الوقت- نشست امنیتی سهجانبه میان «معیر بن شبات» مشاور امنیتی نتانیاهو با «نیکولای پاتروشف» دبیر شورای امنیت ملی روسیه و «جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا طی دو روز از دوشنبه 24 ژوئن (3تیر) در فلسطین اشغالی با محوریت بررسی موضوع سوریه برگزار شد. اما در حالی که نتانیاهو امیدوار به کسب نتایج دلخواه در همراه کردن مسکو با منافع امنیتی این رژیم در سوریه برای مقابله با حضور مستشاری نیروهای ایرانی و متحدان آن همچون حزبالله لبنان در سوریه بود اما همانگونه که پیشبینی میشد تضارب بنیادین منافع میان مسکو و محور واشنگتن- تل آویو در سطوح خرد (روندهای بحران سوریه) و کلان (تأثیرات تحولات سوریه بر هندسه نظام امنیت منطقهای) بحران سوریه عملاً هیچ دستاوردی را نصیب تل آویو و شخص نتانیاهو نکرد.
می توان حدس زد که پیشنهادهای طرف آمریکایی- صهیونیستی برای مسکو به منظور اخراج نظامی و سیاسی ایران از سوریه شامل رفع تحریم های سوریه، پایان ممنوعیت از سرگیری روابط این کشور با کشورهای عربی، بهبود اوضاع اقتصادی آن، ابقا و پذیرش مشروعیت بشار اسد در رأس قدرت و در نهایت واگذاری سوریه به روسیه از طریق خروج نیروهای آمریکایی بوده است. با این حال روسیه پس و حتی پیش از برگزاری نشست سعی کرد تا با اعلام صریح موضع اتخاذی خود در مذاکرات تلاش چندساله رژیم صهیونیستی و آمریکا برای ایجاد شکاف در صف اتحاد و همکاریهای رو به گسترش مسکو و تهران بویژه در موضوع سوریه خنثی کند. در این رابطه پیش از انجام این سفر دبیر شورای امنیت ملی روسیه در دیدار با علی شمعخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران در مسکو موضوعات گفتگوهای نشست سه جانبه را به طرف ایرانی انتقال داد. پس از اتمام مذاکرات نیز وی در مقابل خبرنگاران صراحتاً از اتحاد ایران و روسیه گفت و اینکه روسیه و ایران، تدابیر مشترک برای مبارزه با تروریسم اتخاذ کردهاند.
در واقع این سخنان در ضدیت با مواضع نتانیاهو قرار گرفت که روز شنبه گفته بود موضوع ایران در اولویت گفتگوها با این مقام عالیرتبه امنیتی روس است. در شرایطی که پاتروشف تاکید کرد که موضوع مقابله با تروریسم در سوریه در دستورکار آنها قرار دارد.
پیشتر سرگئی لاوروف رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه نیز، روز یکشنبه، مخالفت مسکو با هرگونه توافق بر سر خروج نیروهای ایرانی را با طرف های آمریکایی و صهیونیستی در نشست سه جانبه اعلام کرده بود. وزیر خارجه روسیه گفته بود: ما با موافقت دولت سوریه به این اقدامات می پردازیم و به همان گونه ایران نیز در این کشور حضور دارد و به مبارزه با تروریسم بر اساس قانون و با دعوت دولت قانونی این کشور کمک می کند.
در واقع روسیه به خوبی به این واقعیت واقف است که حضور نظامی ایران در سوریه برای حفظ وضع موجود و حرکت به سمت نقطه نهاییِ پایان دادن به بحران و تروریسم در این کشور ضروری است.
با این حال طبیعتاً این پرسش مطرح می شود که چرا روسیه با علم به درخواستهای طرف مقابل مبنی بر خروج ایران از سوریه و احتمال زیاد بی نتیجه بودن مذاکرات، در این نشست مشارکت نمود؟
در پاسخ به این پرسش اولاً باید در نظر داشت که روسها کاربرد ابزار دیپلماتیک را در کنار پیشبرد عملگرایانه جنگ و عملیات نظامی برای آزاد کردن سرزمینهای باقی مانده در اختیار گروههای تروریستی لازم و ناگزیر میبینند تا پروپاگاندای شدید رسانه ای علیه اقدامات نظامی خود را خنثی کنند. از طرف دیگر روسها بارها اعلام کرده اند که موضوع لزوم خروج نیروهای خارجی از سوریه شامل حضور مستشاری ایران که با دعوت رسمی دولت قانونی دمشق صورت گرفته، نمی شود.
ثانیاً یک موضوع مهم دیگر تلاش روسیه برای حفظ روابط حسنه با رژیم صهیونیستی و جلوگیری از آسیب زدن مسئله سوریه به روابط تاریخی مسکو- تل آویو میباشد. نیکولای پاتروشف، رییس شورای امنیت ملی روسیه، در کنفرانس خبری با نتانیاهو با تاکید بر استقرار صلح در منطقه اعلام کرد امنیت اسرائیل برای روسیه اهمیت دارد چرا که دو میلیون تبعه روس در آنجا زندگی میکنند. صهیونیستهای روستبار نسبت به چالش های امنیتی بحران سوریه نگران بوده و خواستار حمایت مسکو هستند و طبیعتاً مسکو با شرکت در چنین نشست هایی این پیام را مخابره می کند که به این نگرانی ها توجه دارد. نیکلای پاتروشف گفت که روسیه از نگرانی های امنیتی اسرائیل آگاه و در عین حال امیدوار است که تهدیدهای امنیتی علیه اسرائیل از میان برداشته شوند.
بعد دوم می تواند عامل سوم مشارکت روسیه در مذاکات سه جانبه اسرائیل را توجیه کند که همانا تلاش مسکو برای جلوگیری از برخورد مستقیم نیروی های ایرانی و متحدان آن با صهیونیستها در حد امکان می باشد. روسیه یکی از طرف های ضامن توافق منطقه کاهش تنش در جنوب سوریه با آمریکا و اردن که در 7 جولای و 18 نوامبر 2017 به دست آمد بوده است. یورو نیوز در می 2018 اعلام کرد اسرائیل میخواهد که نیروهای ایران همچنین شبه نظامیان شیعه وابسته به تهران دستکم ۶۰ کیلومتر از بلندیهای جولان فاصله بگیرند و نتانیاهو تا کنون بارها در جریان دیدارهایش با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در این باره هشدار داده است.