سایت تحلیلی خبری الوقت | Alwaght Website

الوقت – تداوم حضور نظامیان ترکیه در عراق یکی از موضوعاتی است که در کنار مساله خروج نظامیان خارجی اشغال‌گر در چند سال گذشته در کانون توجه رسانه‌ها و افکار عمومی این کشور قرار داشته است. طی سال‌های اخیر دولت ترکیه به بهرانه مبارزه با گروهک تروریستی پ‌ک‌ک، به صورت متعدد حاکمیت سرزمینی عراق را با انجام حملات هوایی و زمینی مورد نقض قرار داده است. همین موضوع سبب شده که بارها مقامات عراقی نارضایتی خود را از حملات آنکارا اعلام کرده و حتی موضوع را به مجامع جهانی ارجاع دهند.

در همین راستا شاهد هستیم که نماینده عراق در سازمان ملل متحد پنجشنبه گذشته در نشست شورای امنیت رسما از ترکیه به خاطر حضور نظامی در خاک این کشور شکایت کرد. اما افزون بر مساله شکایت حقوقی، بخشی بزرگ از نیروهای عراقی در پی آن هستند که در برابر تداوم اشغال‌گری‌های ترکیه در مناطق شمالی این کشور، مقاومت مسلحانه در پیش گرفته شود. حتی در ماههای اخیر نیز شاهد حملاتی از سوی گروههای مقاومت عراقی علیه مواضع نظامیان ترک بوده‌ایم که جدیدترین نمود آن حمله پهپادی امروز –یک‌شنبه- به نظامیان ترک در اردوگاه نظامی بعشیقه می‌باشد. با نظر به این تفاسیر «الوقت» با هدف پیگیری و بررسی وضعیت حضور نظامی ترکیه در عراق با «حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل منطقه‌ای گفتگو داشته است.

اهداف توسعه‌طلبانه ترکیه در عراق

حسن هانی زاده در ارتباط با اهداف ترکیه از انجام حملات متعدد نظامی به شمال عراق بر این باور است که آنکارا بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، در دو دهه اخیر نقشی مداخله جویانه را در مسائل داخلی عراق به ویژه اقلیم کردستان داشته و دارد. نگرش نئوعثمانی‌گرایانه رجب طیب اردوغان، که در قالب تلاش برای گسترش مرزها و حاکمیت ترکیه به عصر امپراتوری عثمانی بازنمود پیدا کرده، نشان می‌دهد آنکارا موضعی توسعه‌طلبانه دارد. طی سال‌های اخیر ارتش ترکیه به بهانه مقابله با گروهک تروریستی پ‌ک‌ک انجام گرفته است. این در شرایطی است که حکومت اقلیم کردستان همواره با نیروهای پ‌ک‌ک سر ناسازگاری داشته و هیچ گونه همکاری‌ای را با این گروهک در انجام عملیات از محدود سرزمینی عراق علیه ترکیه نداشته است. در وضعیت کنونی بخشی بزرگ از استان دهوک در اختیار ارتش ترکیه قرار گرفته و در عین حال آنکارا مداخله جویی فعالی در اقلیم کردستان دارد. در حالت حداقلی اردوغان در پی آن است که با استفاده و توسل به بهانه مبارزه با تروریسم نفوذ خود را در عراق افزایش و فشارها را در بغداد افزایش دهد. اما رویکرد اصلی ترکیه بر مبنای نهایی کردن توسعه طلبی در عراق بنیان نهاده شده است.

حضور «پ گ گ» نمی‌تواند مجوز تجاوزات ترکیه باشد

این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخشی دیگر از اظهار خود با تاکید بر اینکه هیچ‌گونه توافقی میان بغداد و آنکارا برای ورود نظامیان ترک به شمال عراق وجود ندارد، تاکید کرد: «حضور پ‌ک‌ک در کوهستان‌های قندیل در شمال عراق به خودی خود، مجوزی برای حمله به خاک عراق نمی‌باشد. اساسا دولت ترکیه اگر مشکل امنیتی دارد باید با دولت مرکزی عراق وارد مذاکره شود؛ این که اردوغان به بهانه تهدید امنیتی نیروهای نظامی‌اش را وارد عراق کند، نقض مسلم حاکمیت ملی کشور عراق است. در واقع، حملات مکرر هوایی و زمینی ترکیه علیه شمال عراق، نشان‌گر این امر است که ترکیه اهدافی فراتر از مبارزه با تروریسم دارد. اکنون به نظر می‌رسد می‌بایست تمرکز دولت عراق به صورت فزاینده بر وادار کردن ترکیه به خروج نیروها و پایان دادن به نقض حاکمیت عراق معطوف شود.»

عضویت ترکیه در ناتو علت به نتیجه نرسیدن شکایات عراق در مجامع بین‌المللی

هانی‌زاده در ارتباط با این پرسش که شکایت به مراجع بین‌المللی چه محدودیت یا تاثیری می‌تواند بر تداوم عملیات نظامی ترکیه در خاک عراق داشته باشد، گفت: «دولت عراق بارها شکایاتی را علیه ترکیه مطرح کرده اما به دلیل مصونیتی که ترکیه نزد کشورهای غربی به ویژه آمریکا دارد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا تا کنون، دولت عراق نتوانسته از طریق شواری امنیت یک قطعنامه یا حتی بیانیه‌ای را علیه حملات متجاوزانه و اشغال‌گری ترکیه صادر کند. با این وجود، هر چند این تلاش‌های به دلیل عضویت ترکیه در ناتو ناکام مانده اما می‌تواند در نهایت همراه با نتیجه باشد.»

نقش پیش‌ران بارزانی‌ها در اشغال‌گری ترکیه در عراق

در ادامه این کارشناس مسائل غرب آسیا در ارتباط با نقش روابط خوب حزب بارزانی با آنکارا و اختلافات میان بارزانی و پ ک ک در ورود نظامی گسترده ترکیه به خاک عراق تاکید کرد: «اساسا باید توجه داشت که بارزانی‌ها در مناسبات خود با آنکارا منافع شخصی بزرگی دارند. آن‌ها روزانه دهها هزار بشکه نفت به ترکیه صادر می‌کنند و بخشی بزرگ از درآمدها به حساب شخصی آن‌ها واریز می‌شود. همچنین آن‌ها با چراغ سبز نشان دادن به حملات ترکیه، به نوعی در پی تسویه حساب با حزب رقیب خود رد میان کردها یعنی پ‌ک‌ک هستند. بنابراین می‌توان گفت که حزب دموکرات کردستان عراق نقشی اساسی را در اشغال‌گری ترکیه در شمال عراق ایفا کرده است.»

راز انفعال و سکوت آمریکا در برابر اقدامات متجاوزانه ترکیه در عراق

هانی زاده در ادامه پیرامون مواضع منفعل آمریکا در برابر حملات ترکیه و تداوم حضور نظامیان این کشور در عراق اظهار داشت: «در این زمینه می‌بایست توجه داشت که با وجود اعلام رسمی زمان پایان خروج نظامیان آمریکا در عراق، همچنان بخشی از نظامیان این کشور در اقلیم کردستان و نیز در مناطق مرکزی این کشور حضور دارند. متاسفانه آمریکایی‌ها همواره در تجاوز ارتش ترکیه به مناطق شمالی عراق سکوت اختیار کرده‌اند؛ این امر نشان دهنده آن است که منافع آمریکا و ترکیه در این زمینه به یکدیگر گره خورده است.»

افزایش مقاومت‌ها علیه تجاوزات ترکیه 

این کارشناس مسائل منطقه‌ای در بخش پایانی از اظهارات خود تاکید کرد: «هر گونه مقاومت نیروهای عراقی در برابر حملات متجاوزانه و نیز اشغال غیر قانونی این کشور توسط نظامیان ترک، نیازمند صدور مجوز از سوی دولت مرکزی می‌باشد. با این وجود، طی ماههای گذشته شاهد هستیم برخی جریان‌ها به تبعیت از خواست عمومی جامعه عراقی، حلقه‌های مقاومت را علیه اشغال‌گری ترکیه شکل داده‌اند. اتفاقاتی که اخیرا نیروهای ترکیه در اقلیم کردستان صورت گرفته نشانه وجود مقاومت مردمی در برابر تجاوزات نظامی ارتش ترکیه است. به طور حتم، در آینده نزدیک این مقاومت ها افزایش پیدا می‌کند و در بلندمدت نیروهای ترکیه آسیب‌های زیادی را متحمل می‌شوند.»