آمریکاییها به این نتیجه رسیدهاند که هر گونه تلاش آنها برای ایجاد بیثباتی در کشور عراق از سوی حشدالشعبی ناکام گذاشته میشود. بنابراین، در پی آن هستند که در وضعیت ابتدایی حشد الشعبی را با معرفی کردن به عنوان رقیب نیروهای نظامی عراقی، تضعیف کنند و بتدریج زمینه را برای منحل شدن آن ایجاد نمایند
الوقت - با وجود کاهش تنشها و برقراری آرامش نسبی در عرصه تحولات میدانی کشور عراق بعد از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخستوزیر، در بامداد 26 ژوئن 2020 (6 تیر 1399) اخباری پیرامون عملیات مشترک نیروهای مبارزه با تروریسم عراق و آمریکاییها علیه گردانهای حزب الله عراق منتشر شد. بر اساس اعلام منابع عراقی، یگانهایی از نیروهای مبارزه با تروریسم عراق با کمک نیروهای آمریکایی به مقر تیپ ۴۵ گردانهای حزبالله در منطقه البوعثیه در جنوب شرق بغداد یورش بردند. در همین زمینه برخی آمارها منتشر شده که بر اساس آن در این حمله سه تن از رهبران کتائب حزب الله عراق بازداشت شدند. برخی منابع نیز شمار بازداشت شدگان را 13 تن اعلام کردند.
این رخداد بلافاصله با واکنش سیاستمداران عراقی نیز همراه شد و در همین زمینه، «نوری المالکی»، رهبر ائتلاف دولت قانون عراق، در پیامی توئیتری در واکنش به بازداشت اعضای کتائب حزبالله عراق، خواستار احترام به نیروهای الحشد الشعبی شد.او نوشت: «الحشد الشعبی عناوین پیروزی مهمی دارد و مظهر قدرت مردم و حاکمیت است و باید احترام و هیبتش حفظ شود. تعرض به حشد الشعبی یا بی احترامی به آن جایز نیست. این حکومت برای ماست و نیروهای "مبارزه با تروریسم" نیز فرزندان ما هستند که به جهاد و پایداری آنها افتخار میکنیم و بی احترامی به این گروه و هر نیروی نظامی ملی تحت حاکمیت عراق جایز نیست.»
در این میان اکنون نکتهای که نباید مورد غفلت قرار داد طرح ایالات متحده آمریکا برای جدایی و ایجاد تفاوت میان نیروهای نظامی عراقی است. بدین معنی که نیروهای حاضر در حشد الشعبی که بیش از 40 دسته و گروه هستند، در یک طرف قرار بگیرند و نیروهای نظامی عراقی همانند پلیس، ارتش عراق و نیز نیروهای مبارزه با ترورییسم در یک طرف دیگر. تلاش برای نهادینه کردن و نمادسازی این تقابل از سوی آمریکاییها در چند سال اخیر به وضوح مشهود بوده و حتی آمریکاییها برای اجرایی کردن این سناریو، اعمال تحریم و تروریست معرفی کردن شاخههای حاضر در حشد الشعبی را در دستور کار قرار داده است. با نظر به این اوصاف، اکنون این مساله قابل طرح است که اهداف واشنگتن از طرح و برنامهریزی این سناریو چیست و تا چه اندازه این کشور در رسیدن به اهداف خود احتمالا موفق خواهد شد؟
اهداف تفرقه افکنانه آمریکا در صف نیروهای نظامی عراق
در تحلیل و ارزیابی دلایل آمریکا برای ایجاد انشقاق و چند دستهگی میان نیروهای نظامی عراقی میتوان به چند دلیل مهم اشاره کرد که مهمترین آنها عبارتند از:
1- حشدالعشبی در گذشته و نیز در شرایط کنونی مهمترین نیروی مبارزه با تروریسم در کشور عراق بودهاند. طی سالهای اوج قدرت داعش نیز این نیروهای حشد بودند که با رشادتهای بیشمار توطئه آمریکا برای نابودی کشور و دولت عراق را خنثی کردند. همچنین، طی توطئه آمریکا برای تجزیه کشور عراق در جریان حمایت از همه پرسی استقلال کردها در شمال، مجددا این نیروهای حشدالشعبی بودند که موفق شدند به طرح تجزیه کشور پایان دهند. همچنین، طی ماههای اخیر نیز مجددا نیروهای حشد الشعبی توطئه واشنگتن و شرکای منطقه ای ان برای احیای داعش را طی چندین عملیات از نطفه خفه کردند. در مجموع، آمریکاییها به این نتیجه رسیدهاند که هر گونه تلاش آنها برای ایجاد بیثباتی در کشور عراق از سوی حشدالشعبی ناکام گذاشته میشود. بنابراین، در پی آن هستند که در وضعیت ابتدایی حشد الشعبی را با معرفی کردن به عنوان رقیب نیروهای نظامی عراقی، تضعیف کنند و بتدریج زمینه را برای منحل شدن آن ایجاد نمایند.
2- در سطحی دیگر، آمریکاییهای طی چند سال گذشته به این نتیجه رسیدهاند که آیندهای در عراق پساداعش نداشته و به زودی از سوی ملت عراق از عرصه معادلات این کشور کنار گذاشته خواهند شد. در چنین فضایی واشنگتن در تلاش است که با ایجاد بحران و چنددستهگی میان جریانهای سیاسی و نظامیان عراقی، زمینه را برای ابقای حضور خود در عراق ایجاد کند. در این میان، آنها به وضوح نسبت به این امر واقف هستند که نیروهای حشد مهمترین مخالفان تداوم حضور نظامیان آمریکایی در کشور هستند؛ در نتیجه اساس تلاش استراتژیستهای آمریکایی بر این مبنا است که حشدالشعبی را در مقام رقیب اصلی خود منزوی و تضعیف کنند.
3- دیگر دلیل آمریکا برای ایجاد انشقاق میان نیروهای نظامی عراقی، تلاش برای عدم تقویت و تثبیت قدرت ارتش این کشور است. این امر مسلم است که هر اندازه ارتش عراق منسجمتر و قویتر باشد، از یک سو، شاهد ثبات سیاسی و اجتماعی بیشتر در کشور عراق خواهیم بود و از سوی دیگر، نیاز به تداوم حضور نظامیان آمریکایی در عراق از میان خواهد رفت. در چنین فضایی به نظر میرسد واشنگتن قصد دارد که از هر سیاستی برای تضعیف ارتش عراق بهره بگیرد که در این میان ایجاد چنددستگی میان حشد الشعبی و ینروهای نظامی ارتش عراق میتواند در دسترسترین گزینه باشد.
بر این اساس هدف اصلی واشنگتن مشروعیت زدایی از حشد الشعبی و تلاش برای انحلال این نیرو از سوی پارلمان و حکومت عراق است. اما تلاشهای واشنگتن در شرایطی است که اکنون خواست عمومی جناحهای سیاسی و نیز شهروندان عراقی، بر مبنای حراست و دفاع کامل از ماهیت حشد الشعبی است. در نگاه افکار عمومی عراق نه تنها حشد الشعبی نیروهایی غیر قانونی نیستند، بلکه قهرمانان ملی بوده که در جنگ با داعش از تمامیت ارضی و امنیت کشور دفاع کرده اند.
علاوه براین، بر اساس مصوبه پارلمان عراق در سال 2016 نیروهای حشد الشعبی به عنوان بخشی از ساختار ارتش عراق به رسمیت شناخته شدند که کنشهای آن زیرنظر نخستوزیر به عنوان فرمانده کل قوا است. هر چند حشد الشعبی در میادین جنگ، تا حدودی عملکردی مستقل را در مبارزه با دشمنان ملت عراق اتخاذ کرده اما همواره در تعیین خط مشی اصلی خود در سطح راهبردی تابع قانون و فرامین نظامی از بالا بوده است. در مجموع ملاحظات مطرح شده نشان میدهد که نیروهای حشدالشعبی نیرویی قانونی و بخشی از ارتش و نظامیان کشور عراق هستند و تلاشهای آمریکا برای غیرقانونی جلوه دادن و منحل کردن این نیروهای هیچگونه چشم انداز مثبتی ندارد.