الوقت- در شرایطی که آمریکا با وارد کردن روسیه به درگیری با اوکراین، آتش جنگ در اروپا را شعله ور کرد اکنون این سناریوی خطرناک را در شرق آسیا علیه چین دنبال می کند. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای اولین بار از زمان ورود به کاخ سفید در سفری چهار روزه، روز جمعه وارد کره جنوبی شد و با مقامات ارشد این کشور دیدار و گفتگو کرد. قرار است بایدن پس از آن راهی ژاپن شود تا با رهبران این کشور دیدار کند و در یک نشست امنیتی چهار جانبه شرکت داشته باشد.
کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرده که بایدن در جریان سفر خود به کره جنوبی و ژاپن مسائلی از قبیل توسعه روابط، گسترش پیوندهای اقتصادی و افزایش همکاری های دو جانبه را با رهبران این دو کشور آسیایی مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد. بنا بر آنچه در این بیانیه آمده، رئیس جمهور آمریکا در جریان سفر خود به شهر توکیو، پایتخت ژاپن همچنین در نشست گروه «گفت و گوی چهار جانبه امنیتی» (QUAD) که شامل این دو کشور، استرالیا و هند می شود نیز شرکت خواهد کرد.
سفر بایدن به شرق آسیا در زمانی انجام می‌شود که آزمایش‌های موشکی کره شمالی در ماههای اخیر افزایش یافته است و آمریکا و متحدانش ادعا کرده‌اند که پیونگ یانگ احتمالا برای آزمایش جدید هسته ای آماده می‌شود. لذا تقویت همکاریهای نظامی بین سه کشور در راس اولویتها قرار دارد. واشنگتن و متحدانش آزمایشات کره شمالی را تهدیدی برای امنیت شبه جزیره کره می‌دانند و از هر ابزاری برای مقابله با آن استفاده می‌کنند اما این اقدامات نتوانسته کره شمالی را از مسیر خود باز دارد. بنابراین، افزایش حمایتهای آمریکا از کره و ژاپن می تواند برای آنها دلگرمی ایجاد کند و در سفر بایدن هم این مسئله به طور جد پیگیری می شود. از طرفی بایدن تلاش می کند تعهد واشنگتن به متحدانش در آسیا را که در دوره دونالد ترامپ کاهش یافته بود باز تنظیم نماید. از آنجاکه بایدن تمایلی به ازسرگیری مذاکرات با کره شمالی ندارد تلاش خواهد کرد تا رهبران جدید سئول را به اتخاذ سیاستهای سختگیرانه در برابر پیونگ یانگ تشویق کند.
ائتلاف علیه چین
اگرچه نگرانی از تهدیدات موشکی کره شمالی یکی از اهداف سفر بایدن به شمار می رود اما این سفر بیشتر به مقابله با سیاستهای چین مربوط می شود. بایدن که اولویت سیاست خارجی دولتش را مقابله با چین طراحی کرده است، در بحبوحه جنگ اوکراین با سفر به شرق آسیا می خواهد این پیام را به چین بدهد که آمریکا همزمان می تواند در اروپا و آسیا از متحدانش دفاع کند. دولت بایدن هم همچون سلف خود سیاست تعرفه‌ای بر کالاهای چین را حفظ کرده تا از قدرت روزافزون اژدهای زرد جلوگیری کند.
چین هم که از سیاستهای تنش‌زای آمریکا آگاه است، همزمان با سفر بایدن به منطقه، رزمایش نظامی برگزار کرده تا قدرت نیروهایش را به رخ آمریکا بکشد. آمریکا که چین را به عنوان تهدید اصلی در راهبرد امنیتی خود معرفی کرده است، سعی دارد این کشور را مهار کند. حضور ناوهای آمریکایی در اطراف چین و توسعه مناسبات امنیتی با همسایگان این کشور همگی در راستای مقابله با قدرت روزافزون چین انجام می شود. آمریکا در سالهای اخیر توسعه ارضی چین در دریای چین جنوبی را مغایر با قوانین بین المللی عنوان کرده و تلاش می‌کند از تسلط چین بر این آبراه بین‌المللی جلوگیری کند. بنابراین، نشست چهارجانه امنیتی آمریکا، ژاپن، استرالیا و هند برای تحکیم روابط امنیتی برای مقابله با چین در منطقه ایندو- پاسیفیک انجام می‌شود.
هر سه کشور هند، استرالیا و ژاپن تنشهای فزاینده ای با چین دارند و پس از جنگ اوکراین نیز از ترس بروز جنگی مشابه در آسیا تلاش کرده اند تا توان دفاعی خود را بالا ببرند. اینکه ژاپن در هفته های اخیر اعلام کرده قصد دارد بودجه نظامی خود را افزایش دهد و استرالیا سال گذشته قرارداد امنیتی (آکوس) با آمریکا و انگلیس امضا کرده است، نشان می دهد که آمریکا برای چین برنامه هایی در نظر دارد تا بتواند با کمک متحدانش در آسیا، این کشور را تضعیف کند.
گروه «کوآد» با هدف مقابله با سیستهای ارضی چین در دریای چین جنوبی و پاسیفیک شکل گرفت که به واکنش تند مقامات پکن را در پی داشته است و چینی‌ها این اقدام واشنگتن را به داشتن ذهنیت جنگ سرد و تعصب ایدئولوژیک متهم کرده اند. واشنگتن در تلاش است با تقویت ائتلافهای نظامی در آسیا، بخشی از هزینه های مهار چین را به متحدانش محول کند و نشست کواد در ژاپن بهترین فرصت برای هماهنگ کردن سیاستهای چهار کشور در برابر چین است. هند و استرالیا هم که از سوی چین احساس خطر می کنند در پی تشکیل ائتلافی مشابه ناتو در آسیا هستند که ائتلاف کوآد را مقدمه ای برای رسیدن به این هدف در نظر می گیرند.
تایوان در کانون توجه واشنگتن
آمریکایها در ماههای اخیر با موج سواری روی بحران اوکراین، مدعی شده اند چین نیز در تدارک حمله به تایوان است تا این کشور را ضمیمه خاک خود کند. هر چند مقامات پکن بارها این ادعا را رد کرده اند اما واشنگتن درصدد است تا چین را به حمله احتمالی به تایوان تحریک کند. از آنجا که آمریکاییها با تحریک روسیه برای حمله به اوکراین دنبال شکست این کشور در ابعاد اقتصادی و نظامی هستند، این سناریو درباره چین هم صدق می کند و مقامات کاخ سفید در تلاش هستند تا چین را نیز در تایوان درگیر کرده و هزینه های این رقیب نوظهور را بالا ببرند.
آمریکا پیش از حملات روسیه، با ارسال هزاران تن سلاح به اوکراین آتش جنگ در این کشور را روشن کرد و در مورد تایوان هم همین سیاست در حال شکل گیری است. در ماههای اخیر قراردادهای نظامی سنگینی بین آمریکا و تایوان برای خرید تسلیحات پیشرفته امضا شده است و همین مسئله خشم چینی ها را در پی داشته است. چینی ها اعلام کرده اند که چنین ماجراجویی های نظامی در تایوان می تواند تنشها با آمریکا را افزایش دهد و نسبت به این تحرکات هشدار داده اند. چینی ها در هفته های اخیر برای اینکه آمریکا را به عقب نشینی از مواضع جنگ افروزانه خود در تایوان وادار کنند، مانورهای زمینی، هوایی و دریایی انجام داده اند تا نشان دهند که برای رفع هر گونه تهدید خارجی حاضرند به زور متوسل شوند.
ایالات متحده درحالی چین را به حمله به تایوان متهم می کنند که دولتمردان پکن بارها گفته اند مسئله تایوان شباهتی با اوکراین ندارد و این منطقه بخشی از خاک چین است. آمریکا با فروش پهپادهای نظامی و تسلیحات پیشرفته به تایوان این جزیره کوچک را به انبار باروتی در منطقه تبدیل کرده است که هر آن می تواند جرقه درگیری با چین را بزند. ژاپن هم به تیعیت از اربابان غربی خود، بارها ادعا کرده که سناریوی اوکراین ممکن است در تایوان هم تکرار شود و خواستار ائتلاف جهانی برای مقابله با تحرکات چین شده است.
سفر بایدن به شرق آسیا در بحبوحه جنگ اوکراین، نشانه دیگری از طرحهای آمریکا برای مقابله با چین در آسیا- پاسیفیک است که با هدف تقویت ائتلافهای منطقه ای برای تضعیف جایگاه چین انجام می شود.
