به گزارش الوقت بر اساس آمارها، ۵۶ میلیون شهروند ترک در داخل این کشور پای ۱۸۰ هزار صندوق رای می‌روند تا ۶۰۰ نماینده پارلمان و یک رئیس جمهوری را انتخاب کنند.
همچنین بیش از ۳ میلیون شهروند دارای حق رای ترکیه در خارج از کشور نیز می‌توانند آرا خود را در ۶۰ کشور جهان به صندوق‌های رای بیندازند.
با این حال از آنجا که انتخابات این دوره در ترکیه نخستین انتخابات این کشور پس از همه پرسی قانون اساسی و تغییر نظام پارلمانی این کشور به نظام ریاست جمهوری است، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تا پیش از این براساس قانون اساسی قدرت اصلی سیاسی در ترکیه توسط نخست وزیر منتخب پارلمان رهبری می‌شد، اما پس از همه پرسی اصلاح قانون اساسی در سال گذشته که به درخواست حزب حاکم عدالت و توسعه و به رهبری اردوغان انجام شد، حال قرار است پس از انتخابات فعلی، رئیس جمهور رهبری سیاسی را بدست گیرد و مقام ریاست جمهوری از مقامی تشریفاتی در قانون اساسی به مقام نخست اجرایی کشور ارتقا خواهد یافت.
از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری پیش رو آزمونی بزرگ برای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور فعلی ترکیه خواهد بود و سرنوشت حیات سیاسی او را پس از 15 سال حضور بی وقفه در میدان قدرت رقم خواهد زد.
این که اردوغان در انتخابات پیش رو خواهد توانست رای کافی را برای ادامه ریاست جمهوری خود بدست آرود، یا آن که رقبایش او را از میدان به در خواهند کرد، با اعلام نتیجه انتخابات مشخص خواهد شد. اما رقبای اصلی انتخاباتی اردوغان در انتخابات چه کسانی هستند و در حال حاضر ائتلاف‌های سیاسی ترکیه چگونه شکل گرفته است؟
در حال حاضر آرایش و صف‌بندی احزاب و ائتلاف‌ها جامعه ترکیه را به دو قطب اصلی طرفداران اردوغان و مخالفانش تقسیم کرده است و ۵ نامزد انتخاباتی در مقابل اردوغان صف آرایی کرده‌اند تا مانع پیروزی او در دور اول انتخابات ریاست جمهوری شوند. از سوی حزب حاکم عدالت و توسعه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور فعلی به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی شده و اردوغان نیز در انتخابات با احزاب حرکت ملی و حزب اتحاد بزرگ ائتلاف کرده است. اما رقبای او چه کسانی هستند؟
محرم اینچه رقیب اصلی اردوغان
اگرچه مدت‌هاست در ترکیه و از زمان اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ائتلاف‌ها شکل گرفته و کارزار انتخاباتی آغاز شده است، اما رقابت اصلی بین اردوغان، از حزب حاکم و محرم اینجه از بزرگترین حزب مخالف خواهد بود.
در واقع از 14 اردیبهشت ماه، حزب جمهوری خلق ترکیه، "محرم اینجه" را به‌عنوان نامزد خود برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور معرفی کرده است و این حزب نیز با احزاب سعادت و نیک و دموکرات برای انتخابات پارلمانی ائتلاف کرده است.
محرم اینجه، سابقه 16 ساله به عنوان نماینده پارلمان ترکیه از استان «یالوا» دارد و در مبارزات انتخاباتی خود وعده داده «اقتصاد بیمار این کشور با تورم دو رقمی» را اصلاح کند. او روز پنجشنبه گذشته در همایش عظیم حامیانش در شهر ازمیر که از دیرباز به عنوان خاستگاه اصلی اپوزیسیون و دژ کمالیست ها شناخته شده است، از برنامه هایش برای اصلاح نظام سیاسی و اقتصادی ترکیه سخن گفت. این کاندیدای حزب مخالف در جمع پرشور حامیان حزبش عملکرد ۱۶ ساله حزب اسلام گرای حاکم و شخص اردوغان را به باد انتقاد گرفت و وعده داد در صورت پیروزی در انتخابات، رفع مشکلات اقتصادی نظیر افزایش تورم، کاهش ارزش لیر و افزایش نرخ بیکاری را در اولویت برنامه های خود قرار دهد.
در واقع اینجه ۵۴ ساله اهل استان یالوا (Yalova) ترکیه شاید سابقه بسیار طولانی در زمینه فعالیت سیاسی در رأس قدرت نداشته باشد اما خیلی زود توانسته است خود را حتی بیشتر از کمال قلیچدار اوغلو، رهبر کنونی حزب جمهوری خواه خلق در دل حامیانش جا کند. اینجه تا قبل از اینکه در سال ۲۰۰۲ برای نخستین بار به عنوان نماینده حزبش وارد پارلمان ترکیه شود، به عنوان معلم فیزیک و مدیر در دبیرستان‌های این کشور فعالیت و برای ورود به پارلمان تلاش می کرد. اینجه اگرچه در مقطعی نتوانست به عنوان نماینده(CHP) از استان یالوا به پارلمان راه پیدا کند اما بعد از سال ۲۰۰۲ که توانست وارد پارلمان شود (به عبارتی زمانی که حزب عدالت و توسعه زمام قدرت را در ترکیه در دست گرفت) همواره در صف اول انتقادات از حزب حاکم قرار داشته است.
از سوی دیگر بخش اعظم مبارزات انتخاباتی این کاندیدا بر مسائل اقتصادی و سیاست داخلی ترکیه متمرکز است.
همچنین در ارتباط با مسائل مربوط به سیاست داخلی، نامزد حزب جمهوری خواه خلق ترکیه ضمن تأکید بر اصل تفکیک قوا وعده داده است از تبدیل سیستم پارلمانی به ریاست جمهوری که در همه پرسی قانون اساسی (سال گذشته) به تصویب رسید، ممانعت به عمل خواهد آورد و در همین راستا او ۱۸ مورد اصلاحات پیشنهادی را برای قانون اساسی جدید ترکیه تنظیم کرده است.
در خصوص روابط ترکیه با اتحادیه اروپا نیز، اینجه بر لزوم از سرگیری مذاکرات الحاقی برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا تأکید کرده است اما در مورد روابط با آمریکا موضع محافظه کارانه ای اتخاذ کرده است.
در ارتباط با کردها نیز، اینجه با شفافیت و صراحت خاصی درباره ی مسائل و مشکلات کردهای ترکیه سخن گفته و اعلام کرده است که در صورت پیروزی‌اش روند گفت‌و‌گوهای صلح با کردها را از سر خواهد گرفت و امکان تدریس در مدارس به زبان کُردی را نیز فراهم خواهد آورد.
مرال آکشنر، معروف به بانوی آهنین ترکیه
اگرچه حزب دست راستی و ملی گرای حرکت ملی ترکیه به رهبری دولت باغچه لی به ائتلاف با حزب اسلام گرای عدالت و توسعه به رهبری اردوغان روی آورده، اما بخشی از این ملی‌گرایان با اعلام مخالفت با تداوم حکومتداری اردوغان از این حزب کناره‌گیری کرده‌اند.
در همین ارتباط نیز مرال آکشنر از اعضای بلند پایه سابق حزب حرکت ملی و وزیر کشور پیشین ترکیه با مخالفت با هم حزبی‌های سابق خود و با اعلام مخالفت با اردوغان، حزب جدیدی را با نام حزب خوب یا حزب نیک تاسیس کرده و در قالب همین حزب نیز به رقابت‌های انتخاباتی با اردوغان وارد شده است.
آکشنر که اواخر تابستان سال گذشته به علت انتقاد از کادر رهبری حزب حرکت ملی از این حزب اخراج شد، 'بانوی آهنین' لقب گرفته و پیش از این در سالهای 1996 و 1997 در دولت نجم الدین اربکان، وزیر کشور و معاون رئیس پارلمان ترکیه بوده است.
آکشنر چند ماه پیش با بیان این جمله که 'همه دارند از اردوغان حرف می‌زنند، ولی چه طور می‌شود اگر من رییس جمهوری بعدی این کشور شوم؟' تمایل خود را برای رقابت با رئیس جمهوری کنونی ترکیه اعلام کرد.
این بانوی سیاست مدار ترکیه که 60 سال سن دارد و طی دو دهه اخیر در عرصه سیاسی ترکیه حضور داشته و در همه پرسی تغییرات قانون اساسی ترکیه نیز به عنوان مخالف برگزاری این همه پرسی و جزو رهبران کمپین رای 'نه' بود و نقش جدی و پر رنگی در این رویداد سیاسی داشت. آکشنر همچنین از منتقدان سرسخت سیاستهای اردوغان در مورد سوریه به شمار می‌رود.
از طرف دیگر نوشته‌ها و مقالات آکشنر بسیار ناسیونالیستی و بر اساس متنی ترک محور است. لذا چالش کردی ترکیه برای آکشنر چالشی بسیار جدی و مهم خواهد بود و بدون شک نیروهای کردی به او و حزب تازه تاسیسش به‌راحتی اعتماد نخواهند کرد.
دمیرتاش، نامزد زندانی انتخابات ریاست جمهوری
در عین حال یکی از جنجالی‌ترین نامزدان انتخاباتی ترکیه، صلاح الدین دمیرتاش، رهبر حزب کردی جمهوری خواه خلق است که در اگرچه در حال حاضر در زندان به سر می‌برد، اما از دورن زندان رقابت‌های انتخاباتی را دنبال می‌کند.
نامزد حزب دمکراتیک خلق‌های ترکیه در سخنرانی ویدئویی خود که در زندان ضبط و آماده شده بود، به شدت به سیاستهای اردوغان انتقاد کرده و حزب عدالت و توسعه را حزبی "مستبد" و "سرکوبگر" دانست و گفت: «دلیل این که من در زندان هستم این است که حزب عدالت و توسعه از من واهمه دارد.»
تلویزیون ملی ترکیه سخنرانی این سیاستمدار کرد را که کت و شلواری تیره بر تن کرده بود، از سلول زندان او در ادیرنه واقع در شمال غربی ترکیه فیلمبرداری کرده بود. دلیل این کار این بود که مقام‌های مسئول اجازه حضور او در استودیوی این فرستنده در آنکارا را به او نداده بودند.
صلاح‌الدین دمیرتاش ۴۵ سال دارد، وکیل دادگستری در امور حقوق بشر است. او در حال حاضر به اتهام "فعالیت‌های تروریستی" و عضویت در پ‌ک‌ک در زندان است و خطر محکومیتی ۱۴۲ ساله او را تهدید می‌کند. دمیرتاش این اتهام‌ها را رد می‌کند.
بر اساس برخی ارزیابی‌ها، حتی اگر دمیرتاش در انتخابات پیش‌رو رای چندانی نیاورد و در رده سوم یا چهارم قرار گیرد، اما می‌تواند انتخابات را به دور دوم بکشاند و نامزدی از یک حزب دیگر اپوزیسیون را به رقیبی جدی برای رجب‌طیب اردوغان تبدیل کند. در آن‌صورت مرحله دوم انتخابات در روز هشتم ژوئن یعنی دو هفته بعد انجام خواهد شد.
دمیرتاش در انتخابات سال ۲۰۱۴ نیز در برابر اردوغان نامزد شد توانست نزدیک به ده درصد آراء را از آن خود کند.
او تنها روی حمایت کردهای ترکیه حساب باز نکرده و به دیگر احزاب مخالف اردوغان نیز امید بسته است. دمیرتاش گفته است: «برای من مهم این است که از دمکراسی در برابر حکومتی تک نفره دفاع کنم.»
در مقابل اردوغان نیز به او تهمت می‌زند که حزبش بازوی حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) است. او دمیرتاش را "تروریست" می‌نامد.
صلاح‌الدین دمیرتاش از درون زندان هم دست از مبارزه علیه سیاست اردوغان برنداشته و از آنجا دائم در حال نوشتن و توییت کردن است. او در یکی از توییت‌های اخیر خود نوشته است: «دندان بر جگر بگذارید، ما روز ۲۴ ژوئن را به روز پیروزی دمکراسی تبدیل می‌کنیم.»
تمل کارامولا اوغلو، رقیب اسلامگرای اردوغان
«تمل کارامولا اوغلو» رهبر حزب اسلامگرای سعادت از دیگر نامزدان انتخاباتی ریاست جمهوری ترکیه و از جمله متنقدان سرسخت اردوغان به شمار می‌رود.
پیش از این حزب اسلامگرای سعادت ترکیه که ادامه دهنده راه حزب رفاه نجم الدین اربکان محسوب می شود از یاران حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه بود، اما در سالهای گذشته این حزب اسلام‌گرا از منتقدان جدی اردوغان به شمار آمده است.
رهبر حزب اسلامگرای سعادت در انتقاد از اردوغان اعلام کرده است که رئیس جمهوری که رئیس حزب حاکم بر کشور باشد، باعث ایجاد تفرقه و قطب بندی روز افزون میان مردم و قشرهای مختلف جامعه خواهد شد. کارامولا اوغلو همچنین خواستار توقف سوء استفاده سران حاکم ترکیه از قدرت و جلوگیری از اختلاس و اسراف شده است.
کارامولا اوغلو در عین حال که منتقد اردوغان به شمار می‌رود، از متقدان سرسخت غربگرایی در ترکیه نیز می‌باشد و سال گذشته با انتقاد از سیاست همگرایی با اتحادیه اروپا گفت: این اتحادیه برپایه مسیحیت بنا شده و این را خود اروپایی‌ها اعتراف کرده و می‌گویند که ترکیه جایی در این تشکل ندارد. آری ما نمی‌توانیم با اروپا باشیم. این ترکیه را از درون به اضمحلال می‌کشاند.
تمل کارامولا اوغلو همچنین در سخنرانی‌های خود به نزدیکی و دوستی ترکیه با رژیم صهیونیستی واکنش تند نشان داده و گفته است که اختلاف در میان مسلمانان و قتل‌عام مسلمانان در عراق، سوریه، یمن و لیبی پروژه و توطئه‌های صهیونیست‌ها و امپریالیسم است.
دوغو پرینچک، نامزد چپ‌گرایان و سوسیالیست‌ها در انتخابات
دوغو پرینچک از دیگر رقبای بنام اردوغان به شمار می‌رود و به عنوان یکی از رهبران جنبش سوسیالیسم نیم‌قرن اخیر ترکیه که با جنجال‌ها و مناظرات سیاسی‌اش معروف است، با جمع‌آوری بیش از 100 هزار امضا توانست نام خود را به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری 24 ژوئن ترکیه به ثبت برساند.
پرینچک در طول عمر سیاسی خود به خاطر فعالیت‌های سیاسی‌اش گاهی مورد حمایت حاکمان ترکیه بوده و گاهی مورد غضب این حاکمان قرار گرفته و سال‌ها در زندان به سر برده است. وی در 1942 در غازی عنتب به دنیا آمد و 15 سال از حیات سیاسی خود را در زندان به سر برده است. پرینچک به دلیل فاش کردن اسناد محرمانه همواره مورد توجه محافل رسانه‌ای ترکیه قرار گرفته است.
این کاندیدای ریاست جمهوری با بیشترین اتهامات از طرف همه طیف‌های سیاسی ترکیه مواجه بوده و بارها مورد غضب همراهان و متحدانش قرار گرفته است، اما هیچ وقت تسلیم نشده و به فعالیتش در عرصه سیاسی ادامه داده و همیشه جزو سیاستمداران تأثیرگذار در عرصه سیاسی ترکیه بوده است.
پرینچک همانند «عثمان بلوک‌باشی» رهبر حزب ملت ترکیه با اینکه شخصیت تأثیرگذاری داشته و همواره با مواضع سیاسی‌اش مورد توجه محافل رسانه‌ای ترکیه قرار داشته است، اما این مسئله هیچ زمانی به وی کمک نکرد تا آرای مردمی را به سمت حزب مطبوعش جذب کند.
ورود جدی و اخیر پرینچک به رقابت‌های سیاسی با تاسیس حزب جدید وطن صورت گرفت. دوغو پرینچک در سال 2015 میلادی با شعار اتحاد برای حکومت ملی، کنگره فوق‌العاده برای حزب کارگر تشکیل داد و این حزب را تغییر داده و حزب وطن از آن تاریخ در صحنه سیاسی ترکیه متولد شد و پرینچک به عنوان اولین رئیس این حزب انتخاب شد.
در واقع حزب وطن که با تغییر نام حزب کارگر به وجود آمده بود، در نظر داشت تا با این تغییر نام بتواند ملی‌گراها و سوسیالیست‌های ترکیه را زیر یک سقف جمع کند.
حزب وطن در واقع هدف اصلی سیاست خود را مبارزه با امپریالیسم قرار داده و طرفداران این حزب نیز بخش وسیعی از مخالفان امپریالیسم جهانی در ترکیه را تشکیل می‌دهند.
همچنین حزب وطن هدف خود در عرصه سیاسی این کشور را تشکیل انقلاب دموکراتیک ملی اعلام کرده که با انقلاب کمالیست‌ها گام بزرگی در آن برداشته شده است. در واقع این حزب در پی تأسیس دوباره دولت ملی و مدیریت مردمی و پایان دادن به فشارها و کنترل امپریالیسم است.
رهبر حزب وطن درباره مقابله با تهدیدهای آمریکا علیه ایران، تمام ملت ترکیه، حزب حاکم و احزاب مخالف را به همبستگی با ایران علیه تهدیدهای آمریکا و اسرائیل دعوت کرده و معتقد است: «نباید هیچ تردیدی داشت که تهدیدهای آمریکا تنها متوجه ایران نیست، بلکه ترکیه را هم هدف قرار داده است. حتی جدی‌ترین تهدید علیه ترکیه وجود دارد. زیرا ترکیه به وسیله همکاری با روسیه و ایران، توازن در منطقه آسیای غربی را علیه آمریکا بر هم زده است. ترکیه کشوری است که نقش تعیین‌کننده‌ای در بر هم زدن نقشه‌های آمریکا و اسرائیل برای تشکیل «کردستان بزرگ» یا به عبارت بهتر «اسرائیل دوم» در منطقه داشت. در حال حاضر ترکیه به همراه دولت سوریه در حال مبارزه با پیاده‌نظام آمریکا در آسیای غربی است».
