علی رغم همسویی های خاندان آل سعود با طرح های غرب و منافع تل‌آویو در سرکوب فلسطینیان، رژیم صهیونیستی به دلیل اینده نامعلوم و شکننده حکومت سعودی‌ها بر شبه جزیره عربستان هرگز به دستیابی ریاض به فن آوری تولید سوخت رضایت نخواهد داد و در روند تلاش های عربستان برای جلب رضایت مقامات آمریکایی سنگ اندازی خواهد کرد.
الوقت- طی روزهای گذشته وزیر انرژی رژیم صهیونیستی اعلام کرد که عربستان سعودی در صورتی که معاهده منع گستش سلاح‌های هسته‌ای را بپذیرد می‌تواند به باشگاه کشورهای دارنده این فن آوری بپیوندد. این مقام صهیونیستی در کنفرانس جهانی گاز در واشنگتن اعلام کرد که «اسرائیل از توسعه نیروگاه های هسته ای در عربستان حمایت می کند به شرطی که مشمول استانداردهای طلایی منع اشاعه تسلیحات هسته ای باشد و اورانیوم مورد نیاز خود را از آمریکا خریداری کند». این شرط‌گذاری از سوی این مقام صهوینستی از یک سو نشاندهنده حساسیت و اهمیت موضوع هسته‌ای شدن عربستان در استراتژی امنیت ملی رژیم صهیونیستی می‌باشد و از سوی دیگر می‌تواند به معنای ملایم‌تر شدن موضع تل‌آویو نسبت به هسته‌ای شدن ریاض پس از همراهی آشکارتر سران آل سعود با روند عادی سازی روابط کشورهای عربی با این رژیم و همچنین اجرای طرح معامله قرن و فشار عربستان بر گروه‌های فلسطینی برای پذیرش آن، تفسیر کرد.
دولت عربستان سعودی طرح های بلندپروازانه را برای توسعه صنعت هسته ای خود پیشنهاد داده است. بر اساس حکم سلطنتی ملک عبدالله، پادشاه پیشین سعودی که در سال 2010 ابلاغ شد این پادشاهی برای رفع نیازهای انرژی و آب یک مرکز تحقیقاتی درباره انرژی هسته ای و انرژی های تجدیدپذیر (KA-CARE) در ریاض تاسیس کرد. این موسسه تحقیقاتی نیز در سال 2011 اعلام کرد هدف عربستان سعودی ساخت 16 راکتور هسته ای برای تولید حدود 20 درصد از برق مصرفی این کشور تا سال 2032 است. برای این منظور، سعودی‌ها موافقت‌نامه‌های همکاری هسته‌ای را با چندین کشور، از جمله فرانسه ، آرژانتین ، کره جنوبی و قزاقستان امضا کردند. در این توافقنامه‌ها تاریخ رسیدن به مرحله بهره‌برداری تا سال 2040 اعلام شده است. با این وجود پس از روی کار آمدن محمد بن سلمان وی تحرکات خود را برای جلب موافقت ایالات متحده به منظور دستیابی عربستان به فناوری غنی سازی اورانیوم در داخل خاک این کشور را شدت بخشیده است به صورتی که رسانه‌ها یکی از موضوعات مطرح در مذاکرات ولیعهد سعودی‌ها با مقامات آمریکایی در سفر ماه مارس وی به این کشور را تسریع در مسئله هسته‌ای شدن عربستان عنوان کردند.
اما علی رغم گفتگوهای مقامات سعودی با واشنگتن، واقعیت آن است که یکی از متغیرهای مهم تاثیرگذار بر امکان، شیوه هسته‌ای شدن عربستان بازیگری رژیم صهیونیستی و تلاش این رژیم برای حفظ برتری استراتژیک نظامی در منطقه از طریق انحصار داشتن سلاح های هسته‌ای می‌باشد. با در نظر گرفتن این واقعیت اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا رویکرد جدید عربستان تحت رهبری محمد بن سلمان برای عادی سازی سریع روابط با صهیونیست‌ها و پشت کردن علنی به منافع ملت فلسطین و جهان اسلام با سکوت در برابر رسمیت یافتن اشغال قدس، عاملی برای نرم شدن موضع رژیم صهیونیستی در برابر هسته ای شدن عربستان شده است؟
حمایت اعلامی و مخالفت استراتژیک
طی ماه‌های اخیر روابط کشورهای حوزه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی به صورت تدریجی از فاز سری بودن خارج و با پیش آهنگی همکاری های فرهنگی و ورزشی وارد فاز رسانه‌ای شده است و هیچ کس در این موضوع تردید ندارد که عربستان سعودی صحنه گردان و رهبر تسریع عادی سازی روابط کشورهای عربی و تل آویو می‌باشد. رژیم صهیونیستی امیدوار است که بتواند در پی همسویی بیشتر هیئت حاکمه جدید عربستان با پایان دادن به موضوع فلسطین و تقابل بیشتر با محور مقاومت در منطقه، خود را از انزوای ژئوپلتیکی خارج کرده و به اشغالگری در سرزمین‌های فلسطینی (جلوگیری از تشکیل دولت مستقل فلسطینی) رسمیت بخشد. از این رو طبیعتاً تل‌آویو برای نشان دادن حسن نیت به سعودی‌ها برای پیگیری این روند فعلاً نمی‌خواهند که مخالفت این رژیم با هرگونه هسته‌ای شدن عربستان به صورتی که امکان ساخت سلاح هسته ای در این کشور وجود داشته باشد (یعنی همان چیزی که مهمترین هدف عربستان برای کسب فناوری چرخه سوخت هسته ای بوده است) به مانعی برای پیشبرد روند عادی سازی تبدیل شود. بر همین اساس در موضع گیری وزیر انرژی این رژیم همزمان که بر لزوم عدم غنی سازی در خاک عربستان تاکید می شود تل‌آویو خود را حامی توسعه نیروگاه های هسته ای در عربستان برای مقاصد غیرنظامی نشان می‌دهد. این چرخش در حالی است که اسرائیل پیشتر و در جریان خرید موشک های (Dongfeng-3) از چین در دهه 1980 (که بین 36 تا 50 عدد برآورد می شود) به مقامات آمریکایی هشدار داده بودند که عربستان نباید به موشک های با قابلیت حمل کلاهک هسته ای تجهیز شود و در زیر این فشارها کنگره متقاعد شد که فروش سلاح را به سعودی ها متوقف کند. امری که باعث گردید ریاض برای تامین این موشک ها به چین روی بیاورد اما این اقدام نیز با مخالفت آمریکا روبه رو شد و در طی این فشارها به پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) را بپذیرد. در واقع می‌توان گفت خواسته اصلی رژیم صهیونیستی دوری گزیدن کشورهای منطقه از حرکت به سمت استفاده از فن آوری هسته ای می باشد که اکنون بر اساس ملاحظات پیش آمده به سیاست فن آوری هسته ای بدون داشتن چرخه تولید سوخت برای عربستان تغییر یافته است.
با این وجود فن آوری هسته ای بدون چرخه سوخت اهداف سعودی‌ها را برآورده نمی‌کند. در همین راستا سعودی‌ها برای کاستن از حساسیت‌های غرب و رژیم صهیونیستی، همزمان با تسریع روند عادی سازی روابط با تل آویو، بر تقابل و ضرورت حفظ موازنه با ایران به عنوان دلیل اصلی خود در تلاش برای هسته ای شدن تاکید دارند. موضوعی که بارها مقامات سعودی بر آن تاکید کرده اند. اما بازخوانی تاریخی روند تلاش سعودی ها برای هسته ای شدن این امر را مخدوش می‌کند.
در اسناد فاش شده از سوی محمد خلیوی، یک دیپلمات سابق سعودی که در دهه 1990 به ایالات متحده فرار کرد ذکر شده که علاقمندی عربستان سعودی به تحقیقات مربوط به هسته مربوط به دهه 1960 است و از اواخر دهه 1970 برنامه هسته ای غیرنظامی را آغاز کرده است. در سال 1977، ریاض یک مرکز هسته ای هسته ای موسوم به مرکز علمی و فنی شاه عبدالعزیز (KAACST) تاسیس کرد. یک دهه بعد، در سال 1988، پادشاهی موسسه تحقیقات انرژی اتمی (AERI) را در KAACST تاسیس کرد که تحقیقاتی در زمینه کاربرد صنعتی ایزوتوپهای تابش ، انرژی هسته ای و راکتورها، مواد هسته ای و حفاظت تابش انجام داده بود. بر اساس اسناد خیلوی پس از جنگ سال 1973 اعراب و اسرائیل، عربستان سعودی یک برنامه مخفی را که از مرکز تحقیقات هسته ای الهرج در یک مرکز نظامی دورافتاده در نزدیکی شهر السویه ییل در جنوب غربی ریاض است، آغاز کرد.
از سوی دیگر ضعف نظامی عربستان و آسیب پذیری های آن از ویژگی های ژئوپلتیکی یکی دیگر از دلایل حرکت به سمت ساخت سلاح هسته ای می باشد. عربستان سعودی با قلمرو بیش از 800،000 مایل مربع، کشوری وسیع و چهار برابر فرانسه است. پایتخت آن ریاض در مرکز کشور قرار دارد اما در عوض مراکز جمعیت و دارایی های اقتصادی در کنار ساحل های خلیج فارس و دریای سرخ قرار دارند. تاسیسات نفتی که بیشترین درآمد کشور را تامین می کنند اهداف آسیب پذیری هستند که می توانند به سرعت توسط حملات هوائی و یا حمله دریایی تخریب شوند. ناکامی سه ساله در جنگ با کشور کوچکی همچون یمن، که از لحاظ نظامی با قدرت های رقیب عربستان در منطقه قابل مقایسه نیست به خوبی ضعف‌های نظامی عربستان را نشان داد.
بر همین اساس می‌توان گفت علی رغم همسویی های خاندان آل سعود با طرح های غرب و منافع تل‌آویو در سرکوب فلسطینیان، رژیم صهیونیستی به دلیل اینده نامعلوم و شکننده حکومت سعودی‌ها بر شبه جزیره عربستان هرگز به دستیابی ریاض به فن آوری تولید سوخت رضایت نخواهد داد و در روند تلاش های عربستان برای جلب رضایت مقامات آمریکایی سنگ اندازی خواهد کرد.
