الوقت- موضعگیریهای اخیر دولت مصر در خصوص تحولات سوریه نشاندهنده رویکردهای جدید در سیاست خارجی قاهره در قبال متحدان غربی و عربی به ویژه عربستان سعودی و تفاهم بیشتر با پوتین و اسد است . زیرا از زمان آغاز مداخله نظامی روسیه در سوریه، نشانههای نزدیک شدن قاهره به ائتلاف مسکو- دمشق، یکی پس از دیگری آشکار میشود.
از زمان کودتاي نظاميان به رهبري ژنرال عبدالفتاح السيسي عليه حکومت اخواني محمد مرسي، عربستان بهعنوان حامي جدي اقدام نظاميان ظاهر شد . از نگاه این کشور در سال 2013 که ملک عبدالله در رأس قدرت بود، حکومت اخوان المسلمین در مصر يک دشمن بالقوه براي سيطره عربستان بر جهان عرب بود و عبدالفتاح السيسي میتوانست در راستاي سياست خارجی عربستان سعودی، نقش حسنی مبارک را در اتحاد راهبردي با این کشور زنده کند.
ليکن با مرگ ملک عبدالله و حاکميت جديد و تغيير سياستها و شرايط منطقهای و ورود عربستان به بحران يمن آهستهآهسته آشکار شد که اختلافات جدي بين حاکمان جديد عربستان و ژنرال السیسی وجود دارد و اين موضوع به پارامترهاي مختلفي بستگي دارد:
1. مصر اگرچه در دهههاي اخير نقش راهبردي خود را در منطقه و جهان عرب تا حد زيادي ازدست داده است اما اين مسئله نیز برای مصر نمی تواند قابل قبول باشد که پیرو تمام قد سیاست های سعودی ها در منطقه باشد، مصر بطور سنتی خود را دارای شخصیت راهبری در جهان عرب می داند که می تواند حتی سیاست های خود را متفاوت و شاید در مقاطعی نیز در تقابل با عربستان به پیش برد. نزدیکی مصر و روسیه و دیدارهایی که گفته شده است میان مقامات مصری و سوری در قاهره انجام شده نشان می دهد، نظامیان مصر پروایی از تقابل جویی با برخی سیاست های سعودی در منطقه بویژه در رابطه با دولت بشار اسد ندارند.
2. برخي اولویتها و راهبردهاي مصر در منطقه بهکلی باسیاستها و اهداف عربستان متفاوت است. اگر برای عربستان تقابل جویی با ایران در منطقه اولویت می باشد، این اولویت برای مصر بی معناست و حتی ممکن است برخلاف اهداف مصر باشد. در حقیقت مصر در رابطه با دولت اسد خود را بیشتر همراه با سیاست های روسیه و ایران می بیند تا با محور عربستان-قطر- ترکیه.
با توجه به این مولفه ها، تفسیرهای مختلفی درباره این موضع مصر ارائه شده است برخی مفسران، آن را ناشی از افزایش نگرانی قاهره از به قدرت رسیدن جریان اسلامی- اخوانی در سوریه پس از سقوط بشار اسد می دانند و برخی دیگر نیز این موضع را ناشی از ناخرسندی مصر از ناکامی ائتلاف بینالمللی به فرماندهی آمریکا در نابود کردن سازمانهای تروریستی -که مصر را نیز گرفتار کرده است- ظرف مدت بیش از یک سال قلمداد می کنند.
براین اساس، موضع صریح قاهره در خصوص حملات روسیه در خاک سوریه، برای برخی طرفها غیرمنتظره بود که این موضع را بیتوجهی قاهره بهاحتمال نارضایتی متحد اصلیاش یعنی عربستان تلقی کردند؛ اما ازنظر برخی ناظران، این موضعگیری قابل پیشبینی بود زیرا روابط مصر و عربستان از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان و افزایش ملاحظات مصر در خصوص روابط ریاض با جریان اسلام سیاسی، شاهد فرازوفرودهایی بوده است.
رسانههای سعودی از مداخله روسیه در سوریه و حمایت مصر از این مداخله انتقاد و این موضع مصر را ناشی از بیتوجهی به حساسیت عربستان به هماهنگی روسیه با ایران تلقی کردند.
به نظر میرسد وضعيت و شرايط منطقه به شکلي پيش میرود که با نظري قاطع نمیتوان در مورد اتحادها و ائتلافهاي آينده قضاوت کرد،اما آنچه مشخص است ورود روسها به صحنه معادلات سوريه اثري ژرف بر نوع روابط مصر و عربستان خواهد گذاشت بهویژه اينکه اين حضور در ادامه باعث نابودي و يا کاهش تأثیرگذاری داعش و درنتیجه کاهش نقش عربستان در سوريه خواهد شد و حکومت سوريه با محوريت مقاومت از وضعيت بحران خارج و به ثبات نسبي نائل شود.
به نظر میرسد دو رئیسجمهور مصر و سوریه، خود را در مبارزه با تروریسم در یک جبهه میبینند، بهویژه اینکه بلافاصله پس از آغاز حملات روسیه در سوریه، السیسی با رئیسجمهور روسیه تماس گرفت و به او تبریک گفت و سپس با بشار اسد گفتگو و ابراز امیدواری کرد که حملات روسیه باعث تغییر اوضاع در سوریه به نفع نظام این کشور شود.