الوقت- انتخابات دور بیست و پنجم مجلس نمایندگان ترکیه در 7 ژوئن 2015 پایانی بر یکه‌تازی 13 ساله حزب عدالت و توسعه (AKP ) در عرصه حکمرانی بود. طی دوره‌های گذشته آک پارتی برای تشکیل حکومت نیاز به ائتلاف و رایزنی با دیگر احزب نداشت؛ اما عبور جریان نزدیک به کردها یعنی حزب دموکراتیک خلق‌ها از حد نساب 10 درصدی برای حضور در پارلمان تمامی معادلات سیاسی کشور ترکیه را دگرگون نمود. در شرایط جدید احمد داود اغلو برای تشکیل حکومت به ائتلاف با یکی دیگر از احزاب نیاز داشت؛ اما عدم اراده‌ی واقعی از سوی حزب عدالت و توسعه و نبود اراده‌ی جدی از سوی دیگر احزاب برای مشارکت در قدرت با حزب آک پارتی عرصه را برای برگزاری انتخابات پیش از موعد و تکرار انتخابات مهیا نمود. روز گذشته، یک شنبه 1/11/2015 (امروز) موعدی بود که از سوی رجب طیب اردوغان برای برگزاری دور دوم انتخابات بیست و پنجم مجلس نمایندگان ترکیه تعیین گردید. در انتخابات اخیر 4 حزب یا جریان اصلی برای کسب قدرت با همدیگر رقابت کردند که در ذیل پیشینه تاریخی و رویکرد و جایگاه هر یک از آنها را بررسی خواهیم نمود.
1. حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت توسعه (AKP ) در 14/8/2001 از سوی رجب طیب اردوغان، عبدالله گُل، ادریس شاهین، بینالی یلدرم، بلند آرینج تاسیس شد. در حال حاضر احمد داود اغلو نخست وزیر فعلی ترکیه ریاست این حزب را بر عهده دارد. جهان‌بینی این حزب ترکیبی از محافظه‌کاری اجتماعی، لیبرالیسم اقتصادی و نئوعثمانیسیم در سطح سیاسی است. در انتخابات 7 ژوئن 2015 حزب عدالت توسعه با کسب 9/40 درصد آراء 258 کرسی نماینده را به مجلس فرستاد و همچنان به‌عنوان بزرگترین حزب در انتخابات باقی ماند. AKP در سال 2001 از سوی چند عضو حزب محافظه‌کار سعادت و رفاه تاسیس شد و در چهار انتخابات پارلمانی ترکیه در سال‌های 2002 (3/34 درصد)، 2007 (6/46 درصد)، 2011 (8/49 درصد) و 2015 (9/40 درصد) بیشترین آراء را نسبت به احزاب رقیب کسب نمود. حزب عدالت و توسعه در 13 سال حضور در عرصه قدرت ترکیه با انجام اصلاحات موفق اقتصادی جایگاه ویژهای را میان شهروندان این کشور پیدا کرد؛ اما طی چند سال اخیر تا حدود زیادی حمایت افکار عمومی و شهروندان رو به تنزل داشته است. نتیجه این روند را در انتخابات 7 ژوئن 2015 با کاهش تعداد نمایندگان این حزب در پارلمان از 327 نماینده در دور بیست چهارم به 258 نماینده در دور بیست و پنجم شاهد بود‌ه‌ایم. از جمله اقدامات حزب آک پارتی که طی سا‌های اخیر از محبوبیت این حزب به‌ویژه در مناطق کردنشین کاسته است می‌توان به چند مورد اشاره نمود: بمباران و کشته‌شدن شهروندان کرد در روبوسکی، کوتاهی در رسیدگی به وضعیت زلزله زدگان شهر وان، سرکوب معترضان پارک گزی، حمایت از داعش، جبهه النصره و سپاه توحید و الاحرار شام، توقیف شدید روزنامه، انحلال حزب جامعه دموکراتیک (DTP )، عدم دستگیری عاملان انفجارهای تروریستی در شهر مرزی سوروچ و آنکارا و... با این وجود علی رغم نتایج نظر سنجی هایی که پیش از انتخابات نشان از اقبال کم حزب حاکم اردوغان برای پیروزی در انتخابات می داد، نتایج اعلام شده از کسب 49 درصدی آرا توسط این حزب خبر داد.
2. حزب دموکراتیک خلق‌ها
حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP ) در 15/10/2012 تاسیس شده است. سیستم رهبری حزب به شکل ریاست مشترک می‌باشد و اولین روسای حزب صباحَت تونجل و ارطغرل کورکچو بوده‌اند. در حال حاضر، صلاح‌الدین دمیرتاش و فیگن یوکسَک‌داغ روسای مشترک حزب هستند. حزب دموکراتیک خلق‌ها دارای مرام‌نامه‌ای سوسیال دموکرات، مدافع حقوق زنان و اقلیت‌های مختلف اجتماعی بوده و به‌عنوان طرفدار حفظ محیط زیست شناخته می‌شود. حزب (HDP ) متحد حزب مناطق (اقلیم‌های) دموکراتیک (DPB ) بوده و در اساس مخالف نظام سرمایه‌داری شناخته می‌شود. این حزب در سال‌های 2013 تا 2015 به نمایندگی از حزب کارگران کردستان (PKK ) در نشست‌های صلح با دولت مرکزی ایفای نقش نموده و 34 بار نمایندگان آن با عبدالله اوجالان رهبر کردها، در جزیره امرالی دیدار و چندین مرتبه برای دیدار با اعضای پ‌ک‌ک به کوه‌های قندیل رفته‌اند. حزب دموکراتیک خلق‌ها در انتخابات 7 ژوئن 2015 مجلس نمایندگان ترکیه 12/13 درصد آراء را کسب و 80 کرسی را در پارلمان تصاحب نمود. در انتخابات روز گذشته ترکیه (1/11/2015) شش حزب و بیش 800 نهادی غیر دولتی (NGO ) از این حزب اعلام حمایت کرده بودند. دموکراتیک خلق ها توانسته اند در انتخابات روز گذشته 10.3 درصد آرا را بدست آورند.
3. حزب جمهور خواه خلق
حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP ) از سوی مصطفی کمال آتاترک در 9/9/1923 تاسیس شده و به‌عنوان قدیمیترین حزب ترکیه شناخته می‌شود. رویکرد فکری حزب سوسیال دموکرات بوده و در حال حاضر ریاست آن بر عهده کمال کلیچدار اغلو می‌باشد. این حزب در انتخابات 7 ژوئن 2015 با کسب 95/24 درصد آراء نسبت به انتخابات دور بیست و چهارم مجلس نمایندگان که 35 درصد آراء را کسب کرده بود تنزل چشم‌گیری داشته است. با این وجود، هم اکنون با 132 کرسی همچنان بزرگترین جریان اپوزیسیون دولت رادوغان شناخته می‌شود. نتایج انتخابات روز گذشته از کسب 25.3 درصدی آرا توسط این حزب خبر داده اند.
4. حزب حرکت ملی
حزب حرکت ملی (MHP ) در 9/2/1969 از سوی آلپ ارسلان تُرکش تاسیس شد. این حزب دارای رویکردی ناسیونالیستی شدید بوده که غالبا به‌عنوان جریان مدافع پان ترکیست‌ها شناخته می‌شود. در حال حاضر دولت باغچلی رهبری حزب را بر عهده دارد. در انتخابات 7 ژوئن 2015 حزب حرکت ملی موفق به کسب 29/16 درصد آراء شد که نسبت به انتخابات دور بیست و چهارم مجلس نمایندگان در 2011 که 13 درصد آراء را کسب کرده بودند پیشرفت اندکی داشته است. MHP با در اختیار داشتن 80 کرسی پارلمان به شدت مخالف تداوم فرآیندهای موسوم به صلح میان کردها و با حکومت مرکزی بوده و خواهان برخورد شدید با حزب پ‌ک‌ک می‌باشد؛ و در اساس موضوعی به‌عنوان مساله کرد را در مرزهای ترکیه به رسمیت نمی‌شناسد. حزب حرکت ملی در انتخابات پارلمانی ترکیه 12 درصد آرا را بدست آورده است.
