اقدام کردهای سوری در برافراشتن عکس رهبر پ ک ک ادعای آنکارا در وجود ارتباط میان رهبران «ی پ گ» و «پ ک ک» اثبات شد و این امر با توجه به اینکه ایالات متحده پیشتر گروه پ ک ک را در لیست گروه های تروریستی قرار داده است تداوم حمایت این کشور از کردهای سوریه برای آنکارا توجیه‌ناپذیر خواهد بود.
پس از آزادسازی کامل شهر رقه از کنترل داعش توسط کردهای مورد حمایت آمریکا موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه که روز جمعه 20 اکتبر (28 مهر) به طور رسمی از سوی این گروه اعلام شد، اتفاق مهمی در جشن فتح رقه روی داد و آن برافراشتن عکس‌های عبدالله اوجلان رهبر سیاسی و معنوی گروه تروریستی پ ک ک بود که از سال 1999 در جزیره امرالی ترکیه زندانی شده است. ترکیه پ ک ک را گروهی تروریستی اعلام، فعالیت اعضای این گروه را در ترکیه ممنوع و هم اکنون با این گروه درگیر جنگ است. اهمیت این رویداد را از دو جهت می توان مورد بررسی قرار داد که بر تحولات آینده سوریه و منطقه تأثیرگذار خواهد بود.
تأثیر بر روابط ترکیه و آمریکا
همانطور که ذکر شد نیروهای دموکراتیک سوریه، متحد اصلی آمریکا در تحولات میدانی جنگ سوریه هستند که بدنه اصلی این نیروها را کردهای وابسته به یگان‌های مدافع خلق (YPG) تشکیل داده‌اند. در طول جنگ سوریه ایالات متحده با آموزش نظامی، سازماندهی و حمایت تجهیزاتی از این نیروها در قالب اصطلاحاً «ائتلاف ضد داعش» تلاش کرده است تا در عرصه میدانی چندان دست خالی نباشد. اما این اقدام واشنگتن، متحد خود در غرب آسیا یعنی ترکیه را به شدت ناراضی و نگران کرده است زیرا آنکارا علاوه بر احساس تهدید جدی از ناحیه قدرت گرفتن کردها در شمال سوریه که می تواند تمامیت ارضی ترکیه در آینده را تهدید کند- با توجه به جمعیت در حدود 18 میلیونی کردها شکاف هویتی عمیق در این کشور- آنکارا همواره یگان های مدافع خلق را شاخه سوری پ ک ک معرفی می کند در حالی که آمریکا چنین امری را تا کنون نپذیرفته و اعلام نموده شواهدی مبنی بر ارتباط بین اینها وجود ندارد. اما با اقدام دیروز کردهای سوری در برافراشتن عکس رهبر پ ک ک ادعای آنکارا در وجود ارتباط میان رهبران «ی پ گ» و «پ ک ک» روشن شد و این امر با توجه به اینکه ایالات متحده پیشتر گروه پ ک ک را در لیست گروه های تروریستی قرار داده است تداوم حمایت این کشور از کردهای سوریه برای آنکارا توجیه‌ناپذیر خواهد بود. در این راستا روز گذشته 20 اکتبر رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه طی سخنرانی در اجلاس کشورهای عضو «دی 8» اعلام کرد: «آمریکا و اروپا در نبرد علیه گروه تروریستی پ.ک.ک، نیت خالص ندارند». وی همچنین گفت: «آنها تصویر رهبر یک گروه تروریستی را در رقه بالا بردند. آمریکا چگونه این را توضیح می‌دهد». ترکیه معتقد است که بخشی از تسلیحاتی که آمریکا به نیروهای کرد سوری می دهد در اختیار شبه نظامیان پ ک ک قرار می‌گیرد و این امر تهدید علیه منافع ملی ترکیه است. روابط آمریکا و ترکیه پس از بروز کودتای ناموفق ژوئیه 2016 -که اردوغان عبدالله گولن روحانی ثروتمند ساکن امریکا را پشت پرده انجام این کودتا می‌داند و خواستار بازگرداندن وی به خاک ترکیه شده است- رو به سردی نهاده و می‌توان انتظار داشت که پس از نزدیکی ترکیه به روسیه و پیش آمدن ماجرای جاسوسی کارمند کنسولگری آمریکا در استانبول، اکنون با اثبات ارتباط کردهای سوریه و پ ک ک، روابط واشنگتن-آنکارا تیره‌تر از گذشته دنبال شود. حال سئوال این است که آیا آمریکا حاضر به دست کشیدن از منافع خود در اتحاد با کردهای سوریه برای جلب رضایت ترکها خواهد شد؟ آیا کاخ سفید به خلع سلاح کردهای سوریه بنا به خواست آنکارا تن خواهد داد پاسخ این سوال به احتمال بسیار زیاد منفی است زیرا آمریکا که نسبت به ورود مستقیم به جنگ سوریه دچار محدودیت‌های جدی است (مخالفت ایران و روسیه و دولت سوریه) امکان جایگزین کردن نیرویی با کارایی کردهای سوری که سالها وقت صرف آموزش و سازماندهی آنها کرده است را در آینده نزدیک ندارد. از سوی دیگر آنکارا نیز بارها اعلام کرده است تشکیل موجودیت مستقل کردی در جنوب مرزهای خود در سوریه و عراق را به هیچ وجه برنخواهد تابید و برای مقابله با این احتمال، تمامی گزینه‌ها (از جمله حمله نظامی) را برای خود محفوظ و مشروع می‌داند. از طرف دیگر خلع سلاحی هم در کار نخواهد بود. چرا که چنین چیزی ممکن نیست. در شرایط جنگی که سلاح بدون حساب و کتاب در اختیار افراد و گروهها قرار می گیرد ، می تواند در نقاط مختلف انبار و پنهان گردد. آمریکا هم که اراده ای برای خلع سلاح ندارد، دلیلی برای تلاش در جهت پیدا کردن چنین انبارهای نخواهد داشت. حتی کردها می‌توانند براحتی در خانه، سلاح داشته باشند و آمریکا هم اعلام نماید که خلع سلاح شده اند. البته ترکها هم خود بخوبی این مسئله را می‌دانند و این موضوع از واضحات است. آمریکائیها می خواهند برای همیشه در سوریه حضور و نفوذ داشته باشند. هرگاه شرایط را مطلوب خود ندیدند، اوضاع را بی ثبات کنند و دولتهای پیرامونی مانند سوریه، عراق، ترکیه و ایران را تحت فشار قرار دهند. در این راستا ،کردها بهترین ابزار هستند.
تجلی آرمان کردستان بزرگ
اقدام کردهای سوریه در برافراشتن تصویر عبدالله اوجالان علاوه بر برانگیختن حساسیت ترکیه، حاوی پیام مهم‌تری نیز بود و آن تأکید تلویحی بر آرمان تشکیل کردستان بزرگ است. اساساً رهبران کرد همواره بر پیگیری این آرمان به عنوان هدف نهایی از مبارزه استقلال طلبانه خود یاد کرده اند که اگرچه ممکن است در برهه‌های مختلف بنابر مصلحت و وجود محدودیت‌ها آن را اعلام نکرده و حتی انکار کنند اما این اقدامات تاکتیکی بوده و استراتژی آنها همواره تأسیس کشور کردستان بزرگ خواهد بود. لذا برای مثال مشاهده می شود که کردهای عراق در طی سالهای پس از سرنگونی رژیم بعث در عراق حضور در چهارچوب عراق فدرالی را پذیرفتند اما زمانی که شرایط آشفته داخلی، منطقه‌ای و بین المللی را برای اعلام استقلال مساعد دیدند، رفراندوم اعلام استقلال را به انجام رساندند. با فرض توفیق در استقلال اقلیم کردستان ، آنها قطعاً وارد فازهای بعدی می شدند؛ یعنی تلاش در جهت تشکیل کردستان بزرگ و الحاق دیگر مناطق کردی به خود در کشورهای مجاور. در همین راستا نیروهای پ ک ک همچنین ی پ گ نیز که تا پیش از اقدام رهبران اقلیم کردستان به برگزاری همه‌پرسی با آنها دچار اختلافات عدیده سیاسی و ایدئولوژیک بودند، پس از طرح مسئله استقلال اقلیم از سوی بارزانی اختلافات را کنار گذاشته و به حمایت از وی روی آوردند. بر این اساس کردهای سوریه نیز که در حال حاضر بر تشکیل سیستم فدرالی در سوریه تأکید می‌ورزند با برافراشتن عکس رهبر پ ک ک تمایل درونی خود برای اتحاد با کردهای دیگر کشورهای منطقه و تشکیل کردستان بزرگ را به نمایش گذاردند. حرکت مرحله به مرحله و گام به گام به سمت تشکیل کردستان بزرگ، راهبرد اصلی همه کردها می باشد. موضوعی که خود بارها بر آن تأکید کرده اند. لذا کردهای سوریه هم فعلاً می گویند فدرالی می خواهیم؛ وقتی مانند اقلیم کردستان عراق، فدرالی را تثبیت کردند، در نهایت ، جدایی را دنبال خواهند کرد.
