تهدید ترکیه برای بازبینی در روابط راهبردی با ایالات متحده و غرب اگر بگوییم در ابعاد نظامی و امنیتی همچنان در آینده نزدیک علی رغم هشدارهای اردوغان اجرایی نخواهد شد اما در بعد همکاری های سیاسی و اقتصادی، اتحاد آنکارا با قدرت‌های شرقی بویژه چین کاملاً جنبه عینی و عملیاتی خواهد داشت.
الوقت- مشکلات اقتصادی که روزگاری امپراتوری عثمانی را به مرد بیمار اروپا تبدیل کرده بود اکنون بر وارث کوچکتر آن سایه انداخته است. سقوط 19 درصد از ارزش لیر در برابر دلار شوک بزرگی بود که طی روزهای گذشته به اقتصاد ترکیه وارد شد. روز جمعه هر دلار آمریکا 5.6 لیر مبادله شد که نشاندهنده سقوط 34درصدی ارزش آن از آغاز سال 2018 تاکنون می‌باشد. همچنین کسری تراز حساب جاری ترکیه به 5.6 درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش یافته است که نزدیک به شرایط سال سال 2012 می‌باشد. منظور از «تراز حساب جاري»، تفاوت ميان ارزش صادرات با ارزش واردات كالا و خدمات است. سیاستمداران آنکارا نقش تحریم‌های اقتصادی آمریکا و تعرفه گذاری واشنگتن بر کالاهای ترکیه بویژه در بخش آلمینیوم و فولاد را عامل این نوسانات اقتصادی عنوان می‌کنند. آنکارا برای دستیابی به توافق با واشنگتن به منظور حل و فصل اختلافات پیش آمده هیئتی را روز 17 مرداد به آمریکا اعزام کرد که مذاکرات با شکست مواجه شد. این شرایط نگاه ناظران را متوجه این موضوع کرده است که آیا شکاف‌های فزاینده آنکارا با غرب می تواند منجر به تغییر اساسی در جهت گیری استراتژیک آن، به سمت شرق شود؟
در حالی که ترکیه امیدوار بود با آمدن دونالد ترامپ، که در دوران انتخابات شعارهایی در تقویت و بازسازی روابط آمریکا و متحدان سنتی این کشور در مناطق مختلف جهان سر داده بود، واشنگتن در تنظیم سیاست‌های منطقه‌ای خود منافع آنکارا را بیش از پیش (دوران اوباما) مد نظر قرار دهد اما با آمدن ترامپ، اختلافات ترکیه و آمریکا علاوه بر ابعاد سیاسی (شامل عدم تحویل فتح الله گولن به آنکارا، تداوم حمایت از کردهای سوریه، حمایت ترکیه از جنبش های اخوانی در منطقه و مخالفت آمریکا، عدم تحویل عملی سامانه های دفاعی- نظامی درخواستی ترکیه همچون پاتریوت و هواپیمای اف 35 و موضوع فلسطین)، اکنون به واسطه دامن زدن ترامپ به جنگ تجاری با جهان به موضوعات اقتصادی نیز گسترش یافته است تا جایی که پیش بینی می‌شود که اقتصاد ترکیه در صورت تداوم این وضعیت شرایط بدتری را نیز در پیش داشته باشد.
مع الوصف اردوغان در واکنش به شرایط پیش آمده طی یادداشتی در روزنامه نیویورک تامیز اعلام کرد که اتحاد دهها ساله ترکیه و آمریکا درحال اتمام است. رئیس جمهور ترکیه روز شنبه به ایالات متحده هشدار داد که در صورت ادامه این وضع ادامه رابطه نزدیک دو کشور ممکن نخواهد بود. وی همچنین در این مقاله به دولت ایالات متحده هشدار داد که در صورت پایان مشارکت دو کشور، آنکارا «متحدان جدید» برای خود خواهد یافت. اما یک روز پیش از انتشار این مقاله رئیس جمهور ترکیه در میان هواداران خود گفت، ترکیه همکاری با چین، روسیه و ایران به عنوان گزینه های جایگزین بررسی می کند.
تهدید ترکیه برای بازبینی در روابط راهبردی با ایالات متحده و غرب اگر بگوییم در ابعاد نظامی و امنیتی همچنان در آینده نزدیک علی رغم هشدارهای اردوغان اجرایی نخواهد شد اما در بعد همکاری های سیاسی و اقتصادی، اتحاد آنکارا با قدرت‌های شرقی بویژه چین کاملاً جنبه عینی و عملیاتی خواهد داشت.
چین دومین شریک تجاری ترکیه پس از آلمان و بزرگترین منبع واردات این کشور است. چینی ها در اقتصاد ترکیه حضور پررنگی دارند و در شرایط کنونی نیاز ترکیه به سرمایه‌گذاری خارجی (با توجه به عدم تمایل آنکارا به درخواست وام از صندوق بین المللی پول) می‌تواند فرصتی برای چینی‌ها باشد که به دنبال تقویت نفوذ اقتصادی در مناطق حساس و استراتژیک جهان بر اساس سند راهبردی چشم انداز 2025 هستند. در دسامبر سال 2011 مهمت شیمشک معاون وقت نخست وزیر ترکیه، با همتای چینی خود وانگ یانگ در پکن به منظور جذب سرمایه گذاران چینی برای پروژه های زیربنایی ترکیه ملاقات کرد که نمونه ای از تلاش دیپلماتیک ترکیه برای گسترش روابط اقتصادی با چین طی سالیان گذشته بوده است.
در حال حاضر شرکت حمل و نقل دولتی چین( COSCO Pacific) دارای 65 درصد از سهام سومین بندر بزرگ ترکیه است و شراکت اقتصادی در بنادر ترکیه در دریای سیاه، دریای اژه و مدیترانه برای چین بسیار وسوسه کننده خواهد بود. شرکت زیرساخت و سرمایه گذاری آسیایی چین (AIIB) سرمایه پروژه خط لوله گاز طبیعی (TANAP) را تامین می‌کند که گاز آذربایجان را از طریق گرجستان و ترکیه به اروپا ارسال می کند. ZTE غول گوشی ساز چینی 48.8 درصد از تلکام ترکیه را در دسامبر 2016 خریداری کرده است. مدتهاست که قطعات راه آهن چینی در آناتولی مونتاژ و برای فروش به بازارهای اروپا و خاورمیانه عرضه می شود و از سوی دیگر چین توانسته است به جمع کشورهای طرف قرارداد آنکارا برای ساخت نیروگاه های هسته‌ای بپیوندد که توافق آن در سپتامبر 2016 حاصل شد.
پس از آن اردوغان در نوامبر 2016 با اعلام نارضایتی از مانع‌تراشی‌های مختلف و 11 ساله اتحادیه اروپا برای پذیرش عضویت ترکیه اعلام کرد که می‌خواهد بجای این اتحادیه، ترکیه را عضویت سازمان اقتصادی شانگهای درآورد و پس از طرح این موضوع ترکیه از سوی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای ریاست دوره‌ای «باشگاه انرژی» این سازمان برای سال 2017 انتخاب شد.
اردوغان سپس در ماه مه 2017 به منظور تقویت رابطه با چین به همراه یک هیئت بسیار بزرگ اقتصادی برای شرکت در اجلاس جاده ابریشم در پکن راهی چین شد. رئیس جمهور ترکیه در مراسم افتتاحیه نشست گفت ابتکار چین در احیای جاده ابریشم به شکست تروریسم کمک بسیاری خواهد کرد و اعلام کرد که کشورش با تمام توان از این طرح چین پشتیبانی خواهد کرد. پس از آن ترکیه و چین توافقنامه‌ای در مورد استرداد مجرمان، ترانزیت بین المللی و ایجاد همجواری مراکز فرهنگی امضا کردند.
با وجود این اقدامات و افزایش زمینه‌های اتحاد پکن- آنکارا که با سیاست‌های آمیکا حاصل شده است اما همچنان برخی اختلافات سیاسی به عنوان موانع عمده پیشرفت این روند از سوی ناظران مطرح می‌شود که یکی از اصلی ترین آنها نگرانی‌های پکن از اویغورهای پیوسته به صفوف گروه های تروریستی در سوریه می باشد که در طول سالهای گذشته از راه ترکیه وارد سوریه شده‌اند. بر اساس برخی گزارش ها، بین 10،000 تا 20،000 ستیزه جوی اویغور در استان ادلب در سوریه زندگی می کنند. پکن نگران است که برخی از این مبارزان به چین برگردند، آنها می توانند به یک تهدید امنیتی تبدیل شوند. اما در این رابطه باید گفت ترکیه حاضر به همکاری با پکن خواهد بود چنانکه در دیدار وزرای خارجه دو کشور در 3 آگوست 2017 در پکن مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه وعده داده بود که ترکیه «هر نوع فعالیتی که منافع چین را هدف قرار دهد مخالفت است و با تاکید بر ریشه کن کردن ستیزه جویان ضد چینی در سوریه از ممنوعیت فعالیت رسانه های وابسته به آنها در ترکیه خبر داد.
