در صورتی که طالبان بخواهد از طریق نظامی‌گری قدرت را در دست بگیرد، اقوام افغانستانی با علم به اینکه چنین رخدادی به معنای پایان و نادیده‌انگاری تفاوت‌های قومی، نژادی و اعتقادی آنها است، مسیر مقاومت و ادامه جنگ را در پیش خواهند گرفت
الوقت - پس از سالها جنگ و خونریزی و در شرایطی که ناامنی در افغانستان همچنان مهمترین مسأله افغان‌‌ها می‌باشد، روند خروج نیروهای آمریکایی از خاک این کشور آغاز شده است و بنا بر اعلام دولت بایدن، نهایتا تا 11 سپتامبر سال جاری، بیستمین سالروز حملات به برج‌های دوقلوی تجاری در نیویورک، واشنگتن نیروهایش را از افغانستان خارج خواهد کرد. این تصمیم در مقام رخدادی بزرگ و مهم برای تعیین سرنوشت آتی سیاست و حکومت در افغانستان خواهد بود. بعد از اعلام این تصمیم برخی نیروهای سیاسی در داخل آمریکا و افغانستان از تصمیم بایدن حمایت کرده‌اند اما در مقابل طیف محافظه‌کاران و حتی برخی اعضای حزب دموکرات می‌گویند، خروج آمریکا از افغانستان جنگ های داخلی در افغانستان را پایان نخواهد داد و این جنگ خطر تروریسم را کاهش داده است. با نطر به تمام این اوصاف، اکنون موضوع خروج نظامیان آمریکایی در مقام مساله‌ای کلیدی پیشروی ناظران سیاسی قرار گرفته است. در راستای پرداختن به همین مساله نیز سایت الوقت تحلیل پیر محمد ملازهی، کارشناس ارشد مسائل افغانستان را جویا شده است.
طالبان برای خروج نظامیان ناتو و کنترل قدرت لحظه‌شماری می‌کند
پیر محمدملازهی در ارزیابی خود از تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان و نوع واکنش طالبان به این اقدام دولت بایدن بر این باور است که در ارتباط با این موضوع ابهامات زیادی وجود دارد. در ابتدا باید توجه داشت که ظاهرا آمریکایی‌ها تصمیم نهایی خود را در ارتباط با خروج از افغانستان در زمان اعلام شده توسط و بایدن یعنی همان 11 سپتامبر گرفته‌اند اما طالبان معتقد است که واشنگتن می‌بایست توافق دوحه میان خود و زالمای خلیل‌زاد، نماینده دولت ترامپ را اجرایی می‌کرد. بنابراین طالبان دو مساله را مطرح کرده است؛ یکی اینکه تا زمانی که نیروهای آمریکایی افغانستان را ترک نکنند، حاضر به شرکت در نشست استانبول نخواهد بود و دیگری اینکه این گروه اعلام کرده، که در صورت تعلل در خروج، نیروهای ناتو را مورد تهاجم قرار می‌دهد و همین امر موجب شده که دولت آمریکا ارسال بی 52 و یک گروه ویژه برای حفاظت از نیروهای خود در افغانستان را در دستور کار قرار دهد.
وی افزود: «در شرایطی کنونی طالبان بر این باور است که متعاقب خروج نیروهای آمریکایی، ان‌ها می‌توانند نیروهای خود را برای حمله و تلاش برای تصرف به مناطق و مراکز حساس افغانستان آماده کنند تا از این طریق قدرت را به آسانی در اختیار بگیرند. اما این برنامه طالبان با یک مشکل اساسی مواجه است که آن هم عبارت است از مخالفت شدید و سرسختانه اقوام تاجیک، ازبک و هزاره. این اقوام، همانند طالبان از آمادگی کامل برای به دست گرفتن سلاح برخوردار هستند. در واقع، در صورتی که طالبان بخواهد از طریق نظامی‌گری قدرت را در دست بگیرد، اقوام افغانستانی با علم به اینکه چنین رخدادی به معنای پایان و نادیده‌انگاری تفاوت‌های قومی، نژادی و اعتقادی آنها است، مسیر مقاومت و ادامه جنگ را در پیش خواهند گرفت. در حقیقت، به همان اندازه که طالبان از نیرو و انگیزه برخوردار است، شمالی‌ها نیز از انگیزه و نیرو برای دفاع از خود برخوردار هستند. اما در این میان توجه به این امر نیز ضروری است که طالبان تمام مستقل اتخاذ تصمیم نمی‌کند و در این زمینه سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی اس آی) می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند. این امکان وجود دارد که اسلام‌آباد در صورت فشار آمریکا، طالبان را به حضور در نشست استانبول مجبور کند.»
حکومت مرکزی به شدت نگران تجزیه کشور و قدرت‌گری طالبان است
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان در بخشی دیگر از گفته‌های خود در ارتباط نگرانی‌های دولت افغانستان از خروج آمریکایی‌ها و نیروهای ناتو از کشور بر این باور است که با در نظر گرفتن تجربیات تاریخی، به ویژه تجربه دولت دکتر نجیب‌الله، شاهد هستیم زمانی که روس‌ها نیروهای خود را از افغانستان خارج کردند، با وجود مقاومت دو ساله، در نهایت شرایطی به وجود آمد که موجب تجزیه قومی دولت افغانستان شد. پشتون‌ها به سمت طالبان و تاجیک‌ها، ازبک‌ها و هزارها به سمت ارتش شمال رفتند. در شرایط کنونی نیز اشرف غنی و عبدالله عبدالله چنین امکانی را محتمل و امکان تجزیه افغانستان را بیش از هر زمان دیگری متصور هستند.
وی افزود: «در سطحی دیگر دولت افغانستان زا چنین توانمندی برخوردار نیست که در مقابل طالبان زا نظر نظامی ایستادگی کند. هر چند در عرصه میدانی نیروهای دولتی با طالبان وارد جنگ شده اما این حمایت هوایی ناتو بوده که موجب شکست طالبان شده است. در وضعیت کنونی نیز در منطقه لشکرگاه نبرد شدیدی در جریان بوده و شواهد امر حاکی از آن است که طالبان قصد دارد شهر هلمن را کنترل کند و پایتخت حکومت خود را از کویته به هلمن منتقل کند.»
تلاش آمریکا، راضی کردن طالبان به حضور در نشست استانبول است
ملازهی در ادامه پیرامون تاثیرات سیاسی اعلام خروج آمریکا از افغانستان نزد شهروندان و جامعه افغان و اینکه آیا چنین رخدادی موجب بی‌اعتمادی به واشنگتن نخواهد شد، تاکید کرد: «اینکه آمریکا و ناتو نظامیان خود را افغانستان خارج می‌کنند، به معنای رهاسازی این کشور نیست. واقعیت این است که آمریکا دیگر نمی‌خواهد هزینه مادی و انسانی بدهد لذا می‌توان این خروج را تغییر وضعیت ارزیابی کرد. در آینده نیز دولت افغانستان زا سوی آمریکا حمایت خواهد شد اما برنامه آمریکا نشاندن طالبان بر روی میز مذاکرات وین است. در این زمینه سه طرح اساسی وجود دارد که عبارتند از: «طرح آمریکا، طرح روسیه و طرح دولت مرکزی.» اکنون تلاش بر این است که این طرح‌ها در هم ادغام شوند و فرمول جدیدی تحت حمایت و مدیریت سازمان ملل برای تغییر حکومت و قانون اساسی با در نظر گرفتن نقش و سهم طالبان ارائه شود. در این میان قدر مسلم این است که تلاش خواهد شد علاوه بر طالبان، سهم دیگر اقوام همانند ازبک، هزاره و تاجیک در نظر گرفته شود و شاید برای اجرایی شدن این امر نوعی از فدرالیسم برای حفظ قدرت تمامی گروهها اجرایی شود.»
