اقدام نخست‌وزیر عراق در دیدار با فالح الفیاض و پوشیدن نمادین یوینفرم نظامی نیروهای حشدالعشبی، پیامی روشن برای این گروه از معاندان محور مقاومت بود. این کنش نشان داد الکاظمی به هیچ عنوان نه با حشدالشعبی سر ستیز دارد و نه خواهان منحل شدن این گروه است.
الوقت - صحنه تحولات سیاسی عراق در سال‌های اخیر به ویژه پس از پایان خلافت خودخوانده داعش در این کشور، با بحران‌های متمادی همراه بوده و تا کنون نیز سایه بحران بر شانه‌های جامعه و دولت این کشور سنگینی می‌کند. بیش از پنج ماه خلاء و بحران ناشی از تعیین جانشین برای عادل عبدالمهدی نسخت‌وزیر مستعفی عراق، بر گستره بحران‌ها در این کشور بیش از پیش افزوده بود و عراق در لبه پرتگاه قرار داده بود. با این اوصاف، زمانی که مصطفی الکاظمی، روزنامه‌نگار و وزیر اطلاعات و امنیت عراق در 9 آوریل 2020 (21 فروردین 1399) به صورت رسمی از سوی برهم صالح، رئیس جمهوری عراق مامور تشکیل کابینه جدید دولت فدرال شد، نوعی امید برا خروج از بحران جانشینی عبدالمهدی ایجاد شد. الکاظمی که تا 19 اردیبهشت برای تشکیل کابینه و گرفتن رای اعتماد زمان داشت، در 6 می 2020 (17 اردیبهشت 1398) موفق شد از پارلمان رعاق رای اعتماد بگیرد.
در موقعیت جدید نیز همگان به طور دقیق کنش‌ها و تصمیمات الکاظمی را رصد می‌کنند و امیدوارند او بتواند تحولات کشور عراق را در عرصه سیاست داخلی و نیز سیاست خارجی مدیریت کند. هر چند ناظران سیاسی بیشتر او را در مقام نخست‌وزیر دوران انتقال یا رئیس دولت تا زمان برگزاری انتخابات جدید پارلمانی می‌بینند اما به نظر می‌رسد اقدامات او در آینده می‌تواند نشستن مجدد او بر کرسی نخست‌وزیری را تضمین کند. در این میان، یکی از کنش‌های مهم نخست‌وزیر جدید عراق طی روزهای گذشته، دیدار با فالح الفیاض، رئیس سازمان حشد الشعبی بوده که از سوی رسانه‌ها و ناظران سیاسی به شدت مورد توجه قرار گرفته است. اکنون پرسشی که مطرح می‌شود این است که این کنش الکاظمی، چه معانی ضمنی و تاثیری در معادلات آتی کشور عراق دارد؟ پیش از پرداختن به این مساله ضروری است به این امر توج شود که مصطفی الکاظمی در روندی مثبت در حال تکمیل کردن کابینه حکومت خود است و اهداف و منش سیاسی خود را نیز در قالب کنش‌هایش به نمایش می‌گذارد.
حشد الشعبی و الکاظمی: پیام‌های یک دیدار تاریخی
دیدار الکاظمی با فالح الفیاض و بر تن کردن لباس نیروهای حشدالشعبی توسط او در شرایط کنونی که آمریکایی‌ها به شدت تلاش دارند، تصمیمات و کنش‌های نخست‌وزیر جدید را در مسیر منافع و سیاست‌های خود قرار دهند از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است و نمی‌توان این رخداد را تنها در مقام یک دیدار عادی میان دو سیاست‌مدار عراقی مورد ارزیابی قرار داد.
در سطح ابتدایی تکریم حشد الشعبی از سوی مصطفی الکاظمی از این جبنه اهمیت دارد که مخالفان محور مقاومت اعم از آمریکا، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، به شدت در پی آن هستند که این نیروها از سوی دولت عراق منحل شود. آنها امیدوار بودند این خواسته از طریق نخست‌وزیر جدید عراق اجرایی شود یا در حالت حداقلی، الکاظمی نزدیک به محور عربستان و دور شدن از حشدالعشبی را در پیش بگیرد اما اقدام نخست‌وزیر عراق در دیدار با فالح الفیاض و پوشیدن نمادین یوینفرم نظامی نیروهای حشدالعشبی، پیامی روشن برای این گروه از معاندان محور مقاومت بود. این کنش نشان داد الکاظمی به هیچ عنوان نه با حشدالشعبی سر ستیز دارد و نه خواهان منحل شدن این گروه است.
در سطح دوم، اظهارات مصطفی الکاظمی در دیدار با فالح الفیاض نشان داد که از نظر او نیروهای حشدالشعبی قهرمانان ملی هستند. قهرمانانی که در روزهای دشوار داعش، مانع از سقوط بغداد شدند و در آینده نیز از تجزیه کشور عراق با توطئه رژیم صهیوینستی جلوگیری به عمل آوردند. در واقع، نه تنها مصطفی الکاظمی ضدیتی با این نیروها ندارد بلکه از آنها به عنوان نیرویی پیشرو در مبارزه با تهدیدات امنیتی یاد کرد. رشادت‌های حشد الشعبی در چند هفته گذشته که مجددا نیروهای داعش با توطئه پنهان آمریکایی‌ها فعالیت‌های نظامی خود را آغاز کرده‌اند، نماد بارز خدمت حشد الشعبی به مردم و کشور عراق است که البته از سوی الکاظمی مورد توجه قرار گرفته است.
در سطح سوم، کنش نمادین الکاظمی به نوعی تثبت کننده جایگاه و قدرت حشدالشعبی در ساختار سیاسی کشور عراق است. بدین معنی که در آینده نه تنها بحث فروپاشی این گروه مطرح نخواهد شد بلکه احتمالا در مکانیزمی جدید، جایگاه ویژه‌تر به نیروهای حشدالشعبی بخشیده می‌شود. در حقیقت تثبیت قدرت و جایگاه حشدالشعبی در عراق ضامنی برای قدرتمندتر شدن عراق در سطوح مختلف خواهد بود و حتی در آینده نیز می‌تواند مصطفی الکاظمی را در منصب ریاست بر منطقه الخضراء حفظ کند.
رد اتهام دست نشانده بودن واشنگتن
در سطحی دیگر، طی روزهای گذشته گزارشی از سوی وبسایت «میدل ایست آی» منتشر شد که بر مبنای آن مصطفی الکاظمی به عنوان دست نشانده و مهره آمریکا معرفی می‌شود. متعاقب این گزارش شاهد هستیم که نخست‌وزیر جدید عراق راهی دیدار با فالح الفیاض، رئیس حشدالشعبی در مقام مهم‌ترین گروه سیاسی مخالف حضور و همکاری با آمریکا می‌شود. در معنای نمادین این اقدام نخست‌وزیر عراق را می‌توان پیام و سیگنال واضح او به تمامی رسانه‌ها و کشورهای دارای نفوذ در عراق مورد ارزیابی قرار داد. پیامی با این مضمون که الکاظمی سیاست‌مداری مستقل است که در چارچوب منافع ملی کشور حرکت می‌کند و از هر گروهی که به کشور خدمت کند حمایت خواهد کرد. البته باید توجه داشت که الکاظمی با اقدام خود در پوشیدن یونیفرم حشدالشعبی، نشان داد موافق اخراج نظامیان آمریکایی از این کشور است.
