در مجموع می‌توان تاکید کرد که اکنون استراتژی دولت بایدن نسبت به دوران ترامپ تغییر چندانی نداشته و آنچه شاهد هستیم، تغییر تاکتیک است
الوقت – با وجود تمامی تلاش‌های دونالد ترامپ برای خروج نظامیان آمریکاییاز افغانستان بعد از روی کار امدن دولت بایدن، مقامات وزارت خارجه آمریکا خواستار تداوم حضور نظامیان آمریکای در این کشور شده و حتی دولت بایدن، بازرسی توافق‌نامه صلح با طالبان را خواستار شده است. در این راستا روز پنجشنبه جو بایدن در نخستین دیدارش از پنتاگون به عنوان رئیس جمهور آمریکا گفت که ممکن است مهلت خروج نیروها از افغانستان در ماه می سال جاری را کنار بگذارد. این رویکرد دولت بایدن اکنون توجهات ناظاران سیاسی را به خود معطوف کرده و این پرسش را مطرح نموده که ایا در دوران جدید سیاست آمریکا نسبت به افغانستان تغییری جدید خواهد داشت یا خیر؟ در راستای پرداختن به این مساله «الوقت» دیدگاه پیر محمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان را جویا شده است.
استراتژی آمریکا در افغانستان همان رویه دولت اوباما و ترامپ است!
پیرمحمد ملازهی در ارتباط با تفاوت رویکرد سیاست خارجی دولت بایدن نسبت به دولت ترامپ پیرامون افغانستان بر این باور است که اگر واقع‌بینانه به موضوع نگاه شود، سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا را تنها رئیس‌جمهور تعیین نمی‌کند، یلکه مجموعه حاکمیت این کشور است که استراتژی کلان را تعیین می‌کند و رئیس‌جمهور به نوعی مطیع آن خواهد بود. بر اساس همین ملاحظه می‌توان اظهار داشت که در اواخر دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، استراتژیست‌های آمریکایی این ارزیابی را به رئیس کاخ سفید ارائه کردند که مساله افغانستان راه‌حل نظامی ندارد و در صورت اصرار بر توان نظامی شکستی سخت در انتظار امریکا و متحدان‌اش خواهد بود. این ارزیابی موجب شد که اوباما استراتژی کلان آمریکا را در افغانستان تغییر داد.
وی افزود: «این رویه در دولت دونالد ترامپ نیز ادامه یافت؛ با این تفاوت که اصرار بر خروج از افغانستان و توافق با طالبان به شکل جدی‌تر مطرح شد. در همین راستا شاهد بودیم که با مدیریت زالمای خلیل زاد حدود 12 دور مذاکره میان واشنگتن و طالبان در دوحه صورت گرفت و در نهایت توافق صلح امضا شد. اساسا توافق صلح دو محور اساسی داشت: یکی اینکه افغانستان نباید به محلی برای فعالیت گروههای تندرو، همچون القاعده و داعش تبدیل شود که منافع آمریکا را هدف قرار دهند و دیگری اینکه آمریکایی‌ها نیز پذیرفتند نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کنند. البته بخشی دیگر از این توافق این بود که طالبان با دولت مرکزی افغانستان نیز وارد مذاکره شود و راه‌حلی جامع برای صلح در این کشور تدوین شود. در زمینه توافق با کابل، طالبان چندان مایل به توافق نبود و تا حدود جدی گرفته نشد اما در سطح توافق با آمریکا شاهد انعقاد قرارداد صلح بودیم.»
بایدن ادامه دهنده استراتژی دولت ترامپ است اما تاکتیک‌ها تغییر می‌کند
این کارشناس مسائل اقغانستان در بخشی دیگر از گفته‌های خود پیرامون رویکرد سیاست خارجی دولت بایدن نسبت به کشور افغانستان در شرایط جدید اظهار داشت: «تا پایان حضور ترامپ در کاخ سفید، تنها بخش توافق طالبان با دولت امریکا اجرایی شد و بخش توافق میان طالبان و کابل تا حدودی به فراموشی سپرده شد. اما بعد از روی کار آمدن بایدن، این مساله مطرح شد که اهداف اصلی این توافق حاصل نشده است. در ادامه ظاهرا توافق طالبان و آمریکا دارای بخشی محرمانه بوده که برخی ناظران بر این باور هستند که این بخش عبارت است از اینکه آمریکایی‌ها تعدادی محدود از نیروهای خود را در افغانستان حفظ کنند. به نظر می‌رسد بر همین اساس نیز مقامات دولت بایدن مدعی شده‌اند که رد این کشور باقی خواهند ماند. واقعیت امر این است که افغانستان برای آمریکا از اهمیت استراتژیک ویژه برخوردار است. این کشور در همسایکی چین، ایران، آسیای مرکزی و حتی در حوزه امنیتی روسیه قرار دارد، لذا طبیعی است که دولت بایدن خواهان باقی ماندن هر چند محدود در این کشور باشد. در مجموع می‌توان تاکید کرد که اکنون استراتژی دولت بایدن نسبت به دوران ترامپ تغییر چندانی نداشته و آنچه شاهد هستیم، تغییر تاکتیک است.»
بایدن، در پی تعدیل سیاست‌های طالبان است
ملازهی در ادامه در ارتباط با امکان تشدید منازعه میان آمریکا و طالبان در نتیجه رویکرد دولت بایدن، تاکید کرد: « اساسا نمی‌توان در این زمینه با قاطعیت پیش‌بینی خاصی را ارائه کرد. کشور افغانستان 40 سال گذشته را با جنگ و درگیری و بحران پشت سر گذاشته و در دو مرحله توسط شوروی و آمریکا اشغال نظامی شده است. همچنین، در این کشور اختلافات شدید قومی، مذهبی و عشیره‌ای را شاهد بوده‌ایم، بنابراین ضریب اطمینان هر گونه پیش‌بینی پایین است. با نظر به تمام این اوصاف، به نظر می‌رسد دولت جدید آمریکا طالبان را مجبور به تعدیل سیاست‌های‌اش خواهد کرد. شاید در این میان یک قربانی نیز برای تغییر رویکرد درست شود که ان هم احتمالا برکناری اشرف غنی و ریاست جمهوری عبدالله عبدالله باشد. در این شرایط عبدالله بتواند با طالبان وارد مذاکره صلح شود اما در این امر تردیدی وجود ندارد که ابتکار سیاست خارجی آمریکا در آینده با شکست مواجه خواهد شد.
