الوقت- تظاهرات مردم لبنان در اعتراض به اوضاع بد اقتصادی از 25 مهرماه سال جاری آغاز شد؛ کارگران، کارمندان، جوانان حزبی، فعالان مدنی، معلمان و... با شرکت در اعتراضات خواستار اصلاح ساختار سیاسی،کاهش مالیات ها،پایان دادن به سو مدیریت و فساد و رفع مشکلاتی چون گرانی-بیکاری-کمبود بنزین،برق و گاز شدند.
با گسترش اعتراضات و ادامه ی آن،سعدالحریری در روز 7 آبان ماه از سمت نخست وزیری استعفا داد.
در ادامه ی سیر تحولات لبنان،حسان دیاب در 28 آذرماه با کسب 69 رای از مجموع 128 رای پارلمان،از سوی میشل عون مامور تشکیل کابینه جدید شد. وی دارای مدرک دکترای مهندسی کامپیوتر بوده و از سال 1985 در دانشگاه آمریکایی بیروت مشغول تدریس است.
حسان دیاب از زمان ماموریت یافتن برای تشکیل کابینه جدید علی رغم تلاش هایش با مشکلات عدیده ای مواجه شده است و این امر سبب شده است وی تاکنون در تشکیل کابینه جدید ناکام بماند. این در حالی است که طی روزهای گذشته فشارها از سوی معنرضان خیابانی و همچنین چهره‌های سیاسی مهم بر وی برای معرفی سریع کابینه افزایش یافته است.
تلاش ها و مواضع حسان دیاب در راستای تشکیل کابینه
دیاب از زمان مامور شدن برای تشکیل کابینه جدید بارها تاکید کرده است که می تواند با نمایندگان احزاب مختلف کار کند و همچنین از آنها برای حضور در هیات دولت دعوت خواهد کرد.
وی اعلام کرده است که به دنبال تشکیل کابینه ای تکنوکرات با مشارکت تمامی گروهها و احزاب است و همچنین می خواهد با کشورهای غربی و عربی و نهادهای بین المللی تعامل کند و حمایت آنها را به دست آورد، چرا که آنها نیز به دنبال روی کار آمدن دولتی تکنوکرات در لبنان هستند.
حسان دیاب خطوطی را برای تشکیل کابینه آتی ترسیم کرده است و عنوان کرده در کابینه ی آینده به دنبال استفاده از 18 وزیر،افزایش حضور زنان،حذف پست وزیر مشاور،عدم استفاده از نمایندگان مجلس،ادغام برخی وزارتخانه ها و عدم استفاده از وزرای دولت مستعفی می باشد.
دیاب علی رغم ترسیم خطوط مذکور برای تشکیل کابینه جدید، همواره تلاش کرده است با احزاب و جریانهای مختلف لبنانی به بحث و گفت وگو جهت دستیابی به راه حلی برای برون رفت از بن بست فعلی دست یابد، وی در نشست چندی پیش خود با سلیمان فرنجیه، رئیس جریان المرده-علی حسن خلیل، وزیر دارائی و حسین خلیل، معاون سیاسی دبیرکل حزب الله در خصوص تعداد وزرای کابینه آتی به بحث و رایزنی پرداخت و درنهایت اعلام کرد: علی رغم میل باطنی اگر 20 وزیر راه برون رفت از بحران باشد، آن را خواهد پذیرفت.
حسان دیاب همچنین پیش از نشست 4 جانبه مذکور با میشل عون، رئیس جمهور لبنان، در خصوص تعداد وزرای کابینه اش به رایزنی پرداخته بود و در آن دیدار نیز میشل عون بر تشکیل کابینه ای 20 نفره تاکید کرده بود.
بنابراین به نظر می رسد حسان دیاب علی رغم ترسیم خطوطی که به گفته برخی سیاسیون لبنانی شرایط تشکیل کابینه را سخت تر کرده است، حاضر به گفت وگو با تمامی جریاناتی که حاضر به تبادل نظر و همکاری با وی هستند بوده و در این راه حتی از برخی خطوط ترسیمی اش عقب نشسته است اما وی با مشکلات بزرگی نیز مواجه می باشد که کارش برای تشکیل کابینه را دشوار کرده است.
چالش های پیش روی دیاب در راه تشکیل کابینه
جریان المستقبل به رهبری سعدالحریری و برخی نهادهای دینی و منابع نزدیک به دارالفتوای اهل سنت ادعا کرده اند از آن جا که نیروهای 8 مارس،دیاب را نامزد پست نخست وزیری کرده اند، در دولت شرکت نمی کنند.
پیش از این نیز روزنامه الشرق چاپ بیروت، به نقل از حریری نوشته بود که وی از دیاب پشتیبانی نمی کند و فراکسیون المستقبل که 18 نماینده در مجلس ملی دارد به وی رای اعتماد نخواهد داد.
در واقع سعدالحریری که تاکنون دو دوره نخست وزیر لبنان بوده است می ترسد دیاب دست به تحولات گسترده ی اداری زده و بسیاری از هواداران نخست وزیر مستعفی را در نهاد ها و ادارات دولتی تسویه کند.
از طرفی حریری نگران است که شماری از دوستان و طرفدارانش از بازرگانان گرفته تا فعالان مدنی و سیاسی به دولت حسان دیاب گرایش پیدا کنند و در این شرایط حزب الله و جنبش امل نفوذ خود را گسترش دهند.
به همین دلیل سعد الحریری سعی دارد تا با به کارگیری تمامی اهرم های فشار خود علیه حسان دیاب مانع تشکیل کابینه از سوی وی شود.
حریری بیش از همه به کمک های نخست وزیران سابق همچون فواد سنیوره،نجیب میقاتی و تمام سلام که طرفدارانش هستند و به نفع وی موضع گیری کرده و به دیاب نیز رای نداده اند، چشم دوخته است؛ در کنار این افراد حریری حساب ویژه ای نیز روی عبداللطیف دریان،مفتی اهل سنت،که پیش از این از نامزدی حریری دفاع کرده و تاکنون به دیاب اجازه ی دیدار و گفت وگو نداده،بازکرده است.
این درحالیست که گروه های اهل سنت تشکیل دهنده جنبش اعتراضات مردم لبنان که دیاب را نماد و تجسم اهل سنت لبنان نمی دانند و معتقدند او دولتی تشکیل خواهد داد که طرفدار مسیحی ها و شیعیان است نیز دیگر اهرم فشار حریری بر دیاب می باشند.
البته حریری نیم نگاهی نیز به حمایت های حزب دروزی سوسیالیست ترقی خواه به رهبری جنبلاط و حزب نیروهای لبنانی به رهبری سمیر جعجع دارد؛ چرا که علی رغم اینکه آنها اعلام کرده اند باید به دیاب فرصت داد لکن فراکسیون های آنان در مجلس به دیاب رای نداده اند و اعلام کرده اند که در دولت وی نیز مشارکت نخواهند کرد.
علی رغم اینکه سعد الحریری مدعی است دیگران مشغول اتهام زنی به وی هستند و او بارها اعلام کرده است باید در کابینه جدید از وزرای متخصص استفاده کرد اما سرمایه گذاری های وی در خیابان برای جلوگیری از تشکیل دولت مشهود می باشد، به طوری که حامیانش به طور محسوسی اقدام به انسداد جاده ها و آسیب زدن به بانک ها می کنند.
در کنار موانع یاد شده در مقابل تشکیل کابینه از سوی دیاب،اختلاف نظری مابین وی و جریان 8 مارس نیز وجود دارد؛ اختلافی که مربوط به ماهیت کابینه آتی می باشد. جریان 8 مارس معتقد است با توجه به شرایط خاص منطقه، شایسته است کابینه ای تکنوسیاسی تشکیل شود در حالی که یکی از خطوط ترسیمی دیاب برای تشکیل کابینه، استفاده صرف از نیروهای تکنوکرات است که البته با توجه به حسن ظن جریان 8 مارس نسبت به حسان دیاب و البته سابقه عملکرد وی که نشان از احتمال عقب نشینی از برخی خطوطش را دارد، به نظر می رسد، این اختلاف نظر چندان جدی نبوده و قابل حل می باشد.
لذا به نظر می رسد اصلی ترین مانع پیش روی تشکیل کابینه مد نظر حسان دیاب نه تنها عدم همراهی جریان 14 مارس بلکه سنگ اندازی برخی گروه های وابسته به این جریان در راستای تلاش برای بازگشت به قدرت می باشد.
بنابراین علی رغم مسیر دشوار وی در راه رسیدن به قصر بعبدا، در صورت حل و فصل اختلاف دیاب با جریان 8 مارس بر سر ماهیت کابینه آتی که ممکن به نظر می رسد،احتمال تشکیل کابینه و کسب رای اعتماد از سوی وی، با توجه به وزن حامیانش در پارلمان وجود دارد و البته این به معنای تضمین بقایش در سمت نخست وزیری نیست و این امر بیش از هر چیزی به عملکرد وی وابسته است.
