حدود سه هفته از برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق می گذرد و همچنان تحولات پیرامون این موضوع در صدر توجه رسانه ها و محافل سیاسی منطقه ای و بین المللی و بویژه همسایه شمالی اقلیم کردستان یعنی ترکیه قرار دارد. ترکیه در طول سالهای پس از دهه 80 میلادی به طور متناوب با مسئله شورش گروه کردی حزب کارگران کردستان (PKK) در خاک خود مواجه بوده است لذا مقامات آنکارا قبل و بعد از برگزاری رفراندوم در اقلیم کردستان در مخالفت با تجزیه‌طلبی کردهای عراق موضع گیری کرده و با حساسیت ویژه‌ای تحولات مربوط به عراق را دنبال می‌کنند. در همین ارتباط پایگاه خبری تحلیلی الوقت در گفتگو با احمد دستمالچی سفیر سابق ایران در لبنان و کارشناس مسائل غرب آسیا، تبعات و تهدیدات همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق بر موقعیت سیاسی و امنیتی ترکیه را به بحث گذاشته است.
الوقت- سفیر سابق ایران در لبنان نخست در ارتباط با تاثیر همه پرسی اقلیم کردستان عراق بر منطقه اظهار داشت که دامن زدن به مسئله اقلیت‌ها، موج دوم بحران‌سازی در خاورمیانه است که بعد از شکست جنگ‌های نیابتی توسط مثلث آمریکایی-سعودی-صهیونیستی که تصمیم به بی‌ثبات‌سازی منطقه دارند، توسط همین کشورها به راه انداخته شده است. این اقدام با چند هدف صورت می‌گیرد:
نخست- استمرار بی‌ثباتی و تزلزل در منطقه؛
دوم- کاهش قدرت کشورهای بزرگ منطقه؛
سوم- مشروعیت بخشی به همین بازیگران (آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی).
این کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: در واقع چون بازیگران آمریکایی- صهیونیستی در منطقه دارای مشروعیت نمی‌باشند و خود در وضعیت حداقلی و به عنوان یک بیگانه در منطقه حضور دارند، بدنبال آن هستند که به اقلیت‌ها از طریق تحریک استقلال خواهی مشروعیت بخشند، تا از این طریق خود دارای مشروعیت شوند. مثلا رژیم صهیونیستی بتواند با جلب متحدان نزدیک در منطقه خود را از انزوای ژئوپلتیکی رها سازد. لذا این بحران، بحرانی جدی به شمار می‌رود که هم منشا و هم وضعیت آن مستمر خواهد بود.
دستمالچی در ارتباط با تهدیدات ناشی از تجزیه عراق برای ترکیه نیز گفت: ترکیه به دلیل اینکه از دیرباز با مشکل کردها مواجه بوده است، لذا بیشتر در معرض این تهدیدات و مشکلات قرار خواهد گرفت و هدف این مشکلات نیز بیشتر ترکیه می‌باشد تا دیگر کشورها و در صورت استقلال اقلیم کردستان عراق، احتمال این که کردهای ترکیه نیز خواستار الحاق به کردستان شوند، بسیار زیاد است. لذا ترکیه نیز بسیار نگران است و خیلی تلاش دارد تا خود را به ایران نزدیک تر از گذشته نشان دهد و در حال حاضر نیز همه همکاری‌های سطوح بالای خود را با جمهوری اسلامی ایران افزایش داده است.
سفیر سابق ایران در لبنان در ارتباط با تاثیر همه پرسی اقلیم کردستان بر وضعیت امنیتی و سیاسی ترکیه همچنین افزود: ترکیه از زمانی که خود را درگیر مسئله سوریه نمود و با عربستان همراهی کرد ، این هدف را پی می‌گرفت که با آغاز بحران در سوریه طی مدت کوتاهی بتواند این کشور را با اندیشه‌های عثمانی تحت انقیاد خود قرار دهد. لذا ترکیه نقش اصلی را در انتقال نیروهای تکفیری به داخل سوریه و همچنین عراق بر عهده داشت. از آن زمان ترکیه وارد دوره‌ای از بی‌ثباتی‌ها شد از جمله کودتای نافرجام ژوئیه 2016 و عملیات های گروههای تروریستی در خاک این کشور. در حال حاضر نیز همه پرسی اقلیم کردستان بیشترین تاثیرات امنیتی و بی ثبات‌سازی را پس از عراق متوجه ترکیه خواهد کرد.
دستمالچی در ارتباط با تأثیر استقلال خواهی کردهای عراق بر وضعیت کنونی ترکیه اظهار داشت: ارتش در ترکیه، نهاد اصلی قدرت و تصمیم‌گیرنده است و اردوغان بواسطه کودتای ناموفق بسیاری از نظامیان و فرماندهان بلند پایه ارتش را به زندان انداخت. حتی موج بازداشت ها به معلمان و فرهنگیان ترکیه نیز رسید و بسیاری از معلمان ترکیه بازداشت شدند. پس با این شرایط ترکیه یک کشور با ثبات و آرامی نیست. علاوه براین ترکیه با اروپا و غرب نیز در حال حاضر دچار اختلافاتی است و در این وضعیت اگر بحران‌های دیگری نیز ترکیه با آن روبرو شود، بطور قطع روی اقتصاد و بر جامعه ترکیه تاثیرگذار خواهد بود و بحران آفرین خواهد بود. چون زمینه قبلی اصطحکاک کردها و ترکیه نیز وجود داشته است و در این صورت این بحران فشار بیشتری می‌تواند به ترکیه وارد کند.
کارشناس مسائل غرب آسیا در ادامه با اشاره به تحرکات برخی گروههای شبه نظامی کرد در منطقه مثل کردهای سوری و یا پ.ک.ک در ترکیه همسو با اقدامات بارزانی افزود: وقتی دومینوی بی ثباتی شکل می‌گیرد، خواه ناخواه اقلیت‌های غیرهمسو نیز در کنار هم جمع می‌شوند. لذا وقتی بارزانی طرح تجزیه خود را مطرح کرد با استقبال سایر گروههای کرد در سوریه مواجه شد و در ترکیه علی رغم وجود برخی اختلافات میان پ ک ک و کردهای عراق، آنها نیز با طرح بارزانی هم نوا شدند. در این شرایط طبیعی است که نیروهای کرد معارض ترکیه جان تازه‌ای بگیرند. اگر دولت آنکارا با منش و روش فعلی بخواهد سیاست های خود را ادامه دهد کردها در آینده نیز پاشنه آشیل دولت ترکیه خواهند بود.
احمد دستمالچی در پایان این گفتگو خاطر نشان کرد: ترکیه در سیاست خارجی نشان داده است که هرگاه منافع این کشور اقتضا کند از چرخش در مواضع پیشین خود ابایی ندارد لذا باید به دقت تحرکات آنکارا در عراق را رصد کرد و و صرفاً در راستای منافع مشترک با این کشور همراهی کرد.
