پس از روی کار آمدن جو بایدن، دولت جدید او فروش تسلیحات و سایر موارد را به حالت تعلیق درآورد و هم اکنون نیز برای استفاده این کشور از جنگندههای اف 35 شروط مختلفی را تعیین کرده است. این وضعیت عملا به معنای بی کلاه ماندن سر امارات در توافقنامه عادیسازی مناسبات با رژیم صهیونیستی است
الوقت – در شرایطی که به نظر میرسید بعد از عادیسازی مناسبات میان امارات با رژیم صهیونیستی، ابوظبی به بازیگر محبوب واشنگتن در حوزه خلیج فراس تبدیل خواهد شد، اما اخیرا بدعهدی واشنگتن در زمینه فروش و تحویل جنگندههای اف 35 دولت امارات را به ستوه آورده است. بر همین اساس امارات به علت نگرانی در مورد افزایش محدودیتهای آمریکا در استفاده از هواپیماهای جنگی، مذاکرات خود با این کشور بر سر معامله خرید ۲۳ میلیارد دلاری جنگندههای اف ۳۵ را به حال تعلیق در آورد.
اساس ماجرا از این قرار است که دولت بایدن برای استفاده امارات از این جنگندهها یک سری الزامات فنی و محدودیتهای ویژه را در نظر گرفته که از سوی امارات به عنوان نقض حاکمیت این کشور و بر خلاف منافع این کشور تشخیص داده شده است. هر چند آنتونی بلینکن در واکنش به بیانیه امارات برای تعلیق مذاکرات خرید جنگنده های اف-۳۵ و دیگر تجهیزات نظامی به ارزش ۲۳ میلیارد دلار اعلام کرده که دولت امریکا همچنان به معاهده و توافق خود پایبند است اما به نظر میرسد این مساله بر خلاف تصورات ابتدایی، چالشهای بزرگی را در مناسبات میان دو کشور ایجاد میکند.
سر بی کلاه مانده امارات در موضوع اف 35
دولت آمریکا در 10 نوامبر 2020 (20 آبان 1399) به طور رسمی از فروش ۵۰ فروند جنگنده اف-۳۵ ساخت شرکت «لاکهید مارتین» و پهپادهای ام کیو به امارات به ارزش بیش از ۲۶ میلیارد دلار به امارات متحده عربی خبر داد. این رخداد پس از آن صورت گرفت که توافقنامه عادی سازی روابط با اسرائیل توسط امارات با نظارت دونالد ترامپ امضا شده بود. بنابر توافق صورت گرفته میان ابوظبی و واشنگتن تا سال 2027 میبایست این 50 فروند جنگنده اف 35 در اختیار امارات قرار میگرفت.
اما پس از روی کار آمدن جو بایدن، دولت جدید او فروش تسلیحات و سایر موارد را به حالت تعلیق درآورد و هم اکنون نیز برای استفاده این کشور از جنگندههای اف 35 شروط مختلفی را تعیین کرده است. این وضعیت عملا به معنای بی کلاه ماندن سر امارات در توافقنامه عادیسازی مناسبات با رژیم صهیونیستی است.
امارات متحده عربی مدعی است که طی توافق عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی، شرط کرده است که آمریکا در ازای این توافق، جنگندههای فوقپیشرفته اف ۳۵ را به ابوظبی بفروشد. حال میتوان چرخش واشنگتن در عدم تعهد به وعده خود یا مشروط کردن آن را بازی خوردن امارات توسط واشنگتن ارزیابی کرد. این سیاست که یک رئیسجمهور آمریکا یک تعهد را مطرح و رئیسجمهور بعدی آن را لغو یا تعلیق کند، به سیاستی کهنه و قدیمی تبدیل شده که برای همهگان شناخته شده است. در مساله عادیسازی مناسبات با رژیم صهیونیستی نیز به نظر میرسد واشنگتن چنین بازی سیاسی را با محمد بن زاید انجام داده و عملا او را فریب داده است.
آمریکا در جستجوی تنبیه ابوظبی و حفظ منافع صهیونیستها
در ارتباط با دلایل ایالات متحده آمریکا برای اعمال محدودیت برای استفاده ابوظبی از جنگندههای اف 35 مهمترین موضوع را میتوان در ارتباط با نفوذ کشور چین در امارات ارزیابی کرد. در حقیقت، دولت بایدن علاوه بر سختگیری تسلیحات نظامی به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، نگران است که استفاده امارات از فناوری 5G هواوی خطر افشای اطلاعات حساس به پکن را افزایش دهد. واشنگتن در زمینه استفاده از جنگندههای اف 35 بر امارات متحده عربی فشار آورده تا قرار گرفتن در معرض فناوری مخابرات چین را کاهش دهد.
در واقع، نگرانی واشنگتن در سطح حداقلی تهدید و نگرانی ناشی از خطر انتقال فناوری است و در سطح حداکثری به شدت نسبت به افزایش نفوذ چین و تقویت جدی سطح همکاریها در سطوح مختلف میان ابوظبی و پکن نگران است.
در همین راستا شاهد هستیم که تلاش چین برای ایجاد پایگاه نظامی در امارات متحده عربی و همچنین تلاش دولت بایدن برای متقاعدکردن اماراتیها برای جلوگیری از ساخت این پایگاه، در چند وقت اخیر به موضوعی جدی تبدیل شده است. حتی آمریکا، امارات را به بستن پایگاه نظامی چین که به صورت محرمانه در حال تاسیس در اطراف شهر ابوظبی بود مجبور کرد.
افزون بر این با وجود تنشزدایی میان ابوظبی و تلآویو، اما نقش فشارهای رژیم صهیونیستی در فروشهای تسلیحاتی آمریکا در منطقه غیرقابل کتمان است به صورتی که مقامات صهیونیستی ابتدا با اعلام اینکه فروس اف 35 به امارات میتواند برتری هوایی این رژیم را در منطقه تحت الشعاع قرار دهد، مخالف فروش این تسلیحات بودند.
گزینههای جایگزین امارات
در مقطع کنونی که محمد بن زاید و مجموعه دولت امارات، بیش از هر زمان دیگری نسبت به فریبکاری دولت آمریکا در عمل به تعهدات خود در موضوع فروش اف 35 مطمئن شدهاند به نظر میرسد علاوه بر طرح مساله تعلیق مذاکرات 23 میلیاردی میان دو طرف، دولت ابوظبی اقدامات احتمالی دیگری را در دستور کار قرار میدهد.
در سطح ابتدایی امارات این پتانسیل و ابزار را در اختیار دارد که به سمت خرید تسلیحات جایگزین از دیگر کشورها اقدام کند. در همین زمینه، دولت امارات دو هفته پیش معاملهای را برای خرید ۱۸ جنگنده رافال فرانسه که قادر به حمل هزار تن موشک هستند و ارزش آن حدود ۱۶ میلیارد یورو است، طی سفر امانوئل ماکرون، رئیسجمهوری فرانسه به ابوظبی امضا کرد. این اقدام، اساسا نوعی هشدار جدی دولت امارات به آمریکا قابل خوانش است.
علاوه بر خرید تسلیحات از کشور فرانسه که اساسا یک کشور حاضر در مجموعه آتلانتیک و شریک ایالات متحده آمریکا محسوب میشود، دولت امارات خرید تسلیحات از کشورهای روسیه و چین و تقویت همکاری با این دو کشور رقیب واشنگتن را میتواند در دستور کار قرار بدهد.
در همین راستا، در اواخر آذر ماه امسال «ویکتور کلادوف» رئیس بخش همکاریهای بینالمللی شرکت دفاعی «راستک» که در «نمایشگاه بینالمللی هوایی دبی» حضور دارد گفت که این کشور بار دیگر در حال گفتوگو با شرکتهای اماراتی برای مشارکت در ساخت جنگنده سوخو-۵۷ است. موضوعی که منجر به واکنش تهدیدآمیز آمریکا شد و برای نمونه در همان برهه «میرا رزنیک» از معاونان وزارت خارجه آمریکا که در نمایشگاه هوایی دبی حضور داشت به وبگاه آمریکایی «المانتیور» در زمینه گزارشها نسبت به خرید محتمل جنگنده ساخت روسیه از سوی کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس گفت، شرکای ما خطرات تحریمهای "کاتسا" را میدانند و ما در مورد اجرای تحریم کاتسا چه در این منطقه و چه در سراسر جهان بسیار جدی هستیم.»