به گزارش الوقت، «مهدی رشید الحمدانی» وزیر منابع آبی عراق با انتقاد شدید از اظهارات اخیر سفیر ترکیه درباره مشکل آب در عراق، این اظهارات را در راستای تشویش اذهان عمومی و تهدید صلح اجتماعی دانست.
وی طی بیانیه‌ای که نسخه‌ای از آن در خبرگزاری رسمی عراق منتشر شد گفت: اظهارات سفیر ترکیه در بغداد درباره هدررفت آب، درست نیست و موجب تحریک افکار عمومی و تهدید صلح اجتماعی در عراق می‌شود.
الحمدانی در ادامه از وزارت خارجه عراق خواست تا این سفیر را احضار کند و یادداشت اعتراض خود درباره اظهارات مکرر او را به وی تحویل دهد.
وزیر منابع آبی عراق افزود: «ترکیه دارای حق قیمومیت بر عراق نیست و باید سهم عادلانه و منصفانه این کشور را بر اساس قوانین بین‌المللی تأمین و از دخالت در سیاست‌های آبی عراق پرهیز کند.»
وی با اشاره به اینکه ترکیه همیشه در مورد هدر رفت آب بحث می‌کند تا کارت‌ها را برهم بزند و به خود حق کاهش حق‌آبه عراق را بدهد، گفت این همان چیزی است که اکنون در حال رخ دادن است. دخیره آب‌ها در سدها به سطوحی رسیده که بسیار خوب در نظر گرفته می شود.
علی‌رضا کونای سفیر ترکیه در بغداد روز سه‌شنبه در یک فرار رو به جلو، عراق را مسئول خشکسالی معرفی کرد و گفت که آب در عراق به شدت هدر می‌رود و باید برای کاهش هدررفت، تدابیر فوری اتخاذ شود؛ لذا درخواست آب بیشتر، حل مشکل خشکسالی نیست، بلکه استفاده بهینه از آب، راه حل است.
وی با این ادعا که ترکیه آماده است در این زمینه به عراق کمک کند، ادامه داد: باید سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی صورت گیرد و شرکتهای ترکیه‌ای آماده انجام این کار هستند. ترکیه به‌طور طبیعی از آب برای تامین نیازهای خود در کشاورزی و انرژی استفاده می‌کند.
کونای با اشاره به اینکه خشکسالی، فقط مشکل عراق نیست، بلکه ترکیه و منطقه نیز با این مشکل مواجه هستند، گفت که علت خشکسالی، گرمایش زمین است و در سالهای آینده موجهای بیشتری از خشکسالی در راه است.
این دیپلمات ترکیه‌ای با بیان اینکه باید سیستمهای آبیاری را به روز کرد و از روشهای سنتی استفاده نکرد، مدعی شد که ترکیه، مسیر رودها را تغییر نداده و آب آن را قطع نکرده است.
وی با اشاره به اینکه ترکیه از نظر آبی، یک کشور غنی نیست، تأکید کرد: ما برادران عراقی خود را از این نعمت محروم نمی‌کنیم. مهم این است که عراق، وظیفه خود را به درستی انجام دهد.
منابع پارلمانی عراقی از عزم ترکیه برای ساخت سدی بزرگ که تأثیر زیادی روی عراق خواهد گذاشت و اجازه رسیدن آب رودخانه دجله به سمت عراق را نمی‌دهد، پرده برداشتند و خواستار واکنش بغداد به این تحرک جدید ترکیه شدند.
«ثائر مخیف الجبوری» رئیس کمیته امور آبی پارلمان عراق امروز دوشنبه درباره قصد ترکیه برای احداث سد بزرگی از سوی ترکیه که الجزیره نام دارد، هشدار دادند و آن را موجب محروم شدن عراق از سهم آبی این کشور دانست و از سکوت دولت این کشور در قبال این موضوع ابراز شگفتی کرد.
وی اعلام کرد: سدی که ترکیه قصد احداث آنرا دارد یکی از خطرناک‌ترین سدها به شمار می‌رود که اگر احداث شود یک قطره آب هم از ترکیه به عراق وارد نخواهد شد و این خطری بزرگ برای عراق است.
وی افزود: با وجود اینکه این سد در فاصله ۳۵ کیلومتری مرز واقع است، شاهد هیچ واکنشی از سوی مقامات عراق نیستیم.
الجبوری تاکید کرد که تهدید به کارگیری اهرم مبادلات تجاری با ترکیه راه درستی نیست زیرا بهانه به آنها برای احداث سد می‌دهیم. ما تابع قوانین بین المللی هستیم و دستگاه دیپلماسی عراق باید دست به تحرک بزند زیرا تداوم سکوت سبب خواهد شد که ترکیه ظرف کمتر از یکسال این سد را احداث کند.
دو روز قبل هم حمید النایف، سخنگوی وزارت کشاورزی عراق با بیان اینکه منابع آبی باید در اسرع وقت از طریق فشار به ترکیه تأمین شود، پیشنهاد داد که دولت عراق از حجم تجاری سالانه به عنوان ابرازی برای فشار به ترکیه برای به دست آوردن حقوق خود بهره ببرد.
وی تاکید کرد که بحران تغییرات اقلیمی، سایه خود را به طور گسترده‌ای بر عراق افکنده و زمین‌های کشاورزی زیادی نابود شده‌اند.
النایف خاطرنشان کرد که وزارت کشاورزی قصد دارد طرحی را با تمرکز بر روشهای نوین آبیاری به منظور خودکفایی در محصولات گندم و جو اجرا کند.
گفتنی است که عراق در حال حاضر شاهد کمبود شدید آب است؛ بحرانی که منجر به خشک شدن دریاچه‌ها و باتلاق‌های این کشور شده و از سویی سطح رودخانه‌های دجله و فرات که از ترکیه سرچشمه می‌گیرند از زمان بهره‌برداری از سد الیسو بسیار کاهش یافته است. ساخت سد ایلیسو، در قالب یک پروژه راهبردی به نام گاپ، (به ترکی استانبولی Guneydogu Anadolu Projesi و به اختصار GAP ) صورت گرفته است.
متأسفانه بسیاری، سال‌ها نسبت به خطرات زیست محیطی پروژه گاپ ترکیه کم توجه بودند تا اینکه به تدریج سر و کله ریزگردها پیدا شد. پدیده‌ای که منشأ اصلی آن خشک شدن تالاب‌ها و نخلستان‌های همسایه غربی یعنی عراق معرفی می‌شود که عامل اصلی آن نیز سیاست سدسازی گسترده ترکیه است.
نابودی بیش از شش و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق، سوریه، ایجاد کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران آسیب‌های جبران ناپذیری است که دولت ترکیه با سدسازی و بی توجهی به منافع کشورهای حوزه دجله و فرات عامل آن شده است.
