الوقت- درحالی که در روزهای اخیر نشانه‌هایی از توقف درگیریها در اوکراین مشاهده شده است و غربیها نیز برخلاف میل خود نسبت به این مسئله ابراز تمایل کرده‌اند اما برخی تحرکات مشکوک در شرف انجام است که می‌تواند روند تحولات را به سمت و سوی دیگری سوق دهد.
در همین راستا، سه‌شنبه شب خبری در رسانه‌های جهان منتشر شد که دو موشک به خاک لهستان اصابت کرده و طی آن دو نفر از شهروندان این کشور نیز کشته شدند. انتشار این خبر همه توجهات را به سمت روسیه جلب کرد که شاید در حملات به خاک اوکراین، موشکها به اشتباه به سمت لهستان کمانه کرده است. مقامات روسیه هر گونه دست داشتن در این عملیات را رد کرده و گفتند که هیچ عملیاتی در نزدیکی مرزهای لهستان انجام نداده‌اند اما این اظهارات دولت لهستان را مجاب نکرد و فورا سفیر روسیه در ورشو به وزارت خارجه لهستان احضار شد تا در این مورد توضیحاتی بدهد، کار به اقدامات دیپلماتیک ختم نشد و جنگنده‌های لهستانی هم به هوا برخاسته و شروع به گشت‌زنی در آسمان این کشور پرداختند.
باتوجه به اینکه لهستان عضوی از سازمان ناتو است، آمریکاییها محتاطانه با این مسئله برخورد کردند و با هماهنگی با مقامات اروپایی هر گونه تصمیم گیری در این زمینه را به تکمیل تحقیقات نهایی منوط کردند. زیرا موضع‌گیری نسنجیده در این زمینه ممکن بود به درگیری مستقیم روسیه و غرب منجر شود و ناتو با درنظر گرفتن بند 5 منشور آتلانتیک که به دفاع از متحدان متعهد شده است، باید واکنش نشان می‌داد و برای جلوگیری از تنش جدید رهبران کاخ سفید و اروپا اظهاراتی به زبان نیاوردند که خشم روسها را برانگیزند.
مقامات واشنگتن و اروپا در تماس تلفنی با مقامات لهستان در این باره رایزنی کردند تا تحقیقاتی در این زمینه انجام دهند که منشأ این حملات موشکی مشخص شود. بالاخره پس از بررسی‌ها معلوم شد که برخلاف ادعای اوکراینی‌ها، این موشکها از سمت روسیه شلیک نشده بود و مبدا آن خاک اوکراین بوده است. به گفته روسیه، این موشکها از نوع اس 300 اوکراینی بود که به خاک لهستان اصابت کرده است و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا هم گفت که کار پدافند هوایی اوکراین بوده و مسکو در آن دخالتی ندارد. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هم اعلام کرد که احتمالا موشک پدافند هوایی اوکراین منجر به این حادثه شده اما هیچ عمدی در کار نبوده است و به طور اشتباهی انجام شده است.
بازار پر رونق عملیات پرچم دروغین
هر چند رهبران ناتو سعی کردند با غیرعمدی توصیف کردن حمله موشکی به لهستان، اوکراین را از معرکه خودساخته و خطرناک نجات دهند، اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد که اوکراینی‌ها عمدا چنین برنامه‌ای را انجام داده‌اند تا ناتو را در مقابل مسکو قرار دهند. باتوجه به اینکه محل اصابت موشکها در لهستان، صدها کیلومتر از جبهه‌های نبرد فاصله دارد، این فرضیه را تقویت می‌کند که برخی در اوکراین سعی داشتند با این اقدام توجه غربیها را بیشتر به خود معطوف کنند.
این سناریوی اوکراین یادآور «عملیات پرچم دروغین» بود که در بحبوحه جنگها رخ می‌دهد و برخی طرفها که احساس می‌کنند در وضعیت بدی نسبت به رقیب قرار دارند دست به تحرکاتی می‌زنند که طرف مقابل را متهم جلوه دهند. «عملیات پرچم دروغین» به عملیات‌هایی گفته می‌شود که توسط نهادهای نظامی، شبه‌نظامی، اطلاعاتی یا سیاسی به گونه‌ای انجام می‌شود که این تصور به وجود آید که گروهها یا کشورهای دیگری این عملیات‌ها را انجام داده‌اند. برای مثال استفاده نیروهای یک طرف درگیر در جنگ از پرچم و لباس نظامی طرف مقابل برای حمله و قتل‌عام ساکنین یک روستا و سپس متهم‌کردن آن طرف به انجام این کشتار نمونه‌ای از عملیات پرچم دروغین محسوب می‌شود. هدف از انجام عملیات پرچم دروغین مخفی نگه‌داشتن هویت مرتکبان اصلی یا بدنام کردن طرف مقابل و ایجاد بهانه‌ای برای حمله به آن است.
چنین پروژه‌ای در جنگ اوکراین هم رخ داده است و نیروهای این کشور تلاش کرده‌اند با سناریوسازی علیه روسیه، این کشور را به نسل‌کشی و حمله به خاک دیگران متهم کنند. شلیک دو موشک به سمت خاک لهستان اگرچه گفته می‌شود به صورت اشتباهی انجام شده، اما از آنجا که اوکراینی‌ها به هر حربه‌ای متوسل می‌شوند تا جامعه جهانی را علیه روسیه بشورانند، به همین خاطر به نظر می‌رسد این حمله به صورت عمدی و احتمالا از سوی برخی افسران ارتش اوکراین انجام شده تا نوک حمله را به سمت مسکو نشانه بگیرند. مقامات کی‌یف مدعی هستند که آنها در خط مقدم نبرد غرب با روسیه قرار دارند و باید از همه جهات تامین شوند تا بتوانند مسکو را زمینگیر کنند. در هفته‌های اخیر میزان حمایت اروپا و آمریکا از ارتش اوکراین کاهش یافته و مقامات کی‌یف از این مسئله به شدت نگران هستند و برای جلب توجهات این سناریو را عملی کرده‌اند تا شاید ناتو کمکهای بیشتری را روانه این کشور بکند.
رئیس جمهور اوکراین بارها ادعا کرده که اگر غرب تسلیحات پیشرفته در اختیار آنها قرار دهد می‌توانند روسیه را شکست دهند اما روند تحولات نشان داد که این تسلیحات هم نتوانسته و موازنه میدانی را به نفع کی‌یف تغییر دهد و حتی 15 درصد از خاک اوکراین هم ضمیمه روسیه شده است.
مقامات اوکراینی در 9 ماه گذشته بارها با فضاسازی علیه نیروهای روسی، سعی کرده‌اند تا تصویر شوم از این کشور به جهانیان نشان دهند. در دومین ماه جنگ بود که نیروهای ارتش اوکراین با انتشار تصاویری از اجساد و قربانیان جنگی در منطقه «بوچا»، مدعی شدند که روسها در این منطقه مرتکب نسل‌کشی و جنایات علیه بشریت شده‌اند اما این جو سازی‌ها به حدی ضعیف بود که حتی حامیان غربی کی‌یف هم صحت این ادعا را تایید نکردند.
روسیه همچنین بارها نسبت به امکان استفاده اوکراینی‌ها از «بمب کثیف» برای متهم کردن مسکو به بکارگیری سلاح هسته‌ای هشدار داده اند. لذا، این بار هم شاید شلیک موشکها به لهستان بخشی از پروژه متهم سازی روسیه باشد تا جامعه جهانی و به خصوص ناتو اقدامی قاطع در برابر ماشین جنگی روسیه اتخاذ کنند. سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه در اوایل ماه جاری (آبان) مدعی شد اوکراین می تواند با یک بمب کثیف درگیری را تشدید کند این بمب اثر مخرب انفجار هسته ای را ندارد، اما می تواند مناطق وسیعی را در معرض آلودگی رادیواکتیو قرار دهد.
در طرف مقابل اوکراین در برابر این ادعای روسیه گفته است ادعاهای مستمر مسکو مبنی بر امکان استفاده کیف از بمب کثیف نشانه آمادگی کرمیلن برای انجام یک عملیات پرچم دروغین است.
در هر صورت به نظر می‌رسد با مشاهده روند کاهشی حمایت‌های غرب از کیف، بهره برداری اوکراین از عملیات‌های پرچم دروغین یکی از راه‌های بازگرداندن توجهات در غرب از میز مذاکره به میدان جنگ می‌باشد.
شلیک موشکها به لهستان درست در زمانی انجام شده است که مقامات آمریکایی و اروپایی به مقامات کی‌یف فشار می‌آورند که با روسیه مصالحه کند. هر چند مقامات کی‌یف در ظاهر آمادگی خود را برای ازسرگیری مذاکرات صلح با روسیه اعلام کرده‌اند اما در باطن از این مسئله استقبال نمی‌کنند. زیرا شروطی را که برای نشستن مجدد پشت میز مذاکرات اعلام کرده‌اند، نشانی از عقب‌نشینی ندارد. مهمترین درخواست اوکراین این است که روسها مناطق اشغالی را به خاک اصلی بازگردانند اما مسکو با رفراندومی که در چهار استان شرقی اوکراین برگزار کرد، عملا نشان داد که این مناطق را پس نخواهد داد و آنها را بخشی از تمامیت ارضی خود اعلام کرده است.
محاسبات اوکراین برای کشاندن پای ناتو به جنگ مستقیم با روسیه، اشتباه از آب درآمد و شلیک موشک به لهستان بیش از آنکه به ضرر مسکو باشد، رسوایی دیگری را برای کی‌یف به بار آورد و غربیها این بار هم اسیر دروغ‌پردازی اوکراینی‌ها نشدند.
