الوقت- اجلاس منطقهای در پاکستان تحت عنوان "چالشهای مقابله با تروریسم و نقش همکاریهای منطقهای" با حضور روسای مجلس کشورهای پاکستان، افغانستان، چین، ایران، روسیه و ترکیه در حال برگزاری است و در نوع خود نخستین اجلاس روسای مجلس در منطقه به شمار میرود.
پیش از این روسای مجالس کشورهای آسیا در اجلاسی تحت عنوان مجالس آسیایی که بصورت سالانه برگزار میشد، دور هم جمع میشدند، اما این برای نخستین بار است که روسای مجلس چند کشور منطقهای اجلاس مشترک را برگزار میکنند.
امتیاز پاکستان برای میزبانی
نشست روسای مجالس شش کشور منطقه در اسلامآباد، در شرایط کنونی برای حفظ موقعیت پاکستان هم اهمیت دارد. این نشست که بنا به ابتکار پاکستان برگزار میشود مواضع اسلامآباد را به ویژه در مقابل سیاستهای راهبردی جدید ترامپ در قبال پاکستان تقویت خواهد کرد. در حالی که ترامپ در استراتژی خود درباره افغانستان به روشنی پاکستان را به حمایت از تروریسم متهم ساخته، حال نشست ضدتروریسم در اسلامآباد حداقل پیامی برخلاف مواضع ضدپاکستانی واشنگتن ارزیابی میشود.
از سوی دیگر پاکستان با برگزاری این نشست این امکان را خواهد داشت تا پیوندهای منطقهای و مورد نظر خود را در مقابل اتهامات سایر کشورهای منطقه از جمله آمریکا و هند تقویت نماید.
اهمیت شرایط منطقه در اجلاس ضدتروریسم روسای مجالس در پاکستان
از سوی دیگر روسای مجلس شش کشور شرکتکننده در اجلاس ضدتروریسم پاکستان در شرایطی در این اجلاس حضور بهم رساندهاند، که تحولات تعیین کنندهای در ارتباط با سرنوشت بحران سوریه در حال روی دادن است.
از شش کشور شرکت کننده در این اجلاس سه کشور ترکیه، ایران و روسیه بطور مستقیم با پرونده بحران سوریه مرتبط میباشند و این سه کشور اجلاس آستانه را با هدف حل بحران سوریه دنبال میکنند. حضور این سه کشور در اجلاس منطقهای با عنوان مبارزه با تروریسم میتواند به همسو کردن نتایج هشت دور نشست آستانه درباره سوریه با سایر تحولات منطقه منجر شود و از سوی دیگر همنوایی دیگر کشورهای منطقه از جمله چین، پاکستان و افغانستان را با اهداف نشست آستانه پیرامون آینده سوریه بیشتر سازد.
از طرف دیگر حداقل 5 کشور شرکت کننده در این اجلاس شامل روسیه، چین، پاکستان و همچنین ایران و افغانستان به عنوان اعضای اصلی و ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور دارند و از این رو اهداف این نشست میتواند به نوعی با اهداف سازمان شانگهای هماهنگ باشد.
همچنین حضور ترکیه نیز در نشست منطقهای اسلامآباد قابل توجه است. در واقع مشارکت ترکیه در نشستی امنیتی بدون کشورهای غربی تائید دیگری بر فضای سرد مناسبات و همکاریهای امنیتی ترکیه و اتحادیه اروپا و آمریکا خواهد بود که از چند سال گذشته تا به امروز ادامه داشته و حال نقشآفرینی آنکارا در نشستهای امنیتی غیرغربی از جمله در پاکستان این سردی روابط را بیش از گذشته نمایان میسازد.
اهداف متنوع شش کشور شرکت کننده در اجلاس اسلام آباد
در این میان توجه به این نکته لازم است که هرکدام از شش کشور شرکت کننده در اجلاس روسای مجالس در پاکستان بطور طبیعی اهداف متنوعی را دنبال میکنند که و بدون تردید ائتلافسازی روسای مجالس این کشورها میتواند دستیابی به این اهداف را تسهیل سازد.
برای پاکستان تشکیل ائتلاف ضدتروریسم با حضور روسای مجلس کشورهای منطقه همان گونه که قبلا هم گفته شد میتواند به عنوان مسیری برای ائتلافسازی منهای هند، به عنوان رقیب منطقهای خود ارزیابی شود و از این رو این ائتلاف برای پاکستانیها بسیار حائز اهمیت خواهد بود. همچنین برای افغانستان، مشارکت در ائتلاف مورد نظر اسلامآباد میتواند کمکی به حل گفتگوها و مذاکرات صلح دولت کابل با طالبان با همکاری این کشورها و بویژه پاکستان باشد.
برای چین ، اهداف اقتصادی و پل زدن به اهداف تجاری از طریق اجلاسهای امنیتی حائز اهمیت است و چین امیدوار به گسترش همکاریهای اقتصادی خود از مسیر تقویت پیوندهای سیاسی و امنیتی است. روسیه و ایران با شرکت در این ائتلاف امیدوارند تا دستاوردهای نشست آستانه در مورد سوریه را تسری بخشند و برای ترکیه نیز در شرایطی که روابطش با غرب تا حد زیادی تیره شده حضور و عضویت در اجلاسهای امنیتی و سیاسی با مشارکت روسیه و چین فرصتی برای نمایش نارضایتی و اعتراض خود به اروپا و آمریکاست.
در این شرایط به نظر میرسد اجلاس ضدتروریسم مذکور در صورت تقویت و تداوم آن بتواند اهداف نسبتاً همسوی شش کشور مشارکت کننده را برآورده سازد. مضاف بر اینکه منطقهای بودن این اجلاس تأیید مشترکی بر نفی حضور و مداخله بازیگران خارج از منطقه از جمله بازیگران غربی میباشد و از این رو کشورهای حاضر در اجلاس بر تامین امنیت بومی و مبارزه با تروریسم توسط بازیگران منطقه تأکید دارند.
براین اساس انتظار میرود اجلاس روسای مجالس کشورهای منطقه در اسلامآباد بتواند در صورت تداوم و انسجامبخشی به آن نقش قابل توجهی را در مسیر دستیابی به امنیت پایدار منطقهای بازی کند. بویژه با توجه به اینکه مجالس قانونگذاری معمولاً از طریق تقنین، نقش زیادی در تصمیم گیریها و اقدامات قوه مجریه درکشورها دارند. توجه به این مسئله ضروری است که از آن جا که این اجلاس محدود به قوه مقننه کشورهای عضو خواهد بود و ساختار و میزان قدرت مجالس قانون گذاری در همه کشورها به یک میزان نمیباشد، لذا نمیتوان انتظار داشت که در همان مراحل نخست نتایج برگزاری این اجلاس عینی و ملموس باشد. در واقع اجلاس ضدتروریسم رهبران مجالس کشورهای عضو در صورتی به نتایج و اهداف حداکثری خود در راستای همسویی سیاستهای اعضا در مبارزه منطقهای با تروریسم دست خواهد یافت، که همسویی میان قوای مقننه کشورهای عضو به قوای مجریه و روسای جمهور این کشورها نیز تسری یابد.