اقدام دونالد ترامپ را میتوان رونمایی واقعی و بدون ریای او از حقوق بشر آمریکایی و نئولیبرالیسم ارزیابی کرد. حقوق بشر آمریکایی و نئولیبرالیسم، بیشتر بر اساس منطقی برتری غرب متمدن بر غیر غربیهای نامتمدن پیریزی شده است. تنها زمانی حقوق بشر و جان انسانها اهمیت دارد که پای انسانهای غربی و منافع غرب در میان باشد.
الوقت - کروناویروس موضوعی است که این روزها به چالشی بزرگ برای جامعه جهانی تبدیل شده است. در واقع کرونا به شمشیری دوسر تبدیل شده که یک طرف آن زمینهسازی برای وحدت کشورهای مختلف و جامعه جهانی است و یک طرف دیگر زمینهساز تنش میان کشورها. در این میان، دونالد ترامپ مهمترین شخصیتی است که طی دو هفته گذشته به جنجال و یا به عبارتی نزاع سیاسی با دیگر کشورها و حتی سازمان بهداست جهانی پیرامون این موضوع پرداخته است.
در ابتدای امر ترامپ کووید -19 را با عنوان «ویروس چینی» مورد خطاب قرار داد و این کشور را به ساختهگی بودن این ویروس متهم کرد. در ادامه شاهد هستیم که در 15 آوریل 202 (26 فروردین 1399) او تصمیم گرفت بوده سهم اهدایی آمریکا به سازمان بهداشت جهانی را تعلیق کتد. ترامپ در توجیه این اقدام خود گفته است که سازمان جهانی بهداشت در انجام وظایفش در قبال همهگیری کرونا موفق نبوده و باید پاسخگو باشد. رئیسجمهور آمریکا این نهاد بینالمللی را متهم کرد که درباره شیوع کووید ۱۹ پنهانکاری کرده است. او پیش از این نیز سازمان جهانی بهداشت را به جانبداری از چین متهم کرده بود. با این وجود، این اقدام ترامپ با واکنشهای مختلفی در سطح بینالمللی همراه شده و تحلیل این اقدام او از منظر سیاسی از اهمیتی فوقالعاده برخوردار است.
واکنشها به تعلیق بودجه سازمان بهداست جهانی از سوی ترامپ
اقدام عجیب ترامپ در تعلیق بودجه سازمان بهداشت جهانی در سطح داخلی آمریکا و نیز در سطح بینالمللی واکنشهای متعددی را به همراه داشته است. در مهمترین نمونه، تدروس آدهانوم گبریسوس، رئیس سازمان جهانی بهداشت، به اقدام آمریکا در لغو بودجه این سازمان واکنش نشان داد. او در این زمینه گفت: «فرصتی برای از دست دادن نداریم؛ تنها دغدغه سازمان جهانی بهداشت، نجات جان انسانهاست.»
نانسی پلوسی، رهبر مجلس نماندگان آمریکا نیز به اقدام دونالد ترامپ واکنش نشان داد و میگوید: تصمیم رئیس جمهور در متوقف کردن کمک مالی به سازمان جهانی بهداشت که پیشتاز جهانی مبارزه با ویروس کرونا بوده، بیمعناست. در بیانیه رئیس مجلس نمایندگان آمریکا آمده است: این تصمیم خطرناک و غیرقانونی است و به سرعت به چالش کشیده خواهد شد. البته این اظهارات پلوسی از سوی ترامپ بدون پاسخ باقی نماند و ترامپ در پیامی به او نوشت: نانسی پلوسی احمق، تو فرد ضعیفی هستی. تو یک رهبر ضعیفی. تو دلیل آن هستی که مردم آمریکا از شغل سیاستمدارانی مانند تو متنفر هستند. شان هانیتی، او کاملا بی کفایت است و توسط چپهای افراطی کنترل میشود. شخصی ضعیف و یک عروسک خیمه شب بازی. به واشنگتن برگرد و کارت را انجام بده.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در واکنش به تصمیم دونالد ترامپ برای تعلیق کمک مالی ایالات متحده به سازمان جهانی بهداشت اظهار داشت: «اکنون زمان کاهش منابع اختصاص یافته به سازمان جهانی بهداشت یا هر سازمان بشردوستانه دیگری که در حال مبارزه با ویروس کرونا است، نیست. دبیرکل سازمان ملل متحد افزود: امروز جامعه بین الملل برای توقف ویروس و پیامدهای ویرانگر آن باید دست به دست هم دهند.»
همچنین، سرگئی ریابکف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در این خصوص اظهار داشت: «در این شرایط پیش کشیدن چنین سوالاتی در ارتباط با سیستم های جهانی و اینکه آیا سازمان بهداشت جهانی درست کار می کند یا خیر، بی موقع و بی فایده است.»
در سطحی دیگر، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در این خصوص اظهار داشت: «آمریکا در بدترین زمان ممکن و در میانه جنگ علیه یک بلای جهانی ناگهان تنها هماهنگ کننده بهداشت جهانی را مجازات می کند که این عین بی مسئولیتی و جنایت علیه بشریت است.»
هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان نیز در توئیتی نوشت: «ما باید همکاری تنگاتنگی در راه مبارزه با کووید ۱۹ داشته باشیم. یکی از بهترین راهها و سرمایه گذاریها در این جهت تقویت سازمان ملل متحد به خصوص نهاد زیر مجموعه آن سازمان جهانی بهداشت است که از نظر تامین منابع مالی برای ساخت، توسعه و توزیع واکسن و کیتهای تشخیص بیماری با مشکلاتی محسوس روبرو است.»
علاوه براین، جوزپ بورل، مسئول دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا با انتقاد از این تصمیم دونالد ترامپ تصریح کرد: به شدت از تصمیم آمریکا برای تعلیق مشارکت مالی در بودجه سازمان جهانی بهداشت متاسفم. در برههای که به تلاشهای بسیار بیشتر از گذشته برای مهار بحران کنونی نیاز است اتخاذ چنین تصمیمی هیچگونه توجیهی ندارد.
رونمایی ترامپ از چهره واقعی حقوق بشر آمریکایی و تلاش برای فرافکنی
در تحلیل هدف دونالد ترامپ از تعلیق بودجه اهدایی آمریکا به سازمان بهداشت جهانی، میتوان اظهار داشت که در ابتدای امر او قصد دارد شکستهای خود در بحث مدیریت سیاسی کشور آمریکا و مدیریت کرونا را به گردن دیگران بیاندازد تا از این طریق از یک سو، شکست خود را توجبه کند و از سوی دیگر، بار فشار روانی برای کمکاری خود را برای شهروندان آمریکایی توجیه کند تا از این طریق در انتخابات ریاست جمهور موفق به پیروزی مجدد شود.
در سطحی دیگر، اقدام دونالد ترامپ را میتوان رونمایی واقعی و بدون ریای او از حقوق بشر آمریکایی و نئولیبرالیسم ارزیابی کرد. حقوق بشر آمریکایی و نئولیبرالیسم، بیشتر بر اساس منطقی برتری غرب متمدن بر شرق نامتمدن پیریزی شده است. تنها زمانی حقوق بشر و جان انسانها اهمیت دارد که پای انسانهای غربی و منافع غرب در میان باشد. ترامپ نشان داد که غیرآمریکاییها هیچ اهمیتی برای این کشور ندارند و جامعه جهانی و وحدت جهان برای آنها بیشتر شبیه یک شعار بی معنا است.
افزون بر این، اقدام ترامپ نشان داد که مساله وحدت و هم سرنوشتی کشورهای حوزه آتلانتیک نیز به پایان راه خود رسیده است. هز چند بسیاری از کشورهای اروپایی همچنان تلاش میکنند آتلانتیکگرایی را در مقام رمز و نمادی بزرگ حفظ کنند اما واقعیت این است ترامپ به هیچ عنوان حاضر نیست هم سرنوشتی آمریکا با کشورهای اروپایی را به رسمیت بشناسد. قطع بودجه یک سازمان جهانی که هدف آن نجات جان انسانها است، نماد ناسیونالیسم افراطگرای آمریکایی است که اکنون مرزهای وحدت اروپا را نیز با تهدید مواجه کرده است.