برای نخستین بار از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروری، روسیه میزبان نشستی مشترک با حضور ده‌ها کشور آفریقایی بود.
نشست روسیه و کشورهای آفریقایی در شهر سوچی برگزار شد و در آن ریاست جمهوری روسیه میزبان سران و رهبران 47 کشور آفریقایی شد.
گفته شده در این نشست علاوه بر رهبران و چهره‌های سیاسی، هزاران تاجر و فعال اقتصادی روسیه و آفریقا نیز حضور داشتند و درباره همکاری‌های مشترک دیدار و گفتگو کردند.
بازگشت روسیه به آفریقا
روسیه دهه‌ها پیش در زمانی که در قالب اتحاد جماهیر شوروی شناخته می‌شد، تحرکات قابل توجهی در آفریقا دنبال می‌کرد. حمایت از جنبش‌های آزادی بخش در آنگولا، موزامبیک، گینه بی سائو، درگیری در تنش‌های میان اوگاندا و کنگو و حمایت از رژیم چپ گرای اتیوپی تنها بخشی از تحرکات شوروی در آفریقا بود.
اما این تحرکات با افول شوروی به پایان رسید و حداقل طی چند دهه گذشته پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، روسیه نقش برجسته‌ای در آفریقا دنبال نکرده است و حال به نظر می‌رسد نشست مشترک و بزرگ روسیه با رهبران آفریقایی تلاشی برای بازگشت به آفریقاست.
تثبیت بازیگری جهانی روسیه
از سال 2014 و زمانی که روسیه شبه جزیره کریمه را به خاک روسیه الحاق کرد به نظر می‌رسید که نظم سیاسی بین‌المللی در حال تغییر است. تا قبل از آن روند قدرت نمایی روسیه در نظام بین‌الملل تنها محدود به برخی شعارها و لفاظی‌ها بود و پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، روسیه جدید هیچگاه نتوانسته بود جایگاه جهانی خود را تثبیت کند، اما الحاق کریمه نشان داد تغییرات بزرگی در راه است.
پس از کریمه، روسیه به حمایت مستقیم و تمام قد از دولت سوریه در مجاورت دریای مدیترانه پرداخت و در عمل در مقابل گروه‌های شبه نظامی و تروریستی قرار گرفت که از سوی غرب برای سرنگونی دولت بشار اسد تجهیز و حمایت می‌شدند. در این مرحله نیز روسیه توانست موفق عمل کند و در کنار ایران از دولت در حال تضعیف و روبه سقوط بشار اسد، یک دولت با ثبات و روبه رشد بسازند.
حتی دو سال بعد روند رو به گسترش تحرکات روسیه کار را به آن جا رساند که انتخابات ریاست جمهوری 2017 آمریکا را تحت الشعاع خود قرار داد و محافل داخلی آمریکا به صراحت از نقش روسیه در تعیین نتایج انتخابات ریاست جمهور ی آمریکا گلایه کردند، اگرچه این ادعاها از سوی مسکو تکذیب شد و در آمریکا نیز هیچگاه به طور کامل به اثبات نرسید، اما بعدها حتی دیگر کشورهای اروپایی نیز همین نگرانی‌ها را در ارتباط با نفوذ روسیه در نتایج انتخابات سیاسی خود اعلام کردند.
در حال حاضر نیز نشست مشترک روسیه با بیش از 45 کشور آفریقایی بیش از آن که ابعاد اقتصادی خود را نشان دهد، تثبیت بازیگری جهانی روسیه را نشان میدهد و برای ناظران مسائل بین‌المللی ارتقای نقش روسیه را از بازیگری منطقه‌ای به بازیگری جهانی ثابت می‌کند.
در عین حال براساس آمار منتشر شده از سوی موسسه کارنگی، از سال 2015 تا کنون یعنی طی چهار سال گذشته حداقل 12 رئیس جمهور آفریقایی از مسکو و با ولادیمر پوتین رئیس جمهور دیدار و گفتگو کرده‌اند و به عبارت دیگر طی چهار سال گذشته هر سال به طور متوسط سه کشور آفریقایی با سفر به روسیه به دنبال تقویت همکاری‌های دوجانبه بوده‌اند و این آمار نشان میدهد روندی را که روسیه برای گسترش نفوذ و روابط خود با کشورهای آفریقایی آغاز کرده تا کنون نتیجه بخش و به گسترش این همکاری‌ها کمک کرده است که اوج این همکاری‌ها نشست اخیر مشترک در شهر سوچی روسیه است.
چرا آفریقا برای روسیه مهم است؟
کشورهای آفریقایی از نظر سیاسی وزن قابل توجهی در سازمان‌های بین‌المللی برعهده دارند و از نظر کمیت وزنه سنگینی در مجامع جهانی به شمار می‌روند. بخش قابل توجهی از اعضای سازمان همکاری‌های اسلامی، و جنبش عدم تعهد متشکل از کشورهای آفریقایی است که آرای تعیین کننده‌ای را در اختیار دارند و یک چهارم اعضای سازمان ملل و سه کرسی شورای امنیت متعلق به کشورهای آفریقایی است که در مواقع لزوم می‌توانند پشتیبان تحرکات دیپلماتیک روس‌ها به شمار روند.
از سوی دیگر گسترش نفوذ روسیه در آفریقا به عنوان امتیازی در برابر دیگر رقبای بین‌المللی روسیه از جمله چین، اتحادیه اروپا و آمریکا به شمار می‌رود و از این منظر نیز نزدیکی بیشتر روسیه به کشورهای آفریقایی قابل توجه است.
آفریقا همچنین یک بازار روبه گسترش و روبه رشد برای روس‌ها به شمار می‌رود و جدای از بازار و مشتریان تجاری و اقتصادی آفریقا برای روسیه، ارتش‌های کشورهای آفریقایی به روسیه به عنوان شریکی امن برای تامین تسلیحات و تجهیزات نظامی مورد نیاز نگاه می‌کنند.
درخواست رئیس جمهور آفریقای مرکزی از رئیس جمهور روسیه برای انعقاد توافقات تسلیحاتی و خریدهای نظامی در حاشیه اجلاس اخیر در سوچی نشان دهنده آن است که تا چه میزان بازار آفریقا می‌تواند برای صنایع تسلیحات روسی جذاب به شمار رود.
همچنین آغاز گفتگوها برای احداث پایگاه نظامی روسیه در آفریقای مرکزی، اهمیت این منطقه را برای رهبران مسکو دو چندان خواهد ساخت و باعث خواهد شد تا به آفریقا به عنوان میدان جدید رقابت‌های روسیه و کشورهای غربی و آمریکا نگاه کنیم.
