الوقت- همزمان با اعلام بودجه عمومی دولت آمریکا برای سال مالی 2020، «جان سالیوان» قائم مقام وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری دوشنبه شب به وقت واشنگتن بر لزوم آمادگی برای مقابله با اقدامات ایران تاکید کرد و از تشکیل یک صندوق ویژه در این ارتباط خبر داد.
سالیوان در این مورد گفت: «بودجه درخواستی ما برای سال مالی ۲۰۲۰ شامل یک "صندوق پیشرفت دیپلماتیک" میشود تا ما بتوانیم به طور موثری به فرصت‌های برآمده از پیشرفت دیپلماتیک و صلح و همچنین نیازهای در حال ظهور در زمینه مقابله با ایران پاسخ دهیم.
این اقدام بحث برانگیز دولت ترامپ سوالات مهمی ایجاد میکند که در شرایط تنگنای مالی دولت آمریکا و رویکرد تاجرمآبانه ترامپ در سیاست خارجی برای کاستن از بار هزینه های اقتصادی، تخصیص چنین بودجه هایی با چه اهدافی صورت می گیرد و از طرف دیگر این پول‌ها چگونه صرف مقابله با ایران خواهد شد؟ طبیعتاً برای بررسی این موضوعات لازم است استراتژی دولت ترامپ در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد.
استراتری دولت ترامپ
اختصاص بودجه 175 میلیارد دلاری به صندوق پیشرفت دموکراسی در دولت ترامپ برای مقابله با ایران و برخی کشورها از جمله روسیه و چین در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا 21 تریلیون دلار بدهی عمومی در سال 2018 داشته است و نهادهای اقتصادی داخل آمریکا پیش بینی می‌کنند این میزان بدهی در سال 2019 نه تنها کم نخواهد شد، به نزدیک 23تریلیون دلار نیز افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر کسری بودجه دولت فدرال نیز از رقم 779 میلیارد دلار در سال 2018 عبور نموده و همچنان در حال افزایش است.
از این رو منطق سیاست خارجی ترامپ نوانزواگرایی ست تا از ایجاد هرگونه هزینه اضافی برای آمریکا و تعهدات بین المللی که در راستای منافع حیاتی آمریکا نیستند اجتناب کند. بنابراین زمانی اختصاص یافتن چنین بودجه های اضافی در چنین شرایط اقتصادی برای آمریکا منطقی است که منافع حیاتی آمریکا مورد تهدید قرار گرفته باشد. اما ترامپ چگونه منافع حیاتی آمریکا را ارزیابی میکند؟
از زمان روی کار آمدن ترامپ ، او در سند امنیت ملی خود از چهار کشور روسیه، چین، ایران و کره شمالی به عنوان تهدید یاد نمود. تیم فکری تصمیم‌گیر که کار هدایت سیاست‌های دولت ترامپ را برعهده دارند معتقد است که برتری نظامی آمریکا رو به تحلیل رفته است و چین و روسیه در این سالها توانسته اند ارتش وتجهیزات استراتژیک خود را مدرنیزه کنند بنابراین آمریکا در زمینه مقابله با این کشورها به خصوص در حوزه دفاع موشکی دچار ضعف و آسیب پذیری است.
در واقع ترامپ حوزۀ نظامی و امنیتی را عرصه‌ای بسیار مهم برای نمایش قدرت و احیای مجدد عظمت و اقتدار آمریکا می‌داند؛ ازاینرو، برخلاف حوزه‌های سیاسی و اقتصادی در زمینۀ مسائل نظامی - امنیتی واقعگرایانه عمل میکند. او به‌رغم شعارهای تند خود علیه ناتو و ایجاد تردید در پیمانها و معاهدات امنیتی و نظامی دوجانبۀ آمریکا با متحدان خود در شرق آسیا و منطقۀ خاورمیانه، در این حوزه هیچگونه انزواطلبی‌ای نشان نداده و کاملا واقعگرایانه عمل کرده است.
در این راستا سالیوان در بخشی از توضحیات خود در مورد بودجه مزبور و بورجه وزارت خارجه علاوه بر طرح موضوع ایران گفت: در سال‌های اخیر ما شاهد بوده‌ایم که چین به طور فعالانه‌ای در حال قدرت‌نمایی به منظور اعمال نفوذ در منطقه ایندو-پاسیفیک و فراتر از آن است. ایالات متحده تحت رهبری رئیس‌جمهور ترامپ در پاسخ به اقدامات تهاجمی چین، اقدامات قاطعانه‌ای انجام داده است. برای انجام استراتژی (آمریکا) در ایندو-پاسیفیک، بودجه کمک‌های خارجی آمریکا و تعامل دیپلماتیک تقریباً دو برابر شده است.سالیوان در ادامه توضیحات خود در مورد روسیه نیز گفت: «با توجه به اینکه تهدیدات روسیه به فراتر از تهدیدات نظامی گسترش یافته و حالا عملیات‌های نفوذ در قلب آمریکا و جهان غرب را هم شامل شده، بودجه درخواستی ما این مسائل را در نظر دارد. اولویت این بودجه، مقابله با نفوذ شرورانه روسیه در اروپا، اوراسیا و آسیای مرکزی است.
نیت واقعی پشت صندوق توسعه دموکراتیک
در سند 150 صفحه ای منتشر شده در لایحه بودجه پیشنهادی وزارت خارجه آمریکا ، علاوه بر این صندوق، برای فعالیت‌های آمریکا در «خاور نزدیک» مجموعاً نزدیک به ۱.۳۴ میلیارد دلار بودجه درخواست شده است. در توضیح بخش خاور نزدیک سند لایحه بودجه وزارت خارجه آمریکا، آمده است: «این درخواست، از تلاش‌های دولت برای مقابله با نفوذ مخرب ایران و حمایت از شرکایمان در خاورمیانه، پشتیبانی میکند. این بودجه، توانمندی‌های شرکای ما برای مقابله با نفوذ مخرب ایران و دیگر رقبا را ارتقاء می‌دهد».
نوع بودجه های اختصاص یافته و توضحیات مندرج در سند صندوق پیشرفت دموکراسی نشان از تمرکز بخش مهمی از این بودجه بر ایران هراسی دارد. ایران هراسی که در سند امینت ملی 2017ترامپ،و سند بازبینی دفاع موشکی 2019 و سایر اسناد استراتژیک در دولت ترامپ بارها تکرار شده است با سه هدف مهم انجام میشود:
1- از طریق ایران هراسی رابطه نظامی واستراتژیک خود با متحدانی مثل عربستان و امارات و برخی از کشورهای مهم خاورمیانه مثل مصر را تقویت و بافروش تسلیحات به آنها از توسعه روابط استراتژیک و نظامی این کشورها با روسیه جلوگیری می کند؛
2- دومین هدف تقویت روابط کشورهای عربی و اسرائیل و فرافکنی اقدامات بی ثبات کننده اسرائیل به نام ایران می باشد، به عنوان نمونه درسند امنیت ملی ترامپ صریحا اشاره شده که تهدیدات سازمانهای جهادی تروریسیتی و ابران نشان داده که اسرائیل عامل اصلی مشکلات منطقه نیست و در این سند اضافه میکند دولتها به شکل روز افزونی منافع مشترکی با اسرائیل در مقابله با تهدیدهای مشترک پیدا کرده اند؛
3- هدف سوم از اختصاص این بودجه در مقابله با ایران در حقیقت کمک به تحقق معامله قرن است. روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» در توضیح این قسمت نوشته است که واشنگتن قصد دارد به کشورهای عربی که رابطه خود را با تل‌آویو بهبود می‌بخشند، کمک مالی ارائه کند. در مقابل این کمکها به کشورهای عربی، 215 میلیون دلار که قرار بود سال آینده به کرانه باختری ونوار غزه اختصاص یابد قطع شد. در سند بودجه صندوق پیشرفت دموکراتیک آمده است ،کمک غیرامنیتی برای کرانه باختری و غزه در صورتی انجام میشود که پیشرفت دیپلماتیک برای نیل به اهداف آمریکا و صلح منطقه‌ای حاصل شود؛ این بند از توضیحات نشانگر فشار مالی برای انجام معامله قرن است.
روش مقابله با ایران در بودجه جدید
یکی از روشهای ترامپ برای مقابله با ایران، موازنه از راه دور « off shore balancing» است به این صورت که بدون رویارویی مستقیم آمریکا با تقویت متحدین منطقه ای در خاورمیانه ، به زعم خود ایران را تضعیف و مهار میکند. در این بخش از توضیحات بودجه اعلام شده است که ، وزارت خارجه آمریکا توسعه همکاری‌های امنیتی با رژیم صهیونیستی و سایر متحدین را برای «ترویج ثبات منطقه‌ای، بازدارندگی جمعی در برابر تهاجم و کاهش تهدیدات علیه منافع ایالات متحده و شرکایش در منطقه» ضروری توصیف کرده است.
یکی دیگر از شیوه‌های استفاده از این بودجه تقویت اپوزوسیون خارجی ایران همچون سلطنت طلبان، جریانات لاییک، گروهک منافقین و پروپاگاندای رسانه‌ای فعال در فضای مجازی که به نام فعال رسانه‌ای در حال انتشار اخبار کذب و فعالیت های جاسوسی و بی ثبات کننده می‌باشد.
روش دیگر استفاده از این بودجه تشدید اختلافات قومی و مذهبی است. در این قسمت سند صریحا تاکید شده است: «بودجه همچنین به کمک قاطع در حمایت از اقلیت‌های مذهبی و قومی در سراسر خاورمیانه و دیگر مناطق ادامه می‌دهد». حمایت از گروهک‌های تروریستی معاند و تجزیه طلب که در کشورهای همسایه ایران سکنی گزیده و علیه امنیت شهروندان و نظامیان دست به اقدامات تروریستی می‌زنند بخشی از این سناریو می‌باشد.
اما آنچه از مجموع سخنان و اسناد و بودجه ها دریافت می شود آن است که ترامپ در این بخش از هزینه ها منافع اسرائیل را از بودجه عمومی و مالیات شهروندان آمریکایی تامین میکند.
