الوقت- در انتخابات محلی و شهرداریهای ترکیه که هر 5 سال یکبار انجام می شود اگر چه حزب حاکم عدالت و توسعه در مجموع با کسب 40 درصد آرا در شهرهای مختلف توانست پیروز انتخابات شود اما در ده شهر بزرگ و کلیدی ، حزب حاکم فقط توانست در سه شهر پیروز شود و احزاب رقیب آرا شهرهای مهمی مثل استانبول، آنکارا، ازمیر و دیاربکر را به دست آورند. این انتخابات که اولین انتخابات پس از تغیییر سیستم سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاستی بود، از جنبه های مختلفی مهم بود. از دست دادن آرا شهرهای مهم پیامهایی برای حزب حاکم و اردوغان دارد.
احزاب رقیب این انتخابات را پیروزی بزرگ برای خود و رفراندمی غیرمستقیم برای عملکرد و سیاستهای دولت عنوان می‌کنند. موضوعی که موجب شد تا بر خلاف گذشته اردوغان پس از مشخص شدن نتایج به جای حمله به منتقدان با لحنی نرم از بازنگری در ترکیب کابینه و برخی سیاستها سخن بگوید. با این حال ماهیت این تغییرات در ابعاد داخلی و خارجی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
پیامهای انتخابات محلی 2019 ترکیه
انتخابات محلی و شهرداری های ترکیه آزمونی برای سنجش محبوبیت در ترکیه و به صورت گزینشی تر در شهرهای مختلف ترکیه است و از طرف دیگر سکویی برای پیروزی در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری آینده می‌باشد. اردوغان بارها در سخنرانی انتخاباتی گفته بود این انتخابات مجادله برای بقای ماست.
پیش بینی قبل از انتخابات حزب عدالت و توسعه و بسیاری از تحلیل گران این بود که با نامزدی« بن علی یلدریم» آک پارتی آرا استانبول را بدست می آورد اما دو حزب بزرگ رقیب «جمهوریخواه خلق» و«دموکراتیک خلق » با یک استراتژی انتخاباتی و هماهنگ توانستند آرا شهر استانبول را نصیب «اکرم امام اوغلو» از حزب جمهوریخواه خلق کنند. اردوغان پیشتر گفته بود هر کس در استانبول برنده شود، برنده این انتخابات است. شهر استانبول بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر ترکیه است و قطب اقتصادی و فرهنگی ترکیه محسوب می شود بدست آوردن یا از دست دادن آرا این شهر به معنی مطلوب بودن یا عدم مطلوبیت وعده ها و استراتژی های اقتصادی یک حزب محسوب می شود.
آرای استانبول در 25 سال گذشته متعلق به حزب عدالت و توسعه بود که با سیاستهای موفق اقتصادی به خصوص از سال 2002 به محبوب ترین حزب ترکیه درسیاستهای موفق اقتصادی تبدیل شده بود. با این حال از دست دادن آرا استانبول برای آک پارتی این پیام جدی را دارد که برای بقای سیاسی یاید نتیجه بخش ترین استراتژی های اقتصادی را در پیش بگرید. آنکارا نیز که طی 15 سال گذشته در دست عدالت و توسعه بود با کسب 50 درصد آرا به حزب جمهوریخواه خلق تعلق گرفت این مساله ناشی از شکافهای سیاسی در ترکیه و برخی نارضایتی های سیاسی پس از کودتای 2016 دارد که اردوغان را به تجدید نظر در برخی سیاستها در این زمینه سوق میدهد.
تغییر رویه های احتمالی حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه بیشترین تمرکز را بر آرا استانبول دارد و هنوز حاضر نشده که نتایج آرا این شهر را بپذیرد. پس از اعتراض به نتیجه آرا استانبول نتایج نهایی آن روز پنج شنبه اعلام می شود. با این حال این حزب هنوز توانسته است اکثریت نسبی شهرداریهای شهرهای مختلف را بدست آورد. برخی گمانه زنی ها حاکی از آن بود که اگر حزب عدالت و توسعه در این انتخابات موفق نشود بازداشت رهبران اپوزوسیون را افزایش میدهد. اردوغان قبل از انتخابات تهدید نمود در صورت پیروزی نامزد اپوزوسیون در انکارا نتایج را به رسمیت نمی شناسد و دستور بازداشت اورا صادر میکند. اما پس از انتخابات لحن اردوغان ملایم تر شد و با پذیرش ضمنی نتایج انتخابات وعده بازنگری و اصلاح در سیاستها را داد.
یکی از نتایج این انتخابات می‌تواند برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و ریاست جمهوری به درخواست اپوزوسیون باشد بنابراین عرصه رقابتهای سیاسی پس از این انتخابات وارد مراحل جدیدی می شود و آک پارتی تلاش میکند از انتخابات زود هنگام جلوگیری کند. اردوغان در سخنرانی خود پس از انتخابات گفت که این آخرین انتخابات ترکیه تا سال 2023 است و این به معنی مخالفت جدی اردوغان با برگزاری انتخابات زود هنگام و سرمایه‌گذاری این حزب برای انتخابات حساس سال 2023 می‌باشد.
ائتلاف حزب جمهوریخواه خلق با حزب خوب و استراتژی انتخاباتی جمهوریخواه خلق با دموکراتیک خلق ها که در این انتخابات نتایج دلخواه احزاب رقیب را براورده نمود، باعث می شود آک پارتی برای جلب حمایت کردها و همچنین ملی گراهای لائیک سیاستهای ملایم داخلی را در پیش بگیرد و از فشار ایجاد شده و فضای امنیتی پس از کودتای 2016 بکاهد.
اردوغان در بخشی از سخنان خود به تمجید از برادران کرد در ندادن اراده خود به احزاب تروریست پرداخت که منظور او پیروزی آک پارتی در استانهای «شرناخ»و«آگ ری» بود. آک پارتی هنوز حمایت برخی از کردهای سنتی را دارد و از طرف دیگر در استانبول نیز با اختلاف کمتری از حزب رقیب باخت. چنین نتایجی که میزان حامیان احزاب مهم در بدنه اجتماعی ترکیه را نشان میدهد به دلیل هم مرز بودن احزاب بزرگ در جلب حمایتهای اقشار گوناگون، بده بستان‌ها و مذاکراتی در بین آک پارتی با اپوزوسیون های بزرگ برای کسب امتیازهای مطلوب پس از انتخابات انجام خواهد شد. اک پارتی از این مذاکرات استفاده میکند تا هم مانع انتخابات زود هنگام شود و هم از تنشهای سیاسی که باعث کندی پروژه های اقتصادی حزب آک پارتی می شود جلوگیری کند.
سیاستهای خارجی حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه از سال 2002 با توجه به دو مساله مهم در ترکیه توانست کلید موفقیت را به دست گیرد. مساله اول بازآفرینی سیاست خارجی ترکیه با توجه به هویت تاریخی این کشور بود که توجه این حزب را به جستجوی عمق استراتژیک در بخشهای دیگری از منطقه و آسیای میانه معطوف نمود و مساله دوم و مهمتر سیاستهای اقتصادی آک پارتی بود که با تقویت بخش خصوصی، سرمایه گذاری شرکتهای چند ملیتی و بالا بردن حجم صادرات توانست موفقیت های بزرگی در تقویت اقتصاد ترکیه بدست آورد.
به هر حال یکی از اصلی ترین دلایل نارضایتی به وجود آمده به نواسانات اقتصادی ایجاد شده طی سال‌های اخیر بویژه کاهش ارزش پول ترکیه باز می‌گردد.
سال 2023 صدمین سالگرد تاسیس ترکیه که همزمان با انتخابات سراسری ترکیه نیز هست، بزرگترین آزمون برای آک پارتی برای نشان دادن یک کارنامه قابل قبول است و با توجه به اوضاع اقتصادی و برخی نارضایتی ها پس از تورم 20 درصدی و بیکاری 13 درصدی اخیر ، همچنان بزرگترین برگ برنده برای اردوغان در جهت بهبود اوضاع اقتصادی است و این مساله با سیاست خارجی ترکیه پیوند خورده است از این رو مهمترین رویکردهای سیاست خارجی اردوغان تقویت مبادلات اقتصادی با کشورهای مهم به خصوص چین و همچنین برخی همسایگان خود خواهد بود. چین پس از آلمان مهمترین شریک تجاری ترکیه است.
پس از کودتای 2016، بی اعتمادی اردوغان به برخی کشورهای غربی افزایش یافت این مساله و انتظار عمومی از اردوغان برای بهبود وضعیت اقتصادی باعث شده تا ترکیه از سال 2016 به بعد سعی کند روابط اقتصادی خود با چین را به عنوان یک شریک و بدیل اقتصادی مطمئن به روابط استراتژیک تبدیل کند.
اردوغان از شهریور ماه سال گذشته تلاش زیادی نمود تا تبادلات تجاری واقتصادی ترکیه با چین را افزایش دهد. در این راستا اقدام به جذب شرکت های سرمایه گذار و تسهیلاتی برای گردشگران چینی نمود و سعی کرد تا با کم نمودن نقش دلار درتبادلات دو جانبه از پولهای ملی دو کشوربه عنوان جایگزین استفاده کند و البته توانست در ماه نوامبر رکورد صادرات ماهانه را با 15 میلیارد دلار بشکند.
از طرف دیگر شاید موضوع سوریه در سیاست خارجی ترکیه یکی از مهمترین تأثیرگذاری ها را از انتخابات بپذیرد یعنی جایی که اجرای عملیات جدید در سوریه و در نتیجه افزایش تنش‌ها با آمریکا با توجه به تهدیدات ترامپ ممکن است تأثیرات منفی بر شرایط اقتصادی داشته باشد.
