الوقت- از سال 2008، زمانی که ناتو در نشست بخارست، رسماً از درخواست اوکراین برای عضویت در این سازمان استقبال کرد، این کشور در اتاق انتظار قرار داشت و پس از آنکه در سپتامبر 2021 ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، بار دیگر مسئله عضویت این کشور در ناتو را پیش کشید، و برخی کشورها از این طرح حمایت کردند، این امید در دل مقامات کی‌یف زنده شد که زمان آن فرا رسیده که به اردوگاه غرب وارد شوند اما پس از تهاجم گسترده روسیه، اکنون از کی‌یف می‌خواهند که باز هم منتظر بماند. اقدامی که نشان می‌دهد که وعده‌های ظاهری و فریبنده به اوکراین برای عضویت در ناتو، فقط برای فرستادن این کشور به خط مقدم نبرد با روسیه بود و این وعده‌های توخالی همچون گشاد بزرگی بر سر اوکراینی‌ها رفت و معلوم نیست تا چه زمانی باید تاوان بازی‌های غرب را بدهند.
نشست سران سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز سه‌شنبه در شهر ویلنیوس، پایتخت لیتوانی برگزار شد و به مدت دو روز ادامه خواهد داشت و موضوع الحاق سوئد و اوکراین به این پیمان در دستورکار آن خواهد بود. درحالی که موافقت ترکیه با الحاق سوئد تأثیرات مثبتی در تلاش رهبران ناتو برای نشان دادن اتحاد در این نشست بر جای گذاشت، موضوع الحاق اوکراین همچنان محل اختلاف است. موضوعی که اکنون صبر زلنسکی را لبریز کرده است.
مقامات ترکیه، سوئد و دبیرکل ناتو پیش از نشست ناتو، نشست سه جانبه‌ای را برگزار کردند تا روند عضویت سوئد را مورد بررسی قرار دهند. پس از این نشست، بیانیه سه جانبه تأیید کرد که آنکارا پروتکل‌های الحاق سوئد به ائتلاف را برای تصویب به پارلمان ارجاع خواهد داد و استکهلم از تلاشها برای احیای روند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا حمایت خواهد کرد. با این اوصاف در صورت توافق پارلمان ترکیه، مسیر عضویت سوئد هم مانند فنلاند هموار خواهد شد اما برای اوکراین ماجرا کمی پیچیده است.
انتظار اوکراین پشت درهای بسته ناتو
هر چند اوکراینی‌ها انتظار داشتند که با شروع جنگ غربیها خیلی سریع کی‌یف را به جمع خود در ناتو راه دهند اما به نظر می‌رسد برای رسیدن به این هدف، راه درازی در پیش است.
برای زلنسکی و دولت او، عضویت در ائتلاف ناتو به معنای صلح و امنیت طولانی مدت است. ماده 5 پیمان ناتو یک بند سخت دفاعی متقابل است که اوکراین را زیر چتر اتمی آمریکا قرار می‌دهد. همچنین، اوکراین امیدوار است با عضویت در ناتو، بودجه مورد نیاز برای بازسازی کشور و بهبود اقتصادی را از غربیها دریافت کند.
اگرچه بسیاری از کشورهای ناتو از پیوستن اوکراین به صفوف خود حمایت می‌کنند، اما اعضا تأیید می‌کنند که امکان اجرای آن در زمان کنونی وجود ندارد مگر اینکه جنگ با روسیه پایان یابد، زیرا الحاق کی‌یف به ائتلاف اکنون به معنای باز کردن راه برای درگیری همه‌جانبه با مسکو خواهد بود.
طبق ماده 5 که حمله به یکی را حمله به همه اعضا می‌داند، هر کشور عضو را ملزم می‌کند که برای دفاع از این کشور سلاح به دست بگیرد و این یعنی تقابل مستقیم با روسیه است که می‌تواند جنگ جهانی سوم را کلید بزند.
با اینکه کشورهای حوزه بالتیک خواستار پیوستن فوری اوکراین به ناتو هستند، اما قدرت‌های اصلی این ائتلاف نظر متفاوتی دارند. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در روزهای اخیر تاکید کرد که اوکراین هنوز برای عضویت در ناتو آماده نیست و تا زمانی که جنگ پایان نیابد این امر ممکن نخواهد بود.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هم در نشست این ائتلاف گفت که فعلا همه اعضا با درخواست عضویت اوکراین موافق نیستند و در صورت اجماع، مسیر عضویت آن هموار خواهد شد و به این مسئله هم اشاره کرد که نسبت به سال 2008، این کشور برای پیوستن به ناتو بسیار نزدیک شده است. آلمان هم مخالفت خود را با عضویت اوکراین در ناتو اعلام کرده و گفته که فعلا شرایط برای این اقدام فراهم نیستف اقدامی که انتقاد مقامات کی‌یف را در پی داشته است.
زلنسکی خود را به لیتوانی رسانده بود تا شاید بتوانند از شرایط به وجود آمده برای کشورش، اعضای ناتو را مجاب کند که هر چه زودتر با درخواست کی‌یف موافقت کنند اما این تقلاها راه به جایی نبرد و اوکراین باید برای مدت نامعلومی چشم به انتظار غربیها باشد. زلنسکی پیشتر گفته بود که اگر رهبران ناتو در نشست سران به کشورش چارچوب زمانی برای عضویت ارائه نکنند، معقول نخواهد بود.
ضمانت امنیتی به جای عضویت
اگرچه ناتو با عضویت اوکراین موافقت نکرده است اما اعضای این ائتلاف برای اینکه زلنسکی دست خالی از لیتوانی برنگردد، طرحهایی را در نظر گرفتند تا از اوکراین حمایت بیشتری بکنند. آنها تصمیم گرفتند شورای ناتو- اوکراین را ایجاد کنند، یک نهاد مشترک جدید که در آن متفقین و اوکراین به عنوان اعضای برابر برای ارتقای گفتگوی سیاسی، مشارکت، همکاری و آرمان‌های یورو-آتلانتیک اوکراین برای عضویت در ناتو قرار دارند.
این ترتیبات که آنرا «ضمانت‌های امنیتی» می‌نامند، شامل تضمین کمک در تسلیحات، مهمات، اطلاعات و آموزش است و نه شرکت در خصومت‌ها. این قدرت‌ها متعهد خواهند شد که به ارائه ابزار نظامی لازم به اوکراین برای مبارزه با روسیه ادامه دهند. این ممکن است چیزی شبیه به کاری باشد که ایالات متحده با حمایت نظامی عظیم خود برای رژیم صهیونیستی انجام می دهد، اما کمک از جانب شرکای متعدد با مسیری روشن برای عضویت نهایی در ناتو خواهد بود.
هر چند اعضای ناتو مدعی هستند که عضویت اوکراین پس از پایان جنگ وجود دارد، اما این مسئله به احتمال زیاد به اوکراین یا کشورهای ناتو بستگی ندارد، بلکه بیشتر به روسیه بستگی دارد. اگر روسیه در جنگ شکست بخورد، آنگاه ممکن است این فرصتی برای ناتو باشد تا اوکراین را ضمیمه کند اما روند تحولات هفده ماه گذشته خلاف آنرا ثابت می‌کند و دست برتر میدانی با روسها است و طبیعتاً در هر گونه مذاکرات صلح در اینده، مسکو همچنان بر گرفتن ضمانت درباره عدم گسترش ناتو به سمت مرزهایش اصرار خواهد داشت و این یعنی اوکراینی ها باید میان عضویت ناتو و پایان جنگ دست به انتخابی دشوار بزنند.
آمریکا و متحدانش به این واقعیت پی برده‌اند که پیروزی اوکراین در برابر روسیه عملی نخواهد شد و نمی‌خواهند به خاطر کشور شکست خورده خود را در برابر رقیب قدرتمند خود قرار دهند و به همین دلیل با وعده‌های واهی، سعی دارند تا کی‌یف را در «آب و نمک» نگه دارند تا برای مدت نامعلومی به نیابت از غرب با روسها مبارزه کند. غربیها چون خود جنگ اوکراین را شروع کرده‌اند ناگزیر به تامین تسلیحات آن متعهد شده‌اند ولی ارسال تسلیحات مدرن هم تأثیر چندانی بر نتیجه جنگ نداشته و روسیه بسیاری از آنها را منهدم و 15 درصد از خاک اوکراین را هم ضمیمه خاک خود کرده است.
با وجود اینکه کشورهای غربی طی توافقات با روسیه در سال 1997 وعده داده بودند که از توسعه ناتو به شرق جلوگیری کنند، اما پس از جنگ اوکراین، فنلاند و سوئد را در این ائتلاف وارد کرده‌اند و نشان می‌دهد این ائتلاف به سمت توسعه به دروازه‌های روسیه گام برمی‌دارد.
عضویت فنلاند و سوئد که در کوتاهترین زمان ممکن انجام شد، اما این مهم به طور حتم بدون شروع جنگ در اوکراین قابل حصول نبود و حتی کشورهای اروپایی با شروع جنگ هزینه های نظامی خود را بر اساس آنچه سالهاست واشنگتن خواهان آن است افزایش داده اند. همه چیز به سود منافع آمریکا پیش می‌رود اما به قیمت قربانی کردن میلیونها اوکراینی، و در این میان کلاه گشادی سر زلنسکی رفت که به وعده‌های سر خرمن کاخ سفید امید بسته بود.
