الوقت- با شکلگیری فضای تنشزدایی در منطقه یکی از اولین ثمرات آن در تقویت صلح و ثبات در غرب آسیا درباره بحران سوریه روی داد و به فاصله اندکی از توافق عربستان و ایران در اسفندماه سال گذشته دمشق کرسی خود در اتحادیه عرب را که برای چندین در دست معارضین بود بازپس گرفت. این پیروزی بزرگ برای دولت سوریه البته روی دیگری هم داشت و آن ضربه سنگینی بود که در حوزه سیاسی به گروههای معارض و جبهه داخلی و خارجی مخالفین باقی مانده سوریه وارد آمد و باعث میشود تا پس از به خاک مالیده شدن ساختار و توان نظامی معارضین در میدان، در عرصه دیپلماسی هم واپسین نفسهای این گروهها به شمارش درآید.
با این حال در جبهه مخالفان هم تلاش میشود تا از برگشتن ورق معادلات به زیان جبهه تروریستها جلوگیری شود و برای این منظور طی روزهای گذشته تحرکاتی به منظور دادن تنفس مصنوعی به آنچه معارضین میانه رو نامیده میشوند برای تداوم حیات کژدار و مریز این جریان صورت گرفته است و با حمایت خارجی برخی از چهرههای برجسته سابق معارضین مجدداً علم شدهاند تا در قالب تشکیلات جدیدی با نام «شورای نظامی» به فعالیت در دوره جدید تحولات سیاسی پرشتاب سوریه بپردارند.
مناف طلاس کیست؟
در راس این تشکیلات جدید مناف طلاس قرار گرفته است که فرزند مصطفی طلاس وزیر دفاع سابق سوریه و از نزدیک ترین چهرههای نظامی به حافظ اسد رئیس جمهور فقید سوریه بود. مناف نیز همانند پدرش به درجات بالای نظامی در حکومت سوریه رسید و فرمانده تیپ "104" ارتش مستقر در دوما و گارد ریاست جمهوری بود اما با شروع بحران داخلی، پس از مدتی در ژوئیه سال 2012 به جبهه معارضین پیوست و عملاً به برجسته ترین مقام نظامی جدا شده از حکومت دمشق بدل گردید و به همین دلیل بالافاصله از سوی رسانهها و دولتهای دامن زننده به بحران مورد توجه و حمایت برای رهبری اپوزوسیون قرار گرفت.
با این حال مناف بسیار زودتر از آنچه انتظار داشت از عرصه پررقابت رنگین کمان گروههای معارض مسلح به حاشیه رفت و عملاً به چهرهای فراموش شده بدل گردید که عطای ریاست جمهوری سوریه را به لقایش بخشید و در این سالها مشغول خوشگذرانی در کشورهای اروپایی بویژه فرانسه شد.
حال پس از مدت ها غیبت از صحنه سیاسی، مناف با پروژه ای تحت عنوان "جنبش آزادیبخش ملی" بازگشته است که خواستار اتحاد تمامی نیروهای نظامی ملی سوریه و نیروهای مخالف غیرنظامی تحت یک رهبری واحد است.
ماهیت شورای نظامی مخالفان
به طور حتم مانند تمامی جریانات تروریستی و سیاسی مخالفت دمشق حمایت خارجی بخش جدایی ناپذیر ظهور تشکیلات جدیدی است که سرتیپ مناف طلاس آن را اعلام کرده است. در این راستا سایت الخلیج آنلاین به نقل از یک منبع آگاه از ترتیبات مربوط به شورای نظامی مدعی شده که پیش از سفر اخیر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به فرانسه، زمینه سازی برای توافق بر سر تأسیس و حمایت از این تشکیلات میان ریاض و پاریس صورت گرفته بود. در بیانیه کاخ الیزه در مورد کلیات مباحث مذاکرات بین بن سلمان و مکرون بدون ذکر جزئیات اشاره شده که "بحران سوریه" مورد بحث قرار گرفته است. همچنین روزنامه القدس العربی به نقل از یک منبع در رهبران شورای نظامی اعلام کرد که جلسات این شورا با حضور یک هیئت آمریکایی "سطح عالی" بوده است. آمریکا از مهمترین بازیگرانی است که با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالف بوده و از طرف دیگر با هرگونه درخواست بین المللی برای پایان دادن به اشغال شمال این کشور و به رسمیت شناختن حاکمیت سرزمینی دولت سوریه بی اعتنایی میکند. روسها بارها آمریکا را متهم به برنامهریزی در جهت احیای گروهک تروریستی داعش در سوریه برای بازگرداندن بی ثباتی به این کشور کرده اند و مشارکت در پروژه تشکیل شورای نظامی گام دیگری در همین مسیر می تواند باشد.
مطئمناً پس از تقویت موقعیت سیاسی دولت سوریه پس از بازگشت به اتحادیه عرب و تمایل کشورهای عربی به ازسرگیری و تقویت همکاری با دمشق، آنهم با نگاهی به شرایط تقریباً نزدیک به صفر توانمندی نظامی معارضین در میدان، کار تشکیلات نظامی مدعایی جدید برای سازماندهی مجدد مخالفان در یک جبهه واحد و جلب پایگاه مردمی بسیار سخت و ناممکن به نظر میرسد تا جایی که حتی شبکه الجزیره قطر که ارگان رسانهای رسمی معارضین و تروریستها در طول بحران سوریه بود بازگشت مناف را با سرمقاله ای تحت عنوان »بازگشت پسر ولگرد« کار کرد تا نشاندهنده عمق ناامیدی به توانمندی ناچیز این بازی جدید سیاسی باشد.
با این حال مناف و حامیانش تلاش کردند تا شروع قوی و پرسروصدایی برای تشکیلات جدید برپا کنند. به نقل از القدس العربی این تشکیلات جدید هفته گذشته با بیانیه ای ویدئویی که از سوی 4 نفر نقابدار با هویت نامعلوم و بدون مشخص بودن درجه نظامی آنها (آنطور که شورای نظامی ادعا دارد که متشکل از نظامیان برجسته داخل و خارج سوریه است) و انتشار اعلامیههای کاغذی در استانهای مختلف سوریه همانند ارگ دمشق، مسجد خالد بن الولید در حمص که یکی از معروف ترین مناطق آغاز تظاهرات علیه نظام در سال 2011 بود و قلب شهر حلب و منطقه درعا البلد مهد اعتراضات، شهر نصیب در مرز با اردن، شهر یدودا در حومه غربی درعا و شهر سلما در کوههای لاذقیه و حتی منطقه الشدادی در استان حسکه تحت کنترل کردها، کار خود را آغاز کرد.
در این بیانیه خطاب به مردم سوریه بر مسائلی مانند پناهندگی میلیونها سوری، شرایط نامساعد و بغرنج زندگی با وجود بحران اقتصادی، وجود ناامنی در شهرها، تحرکات گروههای مسلح شبهه نظامی و مداخله خارجی و ... پرداخته شده است و در نهایت تأکید میشود راه حل فاجعه و ساختن سوریه "جز با برکناری رئیس رژیم موجود حاصل نمی شود". مناف در گفتگویی دیگر تحقق این امر را مستلزم "تظاهرات و همبستگی سوری ها با همه نژادها دانست".
این اقدام شورای نظامی دومین اعلام موجودیت آن در سال جاری محسوب میشود. چند ماه پیش نیز سرهنگ احمد القنطری، از اعضای شورای نظامی، بیانیه ای مبنی بر محکومیت گفتگو اعضای تشکیلات موسوم به ائتلاف ملی سوریه به ریاست سالم المسلط با نمایندگان دولت را قرائت کرد که در محافل مخالفان به عنوان کودتای شورای جدید نظامی علیه مخالفان رسمی سوریه عنوان شد.
شورای نظامی؛ نوزادی که مرده به دنیا آمد
شاید حتی بیشتر از ادعای رهبری معارضین و داشتن حمایتهای مردمی، مضحک ترین بخش اظهارات شورای نظامی طی روزهای گذشته ادعای وجود هماهنگی با بخش زیادی از نظامیان و افسران ناراضی حاضر در ارتش سوریه باشد. منبع خبر روزنامه القدس العربی در این باره یکی از اعضای شورای نظامی به اسم سرهنگ احمد القنطری بوده است که مدعی وجود توافق بین افسران داخلی و خارجی و هماهنگی سطح بالا بین آنها شده است.
این ادعاها در حالی است که شورای نظامی هیچ نیروی نظامی بر روی زمین ندارد و عملاً از هیچ قدرتی در عرصه نظامی برخوردار نیست که حتی بتواند نگرانی دمشق را در مورد ارتباط گیری افسران ارتش با این تشکیلات برانگیزد.
الجزیره در این باره نوشت: »واقعیت بسیار واضحی که پیش روی ما است این است که این پیشنهادی از پیش شکست خورده است و اهداف موسسان شورای نظامی و حامیان پشت سر آنها به ثمر نخواهد نشست، زیرا وضعیت نظامی در سوریه بسیار پیچیده است و نمی توان به این راحتی راه حل های توافقی را بین سوریه های درگیر مهمانی در داخل و خارج از کشور پیدا کرد.«