الوقت- امروزه تقویت توانمندیهای نظامی در کنار رشد اقتصادی و پویایی دیپلماسی از مولفههای اصلی برای قرار گرفتن کشورها در جایگاه بالاتر جهانی است و آمارهای سالانه میزان پیشرفت بازیگران را در این عرصه نشان میدهد. در تازهترین گزارشی که از سوی سایت گلوبال فایر پاور، متخصص در امور نظامی منتشر شده است کشورهای غرب آسیا از لحاظ قدرت نظامی در سال 2022 رتبه بندی شدهاند که طبق آن ترکیه در صدر قرار دارد و مصر و ایران جایگاه دوم و سوم را به خود اختصاص دادهاند. رژیم صهیونیستی که همواره مدعی است قدرتمندترین ارتش خاورمیانه را دارد در این گزارش در رتبه چهارم قرار گرفته است. عربستان سعودی در رده بندی قدرتمندترین ارتشهای غرب آسیا، پنجم است و پس از آن عراق، امارات، سوریه، قطر و یمن قرار دارند.
گلوبال فایر پاور در رتبه بندی سالانه نیروهای نظامی در سطح جهانی و منطقهای بر عوامل متعددی از جمله وضعیت کنونی توان نظامی، مالی، لجستیکی و جغرافیایی تکیه دارد و اندازه کشورها و پیشرفت فناوری آنها را در نظر میگیرد.
ترکیه و مصر درحالی جایگا اول و دوم را به خود اختصاص دادهاند که بخش زیادی از تسلیحات خود را از آمریکا و دیگر کشورهای غربی و روسیه خریداری میکنند ولی دستاوردهای نظامی ایران که رسانههای غربی به قدرت روزافزون آن اعتراف میکنند در داخل تولید میشود و از این حیث نسبت به دیگر رقبا موقعیت برتری دارد. توان پهپادی ایران این روزها در جهان زبانزد است و بر اساس گزارش فوربس، ایران در سالهای آینده به صادرکننده پهپاد در جهان تبدیل خواهد شد.
نکته جالب در گزارش گلوبال فایر پاور، این است که ارتشهای سوریه، عراق و یمن که در دهه اخیر با بحرانهای امنیتی زیادی دست و پنجه نرم کردهاند جزء 10 کشور قدرتمند هستند و حتی از برخی کشورهای مدعی عرب خلیج فارس پیشی گرفتهاند.
احیای قدرت ارتش یمن از دل ویرانههای جنگ
ارتش یمن در رده بندی جدید در جایگاه دهم غرب آسیا قرار گرفته است و این برای کشوری که از هشت سال پیش درگیر جنگ ظالمانه از سوی ائتلاف سعودی-اماراتی است نکته حائز اهمیتی است. عربستان سعودی و متحدانش سعی داشتند با نابودی زیرساختهای یمن و از بین بردن قدرت جنبش انصارالله، این کشور را اشغال کرده و دولتی دست نشانده و مطیع در آن روی کار بیاورند ولی با گذشت هشت سال از این تجاوز، ارتش و نیروهای مردمی یمن نه تنها ضعیف نشدهاند بلکه توانستهاند توان دفاعی خود را در دل بحران تقویت کنند و همه این پیروزیها در سایه درایت و رهبری انصارالله به وجود آمده است که توانسته از کمترین امکانات فرصت سازی کرده و تسلیحات جدیدی را تولید کند.
انصارالله اکنون موشکها و پهپادهای قدرتمندی در اختیار دارد که به کابوسی برای عربستان و امارات تبدیل شده است. انصارالله در رزمایشهای اخیر خود، از تجهیزات نظامی جدید خود رونمایی کرد که میتوانند معادلات میدانی را به نفع یمنیها تغییر دهند. موشک بالستیک ضد کشتی «فالق۱» از جمله این تسلیحات است و در میان تمامی قدرتهای نظامی دنیا تنها ۳ کشور چین و ایران و اکنون یمن مجهز به نسخه ضد کشتی از موشکهای بالستیک هستند. موشک فالق۱ دارای بردی بیش از ۲۰۰ کیلومتر بوده و از سر جنگی مجهز به کاوشگر اپتیکی حرارتی بهره میبرد و بادقت بسیار بالا هر نقطهای را در دریای سرخ و یا دریای عرب هدف قرار دهد. انصارالله به موشکهای بالستیک «برکان۲» و «قیام» نیز مجهز است که در حملات به عربستان و امارات مورد استفاده قرار گرفته است.
با وجود محاصره دریایی اما انصارالله قایق موشکانداز «عاصف ۱» را ساخته که از سرعت بالا و قدرت مانور بالایی برخوردار هستند و به لطف همین قایقهای نظامی است که صنعا گفته در آینده تامین امنیت دریایی در اولین آن خواهد بود. پهپاد «وعید» با بُرد بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر و پهپاد عاصف نمونه دیگری از تجهیزات نظامی انصارالله است که میتوانند هر نقطهای از خاک عربستان و امارات مورد هدف قرار دهند. «موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک» چندی پیش در گزارشی با برشمردن قدرت نظامی انصارالله، این جنبش را حزبالله دوم در منطقه نامید که توانسته معادلات جنگ در برابر اشغالگران را به نفع خود تغییر دهد.
این دستاوردهای انصارالله در زمانی محقق شده است که یمن از زمین، هوا و دریا تحت محاصره است و هیچ کمکی برای این کشور از خارج ارسال نمیشود و همه این تسلیحات از صفر تا 100 با اتکا به توان داخلی ساخته شدهاند. انصارالله اکنون به مرحلهای رسیده است که متجاوزان سعودی و اماراتی که به پیشرفتهترین سلاحهای غربی مجهز هستند در وحشت به سر میبرند. عربستان و امارات توان ساخت قطعات کوچک نظامی را هم ندارند و برای تامین امنیت خود به خارج وابسته هستند ولی انصارالله در این عرصه از دشمنان مدعی خود پیشی گرفته است. انصارالله با اینکه در جنگ به سر می بردف اما با این وضعیت هم توانسته از کشورهای بحرین و عمان پیشی بگیرد.
رستاخیز سوریه از بحران
سوریه هم که در این لیست ارتشهای قدرتمند در جایگاه هشتم قرار دارد درحالی به این جایگاه رسیده است که از سال 2011 درگیر جنگ داخلی بوده است. آمریکا و عمال منطقهای آن با اعزام گروههای تروریستی به سوریه سعی داشتند تا دولت این کشور را سرنگون کرده و یکی از بازوهای اصلی محور مقاومت در منطقه را از بین ببرند، اما همه این تلاشها با شکست روبرو شد. ارتش سوریه با دهها هزار تروریست مجهز به سلاحهای سنگینی و نیمه سنگین غربی درگیر بود و بیشتر توان آن صرف مقابله با تروریستها شده بود ولی با این حال از دل این بحران خود را تقویت کرد و اکنون جایگاه سابق خود را پیدا کرده است و روز به روز این قدرت دفاعی در حال ارتقا است.
ارتش سوریه در ماه اکتبر بزرگترین رزمایش نظامی خود را با انواع سلاحهای جنگی، پس از شروع بحران در این کشور را برگزار کرد و به رژیم صهیونیستی و غرب این پیام را فرستاد که از لاک دفاعی خارج و به مرحله تهاجم در مقابل دشمنان رسیده است. ارتش سوریه در یکسال گذشته نیز رزمایشهای متعددی را با همکاری نیروهای روسی برگزار کرده است و نشان میدهد که تلاشهای جهانی برای تضعیف ارتش سوریه راه به جایی نبرده است.
سوریه حتی به سامانههای موشکی اس 300 روسی مجهز شده است که توانسته بسیاری از موشکهای شلیک شده از سوی سرزمینهای اشغالی را متهدم کند. با اینکه در ابتدای شروع بحران شماری از نیروهای ارتش از آن جدا شدند و بسیاری از حامیان تروریستها منتظر افول ارتش بودند اما دیری نپایید که ارتش دوباره خود را پیدا کرد و در سالهای اخیر نیروهای تازه نفس جایگزین نیورهیا سابق شدند و اکنون از لحاظ تعداد نیروی انسانی در وضعیت برتری نسبت به ابتدای بحران قرار دارد. همچنین به لحاظ تعداد تانک و جنگنده و موشکها هم وضعیت بهتری نسبت به کشورهایی دارد که در رده بالای ارتشهای قدرتمند در منطقه قرار دارند.
عراق در جایگاه ششم منطقه
عراق که در فهرست ارتشهای قدرتمند در رده ششم منطقه قرار دارد، بیش از سوریه و یمن درگیر بحرانها و چالشهای داخلی بوده است. عراق از سال 2003 تا 2011 تحت اشغال آمریکاییها بود و در این مدت ارتشی به معنای کامل وجود نداشت و با سرنگونی رژیم بعثی، نیروهای نظامی هم از هم فروپاشیده بود و تجهیز و تقویت ارتش کار آسانی نبود. هر چند با خروج نیروهای آمریکایی از عراق در سال 2011 انتظار میرفت ارتش بتواند قدرت سابق خود را بازیابد اما حمله تروریستهای داعش به این کشور در سال 2014، ضربه دیگری را به نیروهای امنیتی عراق وارد کرد.
با اعلام پایان خلافت ادعایی داعش در عراق، ارتش این کشور با ورود نیروهای بسیج مردمی به بدنه آن توانست قدرت خود را افزایش دهد. نیروهای حشدالشعبی که نقش مهمی در تقویت قدرت ارتش عراق دارند در چند سال اخیر توانستهاند دستاوردهای زیادی را در این زمینه کسب کنند. موشک بالستیک «جمال ۶۹» که به نام «ابومهدی المهندس» نامگذاری شده، از مهمترین دستاوردهای گروههای حشدالشعبی با برد ۷۰۰ کیلومتر قادر است شرق سرزمینهای اشغالی به راحتی هدف قرار دهد. حشدالشعبی در رژههای نظامی، دستاوردهای خود در عرصه موشکی، پهپادی را به نمایش گذاشته است و همین تجهیزات نگرانی آمریکا را در پی داشته است و به همین منظور واشنگتن سعی دارد ارتش عراق را ضعیف نگه دارد. همچنانکه عدنان الکنانی سرتیپ بازنشسته عراقی پیشتر در سخنانی گفته بود که آمریکا و برخی کشورهای منطقه بر عدم تقویت ارتش عراق و اطمینان از عدم تسلیح آن تاکید دارند تا به ارتشی در تراز ارتشهای قوی در جهان تبدیل نشود.
گزارش اخیر گلوبال فایر پاور نشان میدهد که کشورهای عضو محور مقاومت جایگاه بالایی را در فهرست قدرتهای نظامی در منطقه دارند. به عبارتی، مجموعه امنیتی و نظامی محور مقاومت موفقتر از سایر بازیگران عمل کرده است و با وجود بحرانهای گسترده داخلی توانسته جایگاه خود را ارتقا دهد. با اینکه مثلث شوم عربی-غربی-عبری سعی دارند محور مقاومت را تضعیف کنند اما این محور قدرتمندترین نیرو در منطقه به شمار میرود و تمام معادلات امنیتی را تغییر داده است. از اینرو، با تقویت جایگاه نظامی مقاومت، نظم منطقهای جدیدی که در غرب آسیا تشکیل میشود بر مبنای بازیگری فعال مقاومت طراحی خواهد شد و سازش صهیونیستی-عربی هم نمیتواند این قدرت را تضعیف کند.