الوقت- اقدام هفته گذشته انصارالله در توقیف کشتی اماراتی در آبهای یمن ضربه سنگینی به هیمنه دریایی ائتلاف تحت رهبری عربستان و نقطه عطفی در آغاز فروریختن دیوار محاصره غیرانسانی و چندین ساله یمن بویژه در عرصه دریایی محسوب میشود. این امر موجب شده تا ائتلاف متجاوزین، به طرق مختلفی برای جبران این شکست درصدد تحت فشار قرار دادن صنعا برای آزادسازی کشتی برآیند. در این میان تهدید به زدن بنادر دریایی یمن یکی از مهمترین خط و نشان کشیدنهای عربستان و امارات برای واداشتن صنعا به عقبنشینی بوده است.
سعودیها پس از توقیف کشتی اماراتی توسط انصارالله، ابتدا سعی کردند تا با قلب واقعیت و غیرنظامی بودن محموله کشتی، اقدام دفاعی و کاملاً مشروع صنعا در صیانت از حریم دریایی یمن را عملی تجاوزکارانه و آنگونه که در رسانههایشان اعلام میکنند نوعی دزدی دریای جلوه دهند و به گمان خود از بار شکست پیش آمده و پیروزی بزرگ طرف مقابل بکاهند. این ترفند اما با نمایش تسلیحات نظامی مصادره شده در کشتی اماراتی از سوی تلویزیون دولتی یمن راه به جایی نبرد و دست سعودیها را از مجاب کردن جامعه جهانی در مورد تهدید صنعا برای ناوگان کشتیرانی بینالمللی را کوتاه گذاشت. این بهانهای بوده است که ائتلاف متجاوزین با همراهی غربیها برای تداوم بخشیدن به محاصره غیرانسانی یمن و حتی جلوگیری از رسیدن کمکهای بشردوستانه به یمنیها از آن استفاده کردهاند.
با این وجود سعودیها همچنان دست از عملیات روانی و جنگ تبلیغاتی علیه صنعا برنداشته و مدعی استفاده انصارالله از بنادر یمن به عنوان مراکز نظامی و قاچاق سلاح شدهاند و این گروه را متهم میکنند که از درآمدهای بندری برای تأمین مالی عملیاتهای جنگی خود استفاده میکند. اقدامی که به نظر میرسد برای توجیح حملات آینده به بنادر یمن در ساحل غربی (بویژه بنادر الحدیده و مخاء) مطرح میشوند. در این رابطه ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف متجاوز عربی در تلاش برای توجیه حملات به بنادر یمن مدعی شد که "شواهدی" مبنی بر استفاده نظامی انصارالله یمن از بنادر الحدیده و "الصلیف" وجود دارد.
این طرح بزدلانه برای جبران شکستهای نظامی، از طریق هدف قرار دادن اماکن غیرنظامی و محل ورود کمکهای بشردوستانه بینالمللی که برای نجات جان غیرنظامیان از گرسنگی و بیماری در پی بروز قحطی و نابود شدن زیرساختهای بهداشتی کشور در نتیجه جنگ نابرابر 7 ساله حیاتی است، از آغاز جنگ در هنگامۀ پیروزی یمنیها انجام میپذیرد.
اما ادعاهای سعودیها به شدت از سوی دولت صنعا رد شده و در پاسخ به این اتهامات وزارت خارجه دولت نجام ملی یمن اعلام کرد: تلاشها برای توجیه هدف قرار دادن بنادر یمن توسط ائتلاف متجاوز، صرفا یک اقدام نمایشی است که شکست خفتبار عربستان را به دنیا نشان میدهد.
از طرف دیگر موسسه بنادر دریای سرخ یمن نیز در بیانیهای تصریح کرد: "ائتلاف باید بداند که حمله به بنادر شهر الحدیده، نقض حقوق بشر و همه پرتوکل های بین المللی از جمله کنوانسیون ژنوو پروتکل های الحاقی آن است که بر اساس آن، حمله به تأسیسات و مراکز حیاتی، جرم محسوب میشوند".
اما بهانهجوییهای عربستان سعودی و حامیانش برای حمله به بنادر یمن به عنوان یکی از شاهرگهای حیاتی اقتصادی این کشور در اوضاع و احوال جنگ، در شرایطی تکرار میشود که پیش از این نیز رهبران انصارالله برای خنثی کردن پروپاگاندای ریاض از آمادگی خود برای نظارت بین المللی بر عملکرد بنادر این کشور خبر داده است. در این راستا در اکتبر 2021 محمد عبدالسلام، مذاکرهکننده ارشد انصارالله به رویترز گفت که این جنبش آماده همکاری با مکانیسم بازرسی سازمان ملل متحد مستقر در جیبوتی (UNVIM)، در صورت رفع محاصره است.
پاسخ فلجکننده در انتظار بنادر عربستان و امارات
اما همانگونه که تهدیدات نظامی عربستان و امارات علیه بنادر یمن تشدید میشود در این میان پیشبینی نوع عکسالعمل یمنیها نسبت به حملات احتمالی نیز اهمیت مییابد.
در این مورد باید این نکته را در نظر داشت که تهدید متقابل علیه مراکز اقتصادی کشورهای عضو ائتلاف، در سالهای اخیر به طور فزاینده بخشی از دکترین بازدارندگی نظامی صنعا بوده است. در موضوع جنگ احتمالی بنادر نیز میتوان سوابقی از هشدار رهبران صنعا به آمادگی برای اقدام متقابل نیز در گذشته مشاهده میشود چنانکه در دی ماه 1399 «هشام شرف عبدالله» به ائتلاف متجاوزین نسبت به ادامه سیاست گرسنه نگه داشتن هشدار داد و به صورت ضمنی به حملات تلافی جویانه به بنادر کشورهای عضو ائتلاف اشاره کرد. وی گفت: صنعاء آنطور که برخی گمان میکنند، بی تفاوت نخواهد ماند و اگر بنادر یمن محاصرهاش ادامه یابد، بنادر دشمنان یمن نیز در امان نخواهد بود.
بی تردید با نگاهی به توانمندیهای نظامی ارتش یمن امکان حمله به بنادر و خطوط کشتیرانی عربستان و امارات گزینهای کاملاً در دسترس میباشد که میتواند به انحا مختلف استفاده از قابلیت موشکهای بالستیک، پهبادهای انتحاری، قایقهای تندرو انتحاری و حتی مینهای ضد کشتی صورت پذیرد.
تدارک چنین عملیاتهایی علیه سعودیها در گذشته نیز سابقه داشته است چنانکه برای مثال در 4 دسامبر 2020 تلویزیون دولتی عربستان سعودی به نقل از یک مقام مسئول گزارش داد که یک نفتکش در نزدیکی شهر بندری جده توسط یک قایق انباشته از مواد منفجره مورد حمله قرار گرفت که باعث آتش سوزی این کشتی شد.
در آوریل 2021 نیز ریاض اعلام کرد که یک قایق کنترل از راه دور مملو از مواد منفجره حد فاصل میان بندر ینبع و رابغ عربستان را در دریای سرخ هدف قرار داده بود.
جنگ بنادر بدون تردید میتواند ضربه مهلکی به اقتصاد کشورهای متجاوز عضو ائتلاف وارد سازد.
بندر ملک فهد در شهر ینبع در 870 کیلومتری (540 مایلی) غرب ریاض، به عنوان نقطه پایانی خط لوله حیاتی شرق به غرب پادشاهی عمل می کند. در این بندر نفت خام پمپ شده در میادین نفتی شرق کشور مستقیماً به دریای سرخ حمل شود. بنابراین این نقش مهمی در کاهش وابستگی عربستان به تنگه هرمز در خلیج فارس که تحت تسلط ایران قرار دارد ایفا میکند. این بندر دومین بندر شلوغ در سواحل غربی عربستان سعودی است. ینبع همچنین میزبان سه پالایشگاه نفت است که می تواند 400000 بشکه نفت خام در روز را فرآوری کند.
بندر اسلامی جده بندر اصلی پادشاهی عربستان سعودی محسوب میشود که در ساحل غربی کشور در دریای سرخ و در 70 کیلومتری غرب مکه واقع شده است و یکی از بزرگترین شهرهای عربستان سعودی است.
دیگر بنادر مهم عربستان که در تیررس عملیاتهای نظامی انصارالله می توانند باشند عبارتند از :
بندر ملک عبدالعزیز دومین بندر تجاری پرتردد کشور پس از جده است که در نزدیکی شرکت آرامکو قرار دارد.
بندر جیزان نیز ، در شهر جیزان در ساحل دریای سرخ، در حد فاصل حدود 305 کیلومتری از تنگه باب المندب واقع شده است.
بندر دوبا در شهر دوبا در منطقه تبوک در شمال غربی پادشاهی عربستان سعودی واقع شده است. این یکی از قدیمی ترین بنادر در ساحل دریای سرخ است.
بندر دریایی دبا در منتهی الیه شمال غربی پادشاهی عربستان سعودی و در 110 کیلومتری جنوب شرقی دهانه خلیج عربستان و در انتهای شمالی ساحل دریای سرخ واقع شده است. این بندر که تا دریای مدیترانه امتداد دارد، نزدیکترین بندر عربستان سعودی به کانال سوئز (253 مایل دریایی) و بنادر مصر است.