سایت تحلیلی خبری الوقت | Alwaght Website

بمباران مواضع داعش و پ.ک.ک
همکاری و همراهی مدافعین کُرد سوری با آمریکا و ائتلاف ضد داعش در شمال سوریه، موجب آن شد که دو پیش‌بینی مهم در محافل رسانه‌ای و سیاسی ترکیه برجسته شود: نخست آن‌که برخی از تحلیل‌گران اعلام کردند که «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) که از آن به عنوان شاخه نظامی «حزب اتحاد دموکراتیک» (PYD) و از نهادهای اقماری پ.ک.ک، در جنگ با داعش آن قدر پیش می‌رود و افتخار کسب می‌کند که به عنوان یک نیروی مردمی آنتی ترور، موجبات و زمینه آن را فراهم کند که نام پ.ک.ک از لیست بین‌المللی ترور خارج شود. دوم این که تقریبا همه رسانه‌های موافق و مخالف دولت، در این موضوع متفق‌القول بودند که کردها پس از فتح تل ابیض (گری سپی) و اتصال دو منطقه از هم گسسته کردنشین جزیره و کوبانی، رفته‌رفته از رقه نیز عبور کرده و با فتح عزاز و جرابلس، جزیره و کوبانی را به عفرین نیز متصل می‌کنند و با این اقدام خود، نه تنها سه منطقه از هم گسسته کردنشین شمال سوریه را به صورت یکپارچه به هم متصل می‌کنند بلکه به درازای مرز نهصد کیلومتری ترکیه، صاحب قدرت و برتری نظامی و دفاعی می‌شوند و ترکیه ناچار می‌شود در آینده‌ای نزدیک، آنان را به رسمیت بشناسد. 
زمانی‌که حزب اقماری پ.ک.ک توانست در انتخابات هفتم ژوئن، هشتاد کرسی به دست بیاورد، حزب عدالت و توسعه در شرایط دشواری قرار گرفت و درست به خاطر این که اغلب کردها از داوداوغلو و یاران او رویگردان شدند، او ناچار شد برای تشکیل دولت، به احزاب مخالف پناه ببرد. درست در همین شرایط، سران حزب دموکراتیک خلق‌ها، سرمست از پیروزی بزرگ انتخاباتی خود، اعلام کردند: 1. به هیچ وجه حاضر نیستیم با حزب عدالت و توسعه ائتلاف کنیم. آنها و فرزندانشان، پول‌های مردم را بالا کشیده‌اند. 2. ما در موقعیتی هستیم که آماده‌ایم حکومت را تحویل گرفته و بهترین الگوی اداره کشور را به نمایش بگذاریم. 3. اجازه نمی‌دهیم اردوغان رئیس شود. 4.ما به مدافعین کُرد سوری تکیه کرده‌ایم و قدرت و مقاومت آنان را مایه افتخار و سربلندی می‌دانیم.
البته به موازات این سخنان، صلاح‌الدین دمیرتاش، از پ.ک.ک خواست سلاح‌های خود را بر زمین بگذارد و تنها چند ساعت پس از این درخواست مهم، اعلام کرد که سخنان او تاثیر چندانی ندارد و پ.ک.ک تنها با درخواست اوجالان، سلاح بر زمین می‌گذارد. از آن سو، شورای رهبری پ.ک.ک نیز به جای آن که، اجازه دهد نمایندگان قانونی که با آرای رسمی مردم به مجلس رفته بودند، ابتکار عمل را در دست بگیرند، به یک‌باره وارد صحنه شدند و ضمن آن که به تندی به رویکرد آنکارا در قبال کردهای سوریه معترض شده و ترکیه را همدست داعش خواندند، از مردم خواستند تا نیروهای دفاع از خود را تشکیل داده و حتی در صورت لزوم، به حفر تونل و مخفیگاه دست بزنند. این مواضع کردهای مخالف دولت، گذشته از آن که عواطف کینه‌توزانه رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور و همراهان او را جریحه‌دار کرد، احزاب مخالف را نیز به انتقاد از دولت تشویق کرد و دولت به بی‌کفایتی و ناتوانی و عجز در برابر ترور متهم شد و چنین شد که مجموع رویکردهای تند سران پ.ک.ک، سران حزب دموکراتیک خلق‌ها و نیز توافقات پیدا و پنهان آمریکا و ترکیه در مورد سوریه و چند و چون مقابله با داعش و حمایت از مخالفین اسد، مجموعا فضایی پدید آورد، که ترکیه را به بمباران مواضع داعش و پ.ک.ک تشویق کرد.

ابهام درباره آینده مذاکرات صلح
در یک جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت: توافق ویژه‌ی ترکیه و آمریکا به منظور تغییر موازنه قوا در سوریه و هراس آنکارا از قدرت گرفتن کردها در شمال سوریه، ناامید شدن حزب عدالت و توسعه به خاطر تغییر ناگهانی سلایق سیاسی و انتخاباتی کردها و بی‌اعتماد شدن به سران پ.ک.ک، از مهم‌ترین دلایل حمله هواپیماهای ترکیه به پ.ک.ک بود. اما در مقابل، پ.ک.ک نیز با برخی اقدامات خشونت‌آمیز و بیانات تند، راه ترکیه را برای حملات هموار کرد. کشتن دو تن از افراد پلیس ترکیه در منازل آنان و در برابر چشم اعضای خانواده، به آتش کشیدن ده‌ها خودرو، حمله به پاسگاه‌ها و سایه انداختن بر نقش نمایندگان کُرد حاضر در مجلس، از مهم‌ترین خطاهای پ.ک.ک بود و اگر چنین خطاهایی روی نمی‌داد، ترکیه نمی‌توانست در بمباران مواضع پ.ک.ک، از حمایت آمریکا، اروپا و سازمان ملل برخوردار شود.
مسئولین شاخه اروپای پ.ک.ک در دیدار با صلاح‌الدین دمیرتاش اعلام کرده‌اند که تا زمانی که اوجالان حرف نزند، پ.ک.ک قصد اتخاذ تصمیم جدیدی ندارد. در مقابل، ترکیه هم اعلام کرده تا زمانی‌که همه نیروهای پ.ک.ک از خاک ترکیه خارج نشوند، حملات متوقف نمی‌شوند و در شرایط کنونی، ممکن است که دیدار با اوجالان نیز به خروج کامل نیروهای پ.ک.ک منوط شود.
درگیری‌های اخیر، نشان داده که پس از مدت‌ها، ترکیه و پ.ک.ک، یک بار دیگر به خانه اول بازگشته و آتش جنگ را برافروخته‌اند. با آن که این رویدادها موجب تغییر ناگهانی فضای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ترکیه شده و یک بار دیگر نام چندین منطقه به عنوان مناطق ممنوعه نظامی و امنیتی، اعلام شد اما آن چه که تغییر نکرده، این واقعیت است که ترکیه و پ.ک.ک، نمی‌توانند همدیگر را شکست دهند و آنان راهی جز بازگشت به مذاکره ندارند و ادامه روند کنونی، هزینه‌های دو طرف را بالاتر می‌برد.

محمد علی دستمالی