الوقت- درحالی که تنها چهارده ماه از قدرت‌گیری مجدد طالبان در افغانستان می‌گذرد، اما تعداد جنایاتی که تروریستها در حق شیعیان این کشور در این مدت مرتکب شده‌اند، بسیار بیشتر از تعداد ماه‌های حکومت‌داری این گروه است. اولین عملیات تروریستی مرگبار علیه شیعیان در دوره طالبان که در اکتبر 2021 در مسجد شیعیان قندوز رخ داد و موجب شهادت 72 نفر و زخمی شدن ۲۰۰ نفر از شیعیان شد، شروعی خونین برای شیعیان افغان بود و پس آن به صورت زنجیروار در شهرهای دیگر نیز تکرار شد. در 15 اکتبر 2021، یک حمله انتحاری در نماز جمعه در مسجد شیعیان در قندهار با 63 کشته و 83 زخمی، در آوریل 2022، سه حمله انتحاری به دو مدرسه در منطقه شیعه نشین غرب کابل با 26 شهید و 19 زخمی، وقوع انفجاری مهیب در مسجد خلیفه صاحب، در شهر کابل در آوریل 2022، حملات پی در پی به مراسم عزاداری شیعیان در ماه محرم با دهها کشته و زخمی، و انجام دهها حمله تروریستی دیگر به مناطق شیعه نشین در شهرهای مختلف افغانستان، بخش اندکی از سیاهه‌ای از جنایات تروریستها در دوره حکومت طالبان است که روز به روز نیز ابعاد گسترده‌ای به خود می‌گیرد.
این جنایتها که بسیاری از آنها توسط گروه تروریستی داعش انجام می‌شود در روزهای اخیر به انواع مختلف در مناطق شیعه‌نشین کابل در حال اجرا است و در آخرین مورد، یک عامل انتحاری خود را در مرکز آموزشی «کاج» در منطقه دشت برچی کابل منفجر کرد که طی آن، 32 تن از دانش آموزان شیعه شهید و دهها تن دیگر زخمی شدند. طالبان کمافی‌السابق تنها به محکوم کردن این جنایت بسنده کرد و مدعی شد که اینگونه اقدامات با هدف متزلزل کردن حاکمیت این گروه در افغانستان انجام می‌شود.
کشتار هدفمند شیعیان در دوره طالبان
درحالی که طالبان مدعی است در یکسال گذشته نظم و امنیت را در سراسر افغانستان حکمفرما کرده است اما آنچه در عالم واقع رخ می‌دهد خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. اگرچه عملیات تروریستی علیه افغانها در دولتهای قبلی نیز وجود داشت اما از زمان قدرت‌گیری طالبان، حملات مرگبار و خونین علیه شیعیان به شدت افزایش یافته است و صدها نفر قربانی این جنایتها شده‌اند و این مسئله نشان می‌دهد برخلاف ادعای مقامات طالبان، امنیت به سرابی دست نیافتنی برای شیعیان افغان تبدیل شده است. شیعیان افغانستان حدود 15 تا 20 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند اما بیشتر در معرض تهدیدات تروریستی قرار دارند و با ترس و وحشت زندگی خود را به سر می‌برند.
باتوجه به اینکه بیشتر حملات تروریستی در دوره طالبان، در مناطق شیعه‌نشین هزاره‌ها انجام شده است، بنابراین این گمانه در بین شیعیان افغان و مردم منطقه تقویت شده است که طالبان احتمالا به صورت تعمدی چشم خود را به روی جنایات تروریستها بسته است تا به راحتی عملیات خود را انجام دهند. ساکنان مناطق شیعه‌نشین می‌گویند که نیروهای امنیتی طالبان به تأمین امنیت این مناطق توجهی ندارند و تنها به دنبال اهداف خاص هستند. شیعیان ساکن غرب کابل گفته‌اند که نیروهای طالبان بدون دلیل شیعیان را در کوچه و خیابان آزار می‌دهند و آنها را دستگیر کرده و مورد شکنجه قرار می‌دهند اما در برابر انفجارها که هر روز در مناطق شیعه‌نشین انجام می‌شود بی‌تفاوت هستند و به راحتی از کنار آن می‌گذرند.
باتوجه به اینکه بیشتر این عملیاتها از سوی تروریستهای داعش انجام می‌شود، فرضیه کم کاری طالبان در تامین امنیت زمانی رنگ واقعیت به خود می‌گیرد که مقامات طالبان دو ماه پیش اعلام کردند در زمان تصرف کابل، بیش از 1800 داعشی را از زندانهای افغانستان آزاد کردند. لذا، رها کردن این تروریستها و آزاد گذاشتن آنها برای تردد در شهرهای افغانستان، برخی را به این جمع‌بندی رسانده که که طالبان با داعش همدست است. زیرا این گروه در یکسال گذشته اقدامی علیه اهل سنت و یا نیروهای طالبان انجام نداده است و با کنار هم قرار دادن تحولات، خود به خود این دیدگاه منفی به ذهن خطور می‌کند حکومت طالبان از این مسئله نگرانی ندارد. جنایتهای تروریستی تا جایی افزایش یافته است که حتی اهل سنت افغانستان هم انزجار و خشم خود را از این عملیات ابراز کرده‌اند و انتظار دارند تا طالبان به وعده‌های خود حداقل در برقراری امنیت در داخل عمل کند.
از سوی دیگر، با تشدید این گونه عملیاتها، توانمندی حکومت طالبان در غلبه بر ناامنی‌ها نیز زیر سوال رفته است و افغانها دیگر نمی‌توانند به حکومت نیم‌بندی که حتی نمی‌تواند امنیت در پایتخت را وسط روز برقرار کند، چگونه می‌تواند کشور را از بحرانهای اقتصادی و سیاسی نجات دهد و این دیدگاه در بین افغانها روز به روز در حال تقویت است.
حملات تروریستی علیه شیعیان به حدی است که صدای شیعیان منطقه هم درآمده است و از طالبان به خاطر ناتوانی در برقراری امنیت و سهل‌انگاری در حمایت از جان شیعیان انتقاد کرده‌اند. مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق در توییتی به صراحت گروه طالبان را مسئول انفجارهای متوالی در افغانستان و هدف قرار دادن شیعیان این کشور دانست. شیعیان دیگر کشورهای اسلامی هم در شبکه‌های اجتماعی از این مسئله ابراز نگرانی کرده و طالبان را مسئول این فجایع غیرانسانی اعلام کردند که به مناطق شیعه‌نشین توجهی ندارد.
بسياري از فعالان حقوق بشر اقدامات تروريستی عليه شيعيان در خاک افغانستان را نسل‌كشی نظام‌مند هزاره‌های توصيف می‌كنند. طالبان نیز که تامین امنیت را بزرگترین افتخار خود می داند اما اقدام موثری برای جلوگیری از این حملات انجام نداده است و اینگونه جنایتها به روال عادی در مناطق هزاره نشین‌ها تبدیل شده است. همچنانکه، سازمان عفو بین‌الملل هم با نشر بیانیه‌ای، حمله انتحاری به مرکز آموزشی در دشت‌برچی را هولناک خواند و گفت، این حملات در مناطق اقلیت شیعه هزاره نشان‌دهنده ناتوانی شرم‌آور و شکست مطلق طالبان در حفاظت از مردم افغانستان است. عفو بین‌الملل گفته که بارها کشتار هدفمند اعضای جامعه شیعه هزاره را پس از تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱ مستند کرده است.
طالبان درحالی در مظأن اتهامات است که هیچ اقدامی برای جلوگیری از این عملیات ترورویستی علیه مناطق هزاره‌نشین انجام نداده است و حتی هویت عاملان انتحاری را هم منتشر نمی‌کند که ممکن است در نتیجه ترس از افشای هویت این افراد باشد که احتملاً از بدنه نیروهای خود طالبان هستند.
افزایش حملات انتحاری که عمدتا در مساجد و مدارس انجام می‌شود بیانگر این است که طالبان نتوانسته از جان شهروندان شیعه در افغانستان دفاع کند. قبضه کردن کامل قدرت توسط طالبان و راه ندادن دیگر گروههای سیاسی در داخل حکومت که می‌توانستند در برقراری امنیت و حل مشکلات سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار باشند، بیانگر این است که اعضای این گروه تنها به منافع گروهی نظر دارند تا منافع ملی. این درحالی است که همه کشورها به رسمیت شناختن طالبان را به تشکیل دولتی فراگیر مشروط کرده‌اند اما این گروه از این موضوع سر باز می‌زند و قصدی برای وارد کردن دیگر رهبران سیاسی در داخل حکومت ندارد.
دیدگاه منفی کشورهای منطقه به عملکرد طالبان
عملیات تروریستی در افغانستان از زمان روی کار آمدن طالبان چنان فراگیر شده است که علاوه بر افغانها، کشورهای منطقه هم از این مسئله به شدت نگران هستند. زیرا افزایش ناامنی در افغانستان می‌تواند این بی‌ثباتی را به سایر کشورهای همسایه هم انتقال دهد و در این صورت کشورها را با چالشهای جدیدی مواجه خواهد کرد.
کشورهای منطقه در یکسال گذشته بارها با برگزاری نشستها سعی کرده‌اند تا بحران بی‌ثباتی در افغانستان را رفع کرده و از سرایت ناامنی‌ها به منطقه جلوگیری کنند. این کشورها تلاشهای زیادی کرده‌اند تا به حکومت طالبان برای عبور از بحران اقتصادی کمک کنند و چین و ایران بیش از دیگران در این زمینه پیشقدم بوده‌اند اما نبود امنیت در افغانستان سبب می‌شود تا سایر کشورها در رویکرد خود نسبت به حکومت طالبان بازنگری کنند.
طالبان درحالی آمادگی خود را برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در افغانستان اعلام کرده که در تامین امنیت شهروندان خود ناتوان است. از آنجا که سرمایه‌گذاری خارجی در مناطقی فعالیت می‌کند که امنیت و آرامش کامل داشته باشد، لذا ناتوانی طالبان در مقابله با عملیات تروریستی به فرار سرمایه از افغانستان کمک می‌کند تا جذب سرمایه خارجی. زیرا کشورهای منطقه به این ارزیابی خواهند رسید، طالبانی که نمی‌تواند امنیت شهروندان افغان را تامین کند چگونه خواهد توانست از جان اتباع خارجی دفاع کند.
ادامه وضعیت ناامنی در افغانستان و ناتوانی طالبان در مقابله با تحرکات تروریستها، سبب می‌شود تا حکومت تک جناحی طالبان در جهان بیشتر منزوی شود و حتی مردم افغانستان هم به این حکومت اعتنایی نخواهند کرد، زیرا از کمترین حقوق انسانی خود یعنی داشتن امنیت نیز بی‌بهره هستند.
