الوقت – با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان عراق که در 12 می 2018 (22 اردیبهشت 1397) رقابت میان ائتلافها و احزاب سیاسی در سطح کلان این کشور و به ویژه در منطقه کردستان عراق بیشتر میشود. در انتخابات اخیر حدود 88 ائتلاف و حزب سیاسی برای کسب 328 کرسی تلاش میکنند؛ در این میان در منطقه کردستان عراق، یعنی در سه استان اربیل، دهوک و سلیمانیه 25 جریان سیاسی با 503 نامزد برای کسب 46 کرسی با یکدیگر رقابت میکنند. در واقع، در انتخابات پارلمانی عراق در شمال این کشور، هر یک از استانهای دهوک 12 کرسی، سلیمانیه 18 کرسی و اربیل 16 کرسی را به خود خود اختصاص دادهاند و در هر یک از این سه استان یک کرسی برای مسیحیان کنار گذاشته شده است.
مع الوصف در چند هفته گذشته رقابت میان جریانهای سیاسی کردی و عربی در منطقه کردستان عراق با تب و تاب ویژهای همراه شده است و در روزهای گذشته شاهد به اوج رسیدن مبارزات انتخاباتی میان این جریانها بودهایم. در میان تمامی جریانهای سیاسی این منطقه، حزب دموکرات کردستان عراق در دورههای گذشته رقابتهای انتخاباتی در مقام حزب اول به پارلمان عراق راه پیدا کرده است و در آخرین انتخابات مجلس عراق در سال 2014 با کسب 25 کرسی به عنوان حزب اول راهی بغداد شد؛ اکنون در انتخابات پیش رو نیز سران این حزب در تلاش هستند تا از هر طریق ممکن مجددا این میزان از آراء را کسب کنند و حتی زیرنگاهی به افزایش کرسیهای خود دارند. در راستای اجرایی کردن این امر، شاهد هستیم که این حزب تبلیغات بزرگی را با بهرهگیری از منابع مالی هنگفتی که در اختیار دارد، به راه انداخته و قصد دارد با تکیه بر مفهوم تداوم اندیشه استقلال، نظر شهروندان اقلیم را نسبت به رای دادن به خود مجاب نماید. حزب دموکرات به رهبری مسعود بارزانی، بانی همهپرسی شکستخورده استقلال کردستان عراق، برای کسب رای اکثریت در انتخابات پیشرو چند برنامه اساسی را در پیش گرفته است که می توان در دو محور به آنها اشاره کرد.
بلوکبندی بر مبنای خائنان و میهنپرستان
مهمترین تاکتیک انتخاباتی حزب دموکرات کردستان عراق در انتخابات پیشروی مجلس نمایندگان عراق را میتوان بر مبنای نشان دادن خود به عنوان میهنپرست و بازنمایی دیگر جریان های کردی در مقام خائن به خاک و میهن دانست. بر همین مبنا از همان آغاز تبلیغات انتخاباتی تا کنون شاهد هستیم که این حزب بر موضوع کنترل شهر کرکوک از سوی حکومت مرکزی و شکست نیروهای پیشمرگ به عنوان یک خیانت بزرگ تاکید میکنند. در همین ارتباط میتوان به اظهارات مسروز بارزانی پسر ارشد مسعود بارزانی و رئیس آژانس حفظ امنیت اقلیم کردستان اشاره کرد که در کمپین تبلیغاتی حزب خود در شهر سوران در 5 می 2018 (15 اردیبهشت 1397) بر موضوع رویداد 16 اکتبر 2018 (سقوط کرکوک) اشاره کرد و اعلام کرد: خیانت بزرگ کرکوک را از یاد نخواهیم برد و به یاد داریم که چگونه کرکوک به حکومت مرکزی سپرده شد. در ادامه او تاکید کرد: ملا مصطفی بارزانی (پدربزرگ او) حتی حاضر نشد یک وجب از خاک کردها را به دشمنان بدهد؛ از این رو اکنون با دادوبیداد کردن نه تاریخ جعل میشود و نه واقعیتها. بارزانی همچنین در همین کمپین، با تاکید بر اینکه باور نداشتیم که در شرایط کنونی کسانی پیدا شوند خیانت کنند، مجددا به دیگر احزاب و جریانهای سیاسی در اقلیم کردستان حملهور شد و آنها را خائن معرفی کرد.
مجموع این اظهارات نشان میدهد که بارزانیها تاکتیک معرفی دیگر جریانهای سیاسی از جمله حزب اتحادیه میهنی کردستان، جنبش گوران و جامعه اسلامی کردستان را به عنوان خائن، در سطحی وسیع پیگیری میکنند و در طرف مقابل تلاش دارند خود را به عنوان حزبی میهنپرست و حافظ منافع کردها در مجموعه عراق معرفی نمایند. از سوی دیگر با این تاکتیک حکومت اقلیم در پی آن است تا اهرم فشار رقبا را که بر بیتدبیری در اجرای رفراندوم استقلال با وجود مخالفتهای عدیده داخلی، منطقه ای و بین المللی متمرکز است خنثی کند. با این وجود، نباید از این امر غافل شد که اکنون شهروندان اقلیم کردستان بر خلاف تصور بارزانیها میدانند که برگزاری همهپرسی نه تنها در راستای منافع آنها نبود بلکه مصائب و مشکلات زیادی را پیشروی شهروندان اقلیم کردستان قرار داده است. از این رو، آنچه برای آنها اولویت دارد رفاه اقتصادی و بهبود معیشت بوده و نه موضوع استقلال.
تاکید بر پیگیری استقلالخواهی
دیگر تاکیتک بزرگ حزب دموکرات کردستان عراق برای جلب آرای شهروندان این منطقه، تاکید بر موضوع پیگیری استقلال و تداوم اندیشه استقلالخواهی میباشد. در واقع بارزانیها دایما به شهروندان اقلیم کردستان این امر را تکرار میکنند که در صورت رای دادن به حزب دموکرات، آنها در ابتدا جنگ جدید قانون اساسی را در بغداد آغاز خواهند کرد و در صورتی که این جنگ یا رازنیها به نتیجه نرسید، حزب دموکرات مسیر اعلام استقلال را در پیش میگیرد. در همین زمینه مسرور بارزانی در سخنرانی خود در کمپین انتخاباتی سوران بر این امر تاکید کرد که آنها به «جنگ اجرایی کردن قانون اساسی در بغداد خواهند رفت» و در ادامه قصد دارند ائتلاف احزاب کردستانی را رد پارلمان رعاق ایجاد کنند. علاوه بر این، روژی نوری شاهویس، یکی دیگر از رهبران حزب دموکرات کردستان عراق در 3 می 2018 (13 اردیبشهت 1397) در اظهاراتی تاکید کرد که در آینده در صورت اجرایی نشدن قانون اساسی مسیر اعلام استقلال را در پیش خواهیم گرفت.
ایراد این اظهارات از سوی رهبران حزب دموکرات کردستان زمانی بیشتر عوامفریبانه میشود که آنها شعار بازگرداندن مناطق مورد منازعه از جمله کرکوک به اقلیم را سر میدهند. همگی این اظهارات در وضعیتی است که معادلات میدانی کشور عراق نشان میدهد که هیچ یک از این وعدهها نه تنها قابلیت اجرای شدن ندارد بلکه حتی اداره امور اقلیم کردستان و تداوم حیات حکومت با مشکلات و موانع بسیاری روبرو است. بر این اساس، میتوان اظهارات رهبران حزب دموکرات را بیشتر شعارهایی غیرقابل اجرا ارزیابی کرد که تنها مصرف انتخاباتی دارد و حتی از سوی بخش بزرگی از شهروندان استانهای سهگانه کردستان عراق نیز نمیتواند مورد پذیرش قرار بگیرد.