الوقت- در تنظیم سیاست خارجی کشورها، درک کامل از قدرت و توان ملی و محیط حاکم بر نظام بین‌الملل از جمله مولفه‌های تاثیرگذاری هستند که دولتها را به سمت و سوی همکاری با دیگران سوق می‌دهند. ایران هم به دلیل ظرفیتهای اقتصادی و نقشی که در تحولات سیاسی منطقه بازی می‌کند، مشوق‌هایی را برای سایر کشورها ایجاد کرده تا روابط خود را با این بازیگر قدرتمند توسعه دهند. پس از اعلام راهبرد دولت سیزدهم مبنی بر توسعه تعامل با جهان که تهران را به مرکز دیپلماسی منطقه تبدیل کرده است، این بار یک بازیگر مهم از آفریقا به دایره تحرکات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ورود کرده است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران روز شنبه در دیدار با احمد عطاف، همتای الجزایری خود، درباره موضوعات مختلف دوجانبه و بین‌المللی بایکدیگر گفتگو کردند. امیرعبداللهیان درباره محور رایزنی‌ها با طرف الجزایری گفت: «توافق کردیم که برای لغو روادید سیاسی و خدمت به عنوان گام اول اقدام کنیم و در ادامه برای لغو روادید عادی به شکلی که مورد توافق دو طرف باشد، بتوانیم توافقی را حاصل کرده باشیم». به گفته وزیر خارجه، دو طرف بر افزایش همکاریها در حوزه‌های علمی و فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان، تولیدات پزشکی، گردشگری و انرژی‌های تجدیدپذیر و بر ادامه تبادلات و رایزنی‌های سطح بالا بین آنها توافق کردند.
امیرعبداللهیان همچنین تاکید کرد:«ما در آینده نزدیک نسبت به برگزاری کمیته پیگیری در پایتخت هر دو کشور اقدام می‌کنیم؛ لازم است در عرصه‌های محیط زیست، کشاورزی، دارو و زمینه‌های صنعت و معدن به همکاریهای دو کشور شتاب بیشتری داده شود».
احمد عطاف هم در این دیدار تاکید کرد:«از این فرصت استفاده کردیم برای رایزنی در خصوص تحولات سریع فضاهای منطقه‌ای دو کشور و همین طور بین‌المللی، من حقیقتاً خوشحال هستم از نتایج گفتگوهای امروز که مثبت بود، این نتایج می‌تواند نشاط بیشتری به روابط دوجانبه تزریق کند، روابط دو کشور ممتاز و دارای ظرفیت توسعه بیشتر در حوزه‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری است. روابط ایران و الجزایر در تمامی حوزه‌ها گسترده است و ما تلاش می‌کنیم با همکاری یکدیگر مسیر پیشِ‌رو را به نحوی که علاقه دو کشور است، پیش ببریم».
دو طرف همچنین درباره تحولات منطقه به ویژه مسئله فلسطین و تحولات شمال آفریقا رایزنی کردند و مواضع دو کشور در این مسائل بایکدیگر همخوانی دارد. برخلاف برخی کشورهای عربی که در سالهای اخیر به تبعیت از عربستان سعودی روابط خود را با ایران قطع کردند، الجزایر از کشورهای عربی بود که روابط با تهران را ادامه داد و اکنون نیز در پی ایجاد گشایش در فضای دیپلماسی غرب آسیا پس از توافق ایران و عربستان، الجزیره سعی دارد سطح همکاری با جمهوری اسلامی را در همه حوزه‌ها تقویت کند. ایران و الجزایر از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت و گاز هستند و تلاش می‌کنند روابط اقتصادی خود را به بالاترین سطحی که در حد و اندازه دو طرف باشد ارتقا دهند.
حجم تجارت ایران و الجزایر در سال گذشته بالغ بر 15 میلیون دلار بود و بر اساس گفته مقامات گمرکی جمهوری اسلامی، در بهار امسال بیش از یک میلیون و ۱۳۴هزار دلار کالای غیرنفتی به الجزایر صادر شده که 109 درصد نسبت به مشابه سال قبل رشد داشته است.
هر چند حجم همکاریهای دو کشور نشان‌دهنده اندازه روابط نیست، اما باتوجه به راهبرد دولت سیزدهم برای توسعه روابط با متحدان و اراده الجزایری‌ها برای تقویت مناسبات با تهران، سطح همکاریها در آینده افزایش چشمگیری خواهد داشت. الجزایر ظرفیتهای زیادی در حوزه‌های انرژی و کشاورزی دارد که ایران می‌تواند با ورود به این بازار پر رونق، علاوه بر توسعه زیرساختهای این کشور، درآمدهایی را هم کسب کند.
مواضع مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی
جدای از روابط دوجانبه، برخی مسائل مشترک هم ایران و الجزایر را به سمت همکاریهای بیشتر سوق داده است. ایران و الجزایر، از بزرگترین حامیان آرمان فلسطین در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی هستند و همواره در مجامع بین‌المللی از ملت مظلوم دفاع کرده‌اند و در دیدار وزرای خارجه دو کشور هم به حمایت از فلسطین تاکید شد. الجزایر در اتحادیه عرب تلاش زیادی کرده تا روند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را متوقف کرده و کشورها را در برابر این رژیم متحد کند و تا حدی موفق عمل کرده است. بنابراین، مواضع مستحکم ایران و الجزایر در حمایت از فلسطینیان در مجامع بین‌المللی می‌تواند ضربه سختی به سیاستهای غاصبانه تلآویو در منطقه بزند.
شمال آفریقا هم یکی از موضوعاتی است که ایران و الجزایر درباره آن مواضع مشترکی دارند. شمال آفریقا در یک دهه گذشته یکی از ناامن ترین مناطق جهان بوده است و یکی از مناقشاتی که می‌تواند آتش جنگ را در شمال آفریقا شعله‌ور کند، تنشهای موجود بین الجزایر و مراکش است که روز به روز ابعاد گسترده‌ای به خود می‌گیرد.
مقامات مراکشی همیشه الجزایر را به حمایت از «جبهه پولیساریو» (سازمان نظامی مخالف مراکش) متهم می‌کنند و همین مسئله تنشها بین دو کشور همسایه را تشدید کرده است. مراکش برای اینکه الجزایر را تحت فشار قرار دهد دست به دامن رژیم صهیونیستی شده است. اسرائیل برای تقویت پایه‌های عادی سازی روابط با اعراب، کمکهای نظامی زیادی را به مراکش انجام داده است و اخیرا هم مقامات تلآویو اعلام کردند که کارخانه تولید تسلیحات را در مراکش تاسیس خواهند کرد، اقدامی که با هدف تقویت بنیه دفاعی مراکش در برابر الجزایر انجام می‌شود.
بنابراین، الجزایر که نفوذ خزنده تلآویو در شمال آفریقا را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند، به دنبال یارگیری در منطقه است تا در صورت بروز بحران بتواند کمک‌هایی را از آنها دریافت کند. یکی از احتمالات این است که الجزایری‌ها با توجه به قدرت نظامی ایران، درصددند از قابلیتهای این کشور برای تقویت توان نظامی خود بهره بگیرند تا با تحرکات اسرائیل مقابله کنند.
ایران در عرصه پهپادی و موشکی دستاوردهای زیادی کسب کرده و نام خود را در رتبه بهترین قدرتهای نظامی جهان ثبت کرده است. رسانه‌های غربی در گزارش‌های متعدد خود اذعان کرده‌اند که ایران در سالهای آینده به یکی از صادرکنندگان پهپاد در جهان تبدیل خواهد شد و الجزایر هم می‌تواند یکی از بازارهای خرید این محصولات باشد.
امیرعبداللهیان در دیدار با همتای الجزایری خود به کمکهای الجزایر به ایران در دوره جنگ تحمیلی اشاره و از مواضع این کشور دوست قدردانی کرد. الجزایر علاوه بر حمایتهای سیاسی، بین ایران و عراق هم میانجیگری کرده بود تا به جنگ بین دو کشور مسلمان پایان دهد و امیرعبداللهیان گفت که تهران هیچ گاه خدمات الجزایر را فراموش نخواهد کرد.
از آنجا که ایران و الجزایر با حضور رژیم صهیونیستی در شمال آفریقا مخالف هستند، این مسئله همکاریهای بین دو کشور را تقویت خواهد کرد. جمهوری اسلامی به دلیل روحیه آزادیخواهی و استعمار ستیزی که دارد همیشه از کشورهای مسلمان در برابر رژیم صهیونیستی و استکبار جهانی حمایت کرده است. بنابراین با تشدید تنش بین الجزایر و اسرائیل، بی‌شک مقامات الجزایر امیدوارند بتوانند روی کمکهای تهران حساب باز کنند.
رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر تلاش گسترده‌ای انجام داده تا عضویت ناظر در اتحادیه آفریقا را به دست آورد اما الجزایر با لابی‌گری در این اتحادیه راه ورود تلآویو به آفریقا را سد کرده است و به همین دلیل مقامات صهیونیستی از الجزایر خشمگین هستند و تهران از این مواضع سیاسی الجزایر حمایت می‌کند.
در بعد بین‌المللی هم، ایران و الجزایر نقاط مشترک زیادی دارند. دو کشور در ماجرای جنگ اوکراین به تداوم همکاری با مسکو ادامه داده اند و الجزایر حاضر نشد با تحریمهای غرب علیه مسکو همراهی کند و حتی توافقاتی را با روسیه در عرصه انرژی انجام داد که با خواست آمریکا و متحدانش در تضاد بود.
الجزایر که به اقتصاد کشورهای اروپایی وابستگی بیشتری دارد، به دنبال رهایی از این حصار اقتصادی است و گام‌های جدی برای نزدیک‌شدن و ارتقای همکاریهای اقتصادی با کشورهای عضو گروه «بریکس» برداشته است و می‌تواند روابط خود را با ایران در حوزه‌هایی سرمایه‌گذاری کند که تهران در آن قرار دارد، افزایش دهد.
اخیرا رئیس جمهور الجزایر بر ضرورت پیوستن کشورش به سازمان بریکس و کنار گذاشتن دلار و یورو برای تقویت اقتصاد این کشور تاکید کرد و این موضع رسمی می‌تواند دو کشور را به سمت همکاری بیشتر سوق دهد، زیرا دو طرف مخالف یکجانبه‌گرایی آمریکا و تحریمهای ظالمانه غرب علیه سایر ملتها هستند.
باتوجه به اینکه دولت سیزدهم به توسعه روابط با آفریقا اهتمام ویژه‌ای دارد، الجزایر می‌تواند دروازه ورود قدرتمند ایران به این قاره باشد و منافع مشترک دو کشور در امور جهانی هم مسیر توسعه تعاملات را هموار خواهد کرد.
