الوقت- زمانی که بحران سوریه در مارس ۲۰۱۱ شروع شد شاید کمتر کسی تصور می‌کرد که روزی فرا رسد که میان کشورهای عربی حامی معارضین و تروریست‌ها مسابقه بر سر نزدیکی با دمشق شکل گیرد و در پایتخت‌های عربی برای بشار اسد فرش قرمز پهن شود. اما این مهم امروزه به واقعیت تبدیل شده و تکیه زدن بشار اسد بر کرسی این کشور در اتحادیه عرب گواه این است.
بشار اسد عصر پنجشنبه برای حضور در نشست اتحادیه عرب، وارد عربستان سعودی شد و مورد استقبال رسمی مقامات این کشور قرار گرفت. اسد به همراه دیگر سران کشورهای عرب امروز (جمعه 29 اردیبهشت) در نشست اتحادیه عرب در جده شرکت خواهد کرد. این درحالی است که فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه روز دوشنبه برای شرکت در جلسات مقدماتی نشست سران کشورهای عربی به جده سفر کرده بود. مقداد در عربستان گفت:«این فرصت جدیدی برای ما است تا به برادران عرب خود بگوییم که ما به گذشته نگاه نمی‌کنیم، بلکه به آینده نگاه می‌کنیم».
سفر اسد به عربستان پس از آن انجام شد که وزرای خارجه عضو اتحادیه عرب، هفتم می در نشستی فوق العاده، تصمیم خود برای رفع تعلیق عضویت دمشق در این نهاد منطقه‌ای یا به عبارتی بازگشت سوریه به اتحادیه را اعلام کردند. بعد از آن رسانه‌های جهان به نقل از مقامات دیپلماتیک کشورهای عربی گزارش دادند که بشار اسد، در نخستین نشست سران کشورهای عربی در جده خواهد کرد. بازگشت سوریه به اتحادیه عرب از سالها پیش توسط برخی کشورها از جمله الجزایر و عراق کلید خورده بود ولی با مخالف شمار اندکی اعضا از جمله عربستان سعودی و قطر این پروسه طولانی‌تر شد، اما با شتاب تحولات سیاسی در ماههای اخیر، این مسئله به ثمر نشست.
بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، پس از آن سرعت گرفت که ایران و عربستان سعودی پس از هفت سال تنش روابط خود را از سرگرفتند و متعاقب آن روند تحولات به سمت همگرایی بیشتر بین جوامع اسلامی پیش رفت.
شکست برای آمریکا
با وجود عادی سازی روابط اعراب با دولت سوریه، اما آمریکا کماکان به سنگ‌اندازی‌های خود در این مسیر دوستانه ادامه می‌دهد و وزارت خارجه آمریکا این بار هم در واکنش به حضور بشار اسد در نشست اتحادیه عرب گفت که از این اقدام متحدانش حمایت نخواهد کرد. کاخ سفید در روزهای اخیر هم وضعیت اضطراری در سوریه را تمدید کرد و علنا نشان داد که آب این کشور با کشورهای عرب در مورد سوریه توی یک جوی نمی‌رود و از اقدام خودسرانه متحدانش به شدت عصبانی است.
در سال 2011، کشورهای عربی تصور می‌کردند که معارضان سوری به زودی قدرت را به دست خواهند گرفت و به همین خاطر با طناب پوسیده آمریکا و رژیم صهیونیستی به ته چاه رفتند ولی همه محاسبات آنها اشتباه از آب درآمد و دولت و ملت سوریه توانستند با کمک متحدان خود یعنی روسیه و ایران همه برنامه‌های شوم دشمنان را نقش بر آب کنند. اکنون دمشق از تله ای که غربی‌ها برایش پهن کرده بودند پیروزمندانه رهایی یافته و مخالفت‌های واشنگتن با عادی سازی ورابط، گوش شنوایی در بین اعراب ندارد و از نظر کارشناسان نشستن با بشار اسد دور یک میز، دهن کجی به مقامات کاخ سفید است که بعد از این نمی‌توانند برای کشورهای منطقه نسخه بچینند. به عبارتی، بی‌اعتنایی اعراب به سیاستهای دیکته شده آمریکا بیانگر این است که دوران هژمونی این کشور در غرب آسیا به سر آمده است. آمریکا که از سالها پیش به بیاعتمادی متحدانش در منطقه به خود پی برده بود، سعی کرد با تداوم اشغالگری در شمال سوریه و سرقت منابع نفتی این کشور بخشی از شکستهای خود را جبران کند ولی با اتحاد عربی-سوری واشنگتن هم چاره‌ای جز فرار از سوریه نخواهد داشت و شاید بدتر از خروج مفتضحانه از افغانستان، خاک این کشور را ترک کند.
خروج سوریه از انزوای منطقه‌ای
بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و اولین حضور اسد در نشست‌های آن پس از 12 سال، بیانگر خروج این کشور از انزوای منطقه‌ای است و سبب می‌شود تعامل دمشق با جهان خارج افزایش یابد. دعوت اعراب از اسد برای شرکت در نشست اتحادیه عرب، پیروزی تاریخی برای سوریه به شمار می‌رود و مشروعیت دمشق در جهان عرب را ارتقا خواهد داد.
این رویدارد بسیار نمادین آغاز دوره‌ای از روابط قوی‌تر سوری-عربی و همچنین بازگشت سوریه به موقعیت قانونی خود در منطقه است. سوریه به مدت طولانی در منطقه نادیده گرفته شده و مورد غفلت واقع شده است و به لحاظ اقتصادی در وضعیت بدی قرار دارد و مقامات دمشق امیدوارند که با گشایش‌های دیپلماتیک در روابط با اعراب، در مسیر بازسازی و بهبود اوضاع معیشتی هم اقداماتی صورت بگیرد تا این کشور بتواند جایگاه قدرتمند خود دوباره بازیابد. هر چند غرب با اعمال تحریم‌ها درصدد مانع‌تراشی برای بهره‌برداری دمشق از فضای تنشزدایی‌های اخیر است، اما با این حال کشورهای عربی می‌توانند در کمکهای مالی به سوریه نقش مهمی ایفا کنند.
با بازگشت کشورهای عربی به دمشق، روابط سیاسی و اقتصادی دمشق با اعراب هم تقویت خواهد شد و با همکاریهای تجاری، آثار منفی تحریمهای آمریکا علیه سوریه هم تا حدود زیادی خنثی می‌شود و اسد در دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای عربی در جده، می‌تواند این کشورها را به حضور فعال در بازار سوریه متقاعد کند و برخی کشورها هم پیشتر نسبت به این مسئله ابراز تمایل کرده بودند.
سفر علنی بشار اسد به برخی کشورهای عرب خلیج فارس در ماههای اخیر بیانگر این است که پایه‌های قدرت او در عرصه داخلی و بین‌المللی تحکیم شده است و قدم زدن با سری بلند در پایتخت‌های عربی نشان از اقتدار و جایگاه تقویت شده سوریه جدید دارد که توانست پیروز از میدان بحران بزرگ 10 ساله بیرون بیاید.
سوریه به دلیل گذار از بحران داخلی که در یک قرن گذشته بی‌سابقه بود، نشان داد که در مواجهه با مشکلات می‌تواند با آنها مقابله کند و اکنون تجارب زیادی را در مقابله با گروه‌های تروریستی و مدیریت جنگ داخلی کسب کرده است و عضویت مجدد در اتحادیه عرب می‌تواند نقش و جایگاه این نهاد بین‌المللی را بالا ببرد و در مواقع بحرانی می‌توانند از تجربیات سوریه استفاده کنند. با توجه به سابقه و جایگاه سوریه در جهان عرب، بازگشت این کشور به اتحادیه عرب، وجهه این نهاد بین‌المللی را بیش از پیش تقویت خواهد کرد و می‌تواند در تصمیم‌گیرهای منطقه‌ای به ویژه در مقابله با تروریست‌ها و دفاع از آرمان فلسطین نقش موثری ایفا خواهد کرد.
مشارکت بشار اسد در نشست اتحادیه عرب همچون پتکی بر سر مقامات آمریکا و صهیونیست‌ها است که یک دهه تلاش کردند تا او را از اریکه قدرت به زیر کشیده و دولت مطیع خود را روی کار بیاورند اما اکنون حتی متحدان عرب هم که روزگاری نه چندان دور در جبهه دشمنان بودند، برای واشنگتن تره خرد نمی‌کنند و دست دوستی به سمت برادر سوری خود دراز کرده‌اند.
