الوقت- روز گذشته خبر کشته شدن ابوبکر بغدای خلیفه خودخوانده داعش توسط ترامپ تایید شد. کسی که نام او یاد آور پنج سال جنگ، ترور، کشتن انسانها به طرق وحشیانه، کوچ اجباری، تجاوز و بردگی جنسی است. اما سوال بزرگی که بی جواب مانده این است چرا در زمان فعلی که آمریکا از سوریه خارج و نیروهای خود را به کمتر از 1000 نفرکاهش داده، او کشته شد؟
ابوبکر بغدادی
«ابراهيم عواد ابراهيم البدری» معروف به ابوبکر البغدادی 48 ساله و در شهر سامرا به دنیا آمد. اگر چه خانواده چندان ثروتمندی نداشت اما با حمایت مالی خانواده اش توانست وارد دانشگاه بغداد شود. در سال ۱۹۹۶ مدرک کارشناسی مطالعات اسلامی را ازاین دانشگاه اخذ کرد .پس ازآن در دانشگاه صدام تحصیلات خود را در سطوح ارشد و دکترا در رشته مطالعات قرآن به پایان برد. در سال 2004به اتهام تاسیس گروه جیش الامل دستگیر شد. پس از کشته شدن ابوعمر بغدادی در آوریل سال ۲۰۱۰، شورای مرکزی خلافت اسلامی عراق، ابوبکر البغدادی را عنوان جانشین او انتخاب کرد. البغدادی با «ابومحمد الجولانی» فرمانده جبهه النصره که قصد داشت با شورشیان سنی سوریه در نبرد با دولت سوریه وارد ائتلاف شود ، دچار اختلاف شد و در بهار سال ۲۰۱۳پس ازاعلام «خلافت اسلامی عراق و شام»جبهه النصره را نیز در داعش ادغام کرد. این اقدام او باعث شد تا «ایمن الظواهری» او و گروه داعش را از القاعده اخراج کند. در خرداد 2014 داعش موصل را تصرف و بغدادی در مسجد این شهر خود را خلیفه اعلام کرد. نیروهای تحت امر او در ابتدا 100 هزار کیلومتر مربع از خاک عراق و سوریه را تصرف نمودند.
تاثیرات کشته شدن بغدادی
به نظر میرسد بغدادی از سال 2004 تحت مدیریت مخفی آمریکا برای ماموریتی بزرگ آموزش می دیده است. زیرا زمانی که در کمپ بوفا نگهداری می شود به سرعت به امامت جماعت و خطیب جمعه زندانیان رسید. در اینجا او توانایی بسیج و سازماندهی نیروها با شعاعر مذهبی را به خوبی یاد میگیرد. به گونه ای که وقتی درسالهای بعد به گروه خلافت اسلامی عراق به رهبری« ابوایوب مصری» می پیوندد ،به دلیل توانایی در بسیج نیروها به رده های بالای فرماندهی میرسد. از طرفی او که گفته میشود دوران جوانی و نوجوانی خود را صرف آموختن مسائل فقهی و علوم اسلامی نموده و به دلیل ضعف بینایی از خدمت در ارتش معاف بوده ،به یکباره زیر نظرابوایوب مصری مامور برقراری ارتباط بین اسلام گرایان افراطی و عناصر باقی مانده از حزب بعث میشود . چنین توانایی هایی در محیط به شدت امنیتی عراق که عناصر حزب بعث با ترفندهای نظامی و اطلاعاتی خود را در معرض شناسایی قرار نمیدادند، بدون آموزش های نظامی برای بغدادی غیر ممکن بوده است.
با توجه به مطالب فوق ابوبکر بغدادی جعبه سیاه آمریکا بود و اگر در ادلب به دست نیروهای روسی یا گروه مقاومت می افتاد اطلاعاتی فاش میکرد که به شدت امنیت ملی آمریکا را تهدید می نمود. ترامپ در حین تایید کشته شدن او گفت: «دستگیری و کشتن بغدادی اولویت اصلی امنیت ملی دولت من بوده است». تمام کارشنان نظامی و سیاسی متفق القولند که با کشتن بغدادی خطر باقی مانده داعش از بین نمی رود و از طرف دیگر اگر قرار باشد خطری امنیت ملی آمریکا و منطقه را تهدید کند زندانیان داعشی مستقر در شمال شرقی سوریه هستند که تعداد آنها با خانواده هایشان 12 هزار نفر است و طی دو هفته گذشته بین 800 تا 850 نفر آنها فرار کرده اند.
از طرف دیگر پس از تصرف «پالمیرا »در شمال سوریه در مه سال ۲۰۱۵ ا داعش با توجیه از بین بردن مظاهر غیراسلامی شروع به تخریب آثار باستانی این شهر نمود. اما این اقدام داعش تناقضی آشکار داشت زیرا با وجود مخالفت ایدئولوژیک با این آثار باستانی شروع به فروش آنها نمود؛آنچه مسلم است این اقدام داعش در راستای رویایی از نیل تا فرات اسرائیل قرار داشت زیرا با از بین بردن آثار هویتی عراق و سوریه، اسناد مسلم تاریخی حاکمیت مسلمانان و قبل از آن آشوری ها و سومریها از بین میرفت یا کمرنگ میشد و موانع تاریخی رویای نیل تا فرات یکی پس از دیگری کنار زده میشد .
بغدادی با ابتکار عمل هایی که از آمریکا و اسرائیل یاد گرفته بود این آثار باستانی را به صورت قاچاق به فروش رساند واز طرف دیگرنیروهای تحت امر او به سرعت در کنار چاه‌های نفت مستقر شد. این دو منبع در آمد باعث شد تا طبق گزارش مجله فوربس ،گردش مالی داعش 3 میلیارد دلار در سال باشد. با کشته شدن بغدادی ، ترس اسرائیل برای لو رفتن اطلاعات حساس از بین رفت، درحالی که وزارت دفاع روسیه در مورد کشته شدن بغدادی اعلام تردید کرد، نتانیاهو جزو کسانی بود که این خبر را تبریک گفت. این در حالی است که داعش هیچگونه حمله یا حتی قصد حمله ای به اسرائیل از خود نشان نداده و این رژیم طی جنگ داخلی سوریه، از تروریستها حمایت لجستیکی میکرد و زخمی هایشان را مداوا میکرد.
از جمله دیگر دستاوردهای خبر کشته شدن بغدادی، استفاده ترامپ از این خبر برای تقویت جایگاه انتخاباتی خود و موقعیت ضعیفش در آستانه استیضاح است. با توجه به انتقادهایی که از او برای خروج از سوریه شد، ترامپ در صدد است که نشان دهد با کشته شدن بغدادی ماموریت آمریکا را در مبارزه با داعش به پایان رسانده است. درحالی که طبق اظهارات «ریدور خلیل» سخنگوی نیروهای کرد سوریه این نیروها از یک ماه پیش تا کنون از مخفی گاه بغدادی مطلع بوده اند اما وزیر دفاع آمریکا این اظهارت او رابه سرعت تکذیب کرد.
تاثیرات مرگ بغدادی بر سرنوشت ادلب
شهر ادلب چهاراه استراتژیکی است که سوریه، اردن و ترکیه را به هم وصل میکند. همچنین گذرگاه استراتژیک« باب الهوی» با حجم بالای ترانزیت در این شهر واقع شده است. اکنون ادلب آخرین پایگاه تجمع تروریستهاست به طوری که60 درصد گروههای تروریستی از جمله تحریر الشام، فیلق الشام، جیش النصر، ارتش آزاد ادلب، شهدا الاسلام، تیپ الحریه، و جیش الاحرار با نزدیک به 70 هزار نیرو در ادلب به سر میبرند. اگر ادلب به دست دولت سوریه بیفتد ،قفل جنگ داخلی 5 ساله سوریه برای همیشه شکسته میشود. علاوه بر آن مزایای اقتصادی و سیاسی دیگری نیز برای جبهه مقاومت دارد. از این رو آمریکا و متحدان تمایلی به تسلط سوریه بر این شهر ندارند، بنابراین ترامپ با از بین بردن بغدادی تلاش کرد تا توجیه حمله به ادلب توسط سوریه را بگیرد زیرا با خروج آمریکا احتمال بازگشت ادلب به دولت مرکزی سوریه بسیار زیاد است.
جانشینی بغدادی
برخی گزارشات نشان میدهد ابوبکر بغدادی دو ماه قبل از کشته شدن یکی از افسران سابق بعث به نام «عبدالله قارداش» را به عنوان جانشین خود تعیین کرده است . این فرد از جایگاه ایدئولوژیک و کاریزماتیکی که آمریکا طی ده سال سرمایه گذاری برای بغدای خلق نموده بود برخوردار نیست ،این مساله حداقل دو نتیجه دارد:1-هیبت و هیمنه داعش در سوریه تا حد بسیار زیادی شکسته خواهد شد و این گروه در آینده کمتر می‌تواند بر عناصر سلفی گری و ایدئولوژیک برای جذب نیرو و ساماندهی اهداف خود تاکید کند.2- اما نتیجه مهمتر تغییر رویکرد و ماهیت عناصر بازمانده داعش است. مسیر تحولات نشان میدهد آمریکا به دنبال بازسازی حزب بعث در عراق است. تا کنون نیز بیش از صد نفر از زندانیان داعشی به عراق گریخته اند .از سوی دیگر «مؤید العلی» کارشناس عراقی مسائل امنیتی تیر ماه اعلام کرد که برخی از عناصر وابسته به حزب «بعث» با نفوذ در داخل سرویسهای امنیتی عراق ،برای آمریکا جاسوسی می‌کنند.بنابراین آمریکا به دنبال سازماندهی قابل کنترل بخشی از داعش در عراق با ما ماهیت جدید برای بهره برداری سیاسی از منافع آن است. با پایان ماموریت داعش ، به نظر میرسد آمریکا به دنبال جدا نمودن دوباره بخش افغانی و عراقی آن است.
