الوقت- شورای فیلم عربستان سعودی اخیراً اعلام کرده است که در راستای تقویت جایگاه جهانی این کشور در صنعت فیلم و تبدیل کردن عربستان سعودی به مقصدی جهانی برای تولید فیلم، حاضر است 40 درصد هزینه فیلم های خارجی فیلمبرداری شده در قلمرو این پادشاهی را تقبل کند.
در این بیانیه به نقل از عبدالله العیاف مدیر عامل شورای فیلم، آمده است: "ما خرسندیم که [اعلام کنیم] از درخواست شرکت‌های تولید [فیلم] داخلی، منطقه ای و بین المللی برای اخذ مشوق های تولید [فیلم] در داخل پادشاهی استقبال می‌کنیم."
العیاف افزود: بخش فیلم عربستان با سرعتی شتابان در حال رشد است.
به گفته این مقام سعودی"برنامه تشویقی به توانمندسازی استعدادهای محلی، جذب تخصص جهانی، رشد بخش فیلم، نمایش مکان های زیبا و انتقال فرهنگ پادشاهی به جهان کمک می کند."
اکنون در حالی که سعودی‌ها صنعت فیلم در پادشاهی عربستان را به عنوان سریعترین صنعت در حال رشد در خاورمیانه معرفی می‌کنند، اهداف سرمایه‌گذاری در این حوزه از ابعاد مختلفی قابل بررسی است.
اهداف تجاری و تبلیغ برای جلب سرمایه‌گذاری خارجی
زمانی که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی‌ها در سال 2017 اولین جزئیات نقشه راه عربستان برای اصلاحات اقتصادی-اجتماعی به منظور قطع وابستگی این کشور به درآمدهای نفتی را با نام «چشم انداز 2030» اعلام کرد، یکی از عناصر کلیدی این طرح گسترش بخش سرگرمی بود. این برنامه شامل تغییر در سیاست‌های حکومتی نسبت به بخش سرگرمی و گردشگری و کاهش قوانین محافظه‌کارانه فرقه وهابیت در عرصه اجتماعی بود که از جمله شامل افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت فیلم و سینما با ایجاد زیرساخت ها، تولید محتوای محلی و بیش از 30000 شغل بود.
برای دستیابی به این هدف، دولت اداره عمومی سرگرمی و همچنین صندوق سرمایه گذاری عمومی، شورای فیلم عربستان و کمیسیون عمومی رسانه‌های سمعی و بصری را تأسیس کرد.
بر اساس اعلام مقامات کمیسیون عمومی رسانه‌های سمعی و بصری، پیشبینی شده است که تا سال 2030 حدود 350 سینما و 2500 مرکز نمایش فیلم در عربستان تأسیس و همچنین صنعت فیلم این کشور به درآمدزایی حدود 1 میلیارد دلار دست یابد. هدف دیگر این سیاست‌گذاری بلندمدت افزایش دو برابری سهم هزینه‌های خانوار برای سرگرمی از 3 درصد تولید ناخالص داخلی در سال 2018/2019 به 6 درصد در سال 2030 اعلام شده است.
برای تحقق این موضوع پیشتر ولیعهد سعودی‌ها از سرمایه گذاری 64 میلیارد دلاری برای ساخت سریال های تلویزیونی خبر داده بود.
همانگونه که در شرایط برخورداری سینماگران از تسهیلات 40 درصدی ساخت فیلم اعلام شده است بخش از اهداف این اقدام به تیلیغ بخش گردشگری عربستان بازمی‌گردد. عربستان در سال گذشته برای نخستین بار بازدید گردشگران از اماکن تمدنی و تاریخی پیش از اسلام را فراهم کرد.
این سرمایه‌گذاری هنگفت اما اهداف اقتصادی ویژه ای به غیر از تقویت بخش گردشگری عربستان را نیز دنبال می‌کند و آن تبلیغ پروژه‌های بلندپروازانه در دست احداث این کشور می‌باشد که نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی دارد.
در همین راستا در طول 18 ماه گذشته، اداره فیلم تولید سه فیلم مهم هالیوود را تسهیل کرده است. فیلم «قندهار» به کارگردانی ریک رومن واو است که در مناظر استان العلا و شهر جده فیلمبرداری شده است .
همچنین فیلم‌های دیگری از جمله فیلم حماسی- تاریخی «جنگجوی صحرا» ساخته رابرت وایت را که در شهر جدید نئوم و تبوک فیلمبرداری شد و فیلم درام و جنایی «گیلاس» به کارگردانی برادران روسو که در شهر العلا فیلمبرداری شده است را می‌توان مورد اشاره قرار داد.
از جلب جوانان تا تغییر نگاه بین‌المللی به حکومت عربستان
علاوه بر اهداف اقتصادی، سران حکومت سعودی با توجه به اهمیت روزافزون نقش صنعت فیلم‌سازی در جهت‌دهی به افکار عمومی، تبلیغ سیاست‌ها و نهادینه کردن ارزشها، بویژه با مشاهده رابطه سیاست‌های دولت آمریکا و هالیوود، سینما را عرصه‌ای هم برای تغییر نگرش بین المللی به جامعه عربستان، از یک جامعه عشیره‌ای و قبیله‌ای به جامعه ای در حال پیشرفت، و شست و شوی چهره حکومت سعودی‌ها، از حامیان دیرین اندیشه‌های تکفیری و تاجران نفتی نشسته در کاخ‌های طلایی به حاکمانی مدرن با اندیشه‌های مترقی، عرصه‌ای مهم یافته‌اند.
از طرف دیگر فرا گرفتن موج تحولات بهار عربی در بخش گسترده‌ای از کشورهای عربی تلنگر و هشدار جدی به رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس بویژه عربستان سعودی بود که تداوم سیاست‌های گذشته در جامعه در حال ترقی و جوان عربستان و در عصر تحول گسترده در حوزه رسانه‌ها و دسترسی به اطلاعات دیگر ممکن نیست و در شرایطی که حکومت همچنان کوچکترین خواسته‌های مشارکت سیاسی و دموکراسی‌خواهی را به شدت سرکوب می‌کند، خاندان حاکم با از میان برداشتن برخی محدودیت‌های اجتماعی گذشته به دنبال جذب جوانان و جلوگیری از رشد نارضایتی‌ها می‌باشد.
در همین راستا وزارت فرهنگ و اطلاعات عربستان سعودی در سال 2018، پایان ممنوعیت سینما را پس از 35 سال اعلام کرد.
تبلیغ سیاست‌های دولتی در جهان عرب
رقابت‌های منطقه‌ای و ترویج سیاست‌های دولتی را باید بخش دیگری از اهداف توسعه جویانه عربستان در بخش سینما و ساخت فیلم دانست. در یک دهه گذشته ترکیه به رهبری جریان اخوانی به رقیب سرسخت عربستان در حوزه کشورهای عربی تبدیل شده است و در این میان صنعت تولید فیلم ترکیه نقش بسزایی در افزایش قدرت نرم این کشور در جهان عرب داشته است.
همچنین دولت عربستان در سالهای گذشته از صنعت سینما به عنوان پیش‌قراول پیشبرد طرح عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی بهره رفته است که برای مثال می‌توان به تولید و پخش سریال‌های " مخرج ۷ " و "ام هارون " از شبکه تلویزیونی MBC اشاره کرد که موضوعات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مرتبط با اسرائیل را به تصویر کشیده و تاریخ یهود در منطقه و خلیج فارس را تحریف کرده است.
ترویج سیاست‌های جکومتی در تأمین نحوه بودجه فیلم‌ها کاملا مشخص است. علیرغم تشویق برای تولید، اما سیاست سانسور شدید از طرف حکومت اعمال می‌شود زیرا صنعت فیلم از سه موسسه دولتی حمایت مالی و هنری دریافت می کند - مرکز فرهنگ های جهانی ملک عبدالعزیز ، کمیسیون فیلم تحت نظارت وزارت فرهنگ عربستان و جشنواره فیلم دریای سرخ.
