سياست خاورميانه‌اي خود را بر اساس راهبرد ايجاد تعادل بين كشورهاي منطقه پيش ببرد. بر اين اساس چين سعي مي‌كند روابط خود را با تمام طرف‌هاي درگير در يك مناقشه يا بحران منطقه‌اي حفظ نمايد.
شعیب بهمن
