علی‌رغم درآمدهای اقتصادی قابل توجهی که منطقه کاتالونیا دارد، اما حجم بدهکاری‌ها، هزینههای دولت مستقل و تحریم احتمالی از سوی بازار اتحادیه اروپا به میزان زیادی موفقیت اقتصادی استقلال کاتالونیا را زیر سوال می‌برد.
الوقت- اتحادیه اروپا فقط مسئله گرایش‌های تجزیه طلبانه در میان اعضای خود را کم داشت که نشان دهد دیگر مانند گذشته اتحادیه آرامی نیست. با برگزاری همه پرسی استقلال در کاتالونیا و سپس سخنان کارلوس پوگدمون، رئیس دولت محلی این منطقه مبنی اعلام استقلال در طی چند روز آینده، احتمال اعلام جدایی این ایالت از اسپانیا افزایش یافته است. کاتالونها همه اقدامات ظاهری را برای تشکیل دولت انجام داده‌اند؛ پرچم، پارلمان، مرز و حتی تعیین رهبر برای خود. این منطقه همچنین دارای نیروی پلیس، نظام آموزشی و بهداشتی مخصوص به خود است و برخی دفاتر نمایندگی کاتولونیا در دیگر کشورها - تحت عناوین دفاتر تجاری و سرمایه‌گذاری- کار یک سفارت‌خانه کوچک را برای این بخش مدعی استقلال انجام می‌دهند. برای مادرید فقط چند اختیار کلی در مورد منطقه کاتالونیا باقی مانده است: نظام گمرکی، نیروی دفاعی یا ارتش خارجی و کنترل مرزهای هوایی. غیر از این موارد محدود، کاتالونها همه چیز را برای اعلام استقلال خود در اختیار دارند.
صرف نظر از مخالفت‌های منطقه‌ای نسبت به برگزاری همه پرسی و تهدید دولت مرکزی اسپانیا به انجام تحریم اقتصادی و دخالت نظامی در صورت اعلام یک‌طرفه استقلال از سوی مقامات کاتالون، این پرسش مطرح است که این ایالت تا چه حد پتانسیل اقتصادی اعلام استقلال از اسپانیا را دارا می‌باشد؟
کاتولون‌ها یک شعار معروف دارند که به زبان اسپانیایی می‌گوید: Madrid nos roba این شعار به این معناست که مادرید (پایتخت دولت مرکزی اسپانیا) از ما دزدی می‌کند و منظور این است که منطقه کاتالون ثروتمندتر از دولت اسپانیا است.
در عرصه واقعیت نیز کاتولونیا در حالی که تنها 16 درصد از خاک اسپانیا را شامل می‌شود، اما 19درصد تولید ناخالص داخلی و یک چهارم صادرات کل اسپانیا متعلق به این منطقه است. سال گذشته از میان 75 میلیون گردشگر سفر کرده به اسپانیا، 18 میلیون نفر از آنان کاتالون را به عنوان مقصد نخست خود انتخاب کرده‌اند و دیگر گردشگران نیز بعد از دیدار از سایر مناطق اسپانیا وارد کاتالونیا شدنده‌اند.
از نظر توسعه علمی و صنعتی نیز ایالت کاتالونیا در وضعیت قابل قبولی به سر می‌برد. از شهر تاراگونا در کاتالونیا به عنوان بزرگترین قطب شیمی اروپا نام می برند و بندر بارسلونا نیز یکی از 20 بندر مهم و بزرگ اروپا به شمار می‌رود.
همچنین بیشترین درصد پرداخت مالیات اسپانیا در این ایالت صورت می‌گیرد.
اما آن چه که در مسئله استقلال این منطقه از سوی مقامات محلی نادیده انگاشته شده است، هزینههای جدید دولت مستقل در مورد تاسیس موسسات عمومی با بودجه جدید و هزینههای سرسام آور تشکیل ارتش و نیروی دفاعی مستقل است که ممکن است به تنهایی از توان کاتالونها خارج باشد. در حال حاضر حداکثر هزینه نیروی چندهزارنفری پلیس غیرمسلح کاتولونیا پرداخت حقوق ماهانه و لباس فرم آن‌هاست، اما ارتش مستقل هم تعداد چندبرابری و هم تجهیزات جنگی پیشرفته و گسترده‌ای را طلب خواهد کرد که ممکن است تامین آنها به تنهایی در حد و اندازه دولت مستقل کاتالون نباشد.
علاوه بر این علی رغم چشم انداز مثبتی که به ظاهر در مورد استقلال کاتالونها بدلیل ایجاد برخی نهادهای عمومی وجود دارد، اما اقتصاد محلی کاتالونیا چندان وضعیت باثباتی ندارد. دولت محلی کاتالونیا در شرایط کنونی 79 میلیارد یورو بدهی مالی دارد که از این میان 59 میلیارد یوروی آن بدهی به دولت مرکزی اسپانیا می‌باشد
در سال 2012 در پی بحران اقتصادی اروپا، دولت مرکزی اسپانیا صندوقی را برای تامین اعتباری و قرض پول به دولت‌های محلی ایجاد کرد که کاتالونها تا کنون بیشترین قرض مالی را از این صندوق دریافت کرده و در حال حاضر با 67 میلیارد دلار قرض، بزرگترین بدهکار صندوق مذکور به شمار می‌روند. براین اساس نه تنها کاتالونها در صورت استقلال دسترسی خود را به صندوق تامین مالی از دست خواهند داد، بلکه فراتر از آن مشخص نیست آنها در صورت استقلال چگونه قرض‌های گسترده خود را تسویه خواهند کرد؟
از طرف دیگر هنوز این مسئله مشخص نیست که کاتالونها در صورت استقلال، بخشی از اروپا باقی خواهند ماند یا بطور کامل از اروپا جدا خواهند شد؟ از نظر حقوقی در صورت جدایی کاتالونیا از اسپانیا، این منطقه برای عضویت در اتحادیه اروپا باید بصورت جداگانه اقدام کند و با توجه به مخالفت سرسخت رهبران اروپایی با همه پرسی استقلال کاتالونیا و جدایی این منطقه از دولت مرکزی اسپانیا، بسیار بعید است که کاتالونها بعد از استقلال احتمالی حداقل در کوتاه مدت و یا میان مدت بتوانند به اتحادیه و بازار اروپا بازگردند و در این صورت بخش قابل توجهی از مقاصد صادرات بارسلون و دیگر شهرهای کاتالونیا به سایر کشورهای اروپایی از دست خواهد رفت. این درحالی است که دو سوم صاردات کاتالونها به مقصد اتحادیه اروپا انجام می‌شود و در این صورت شوک ناشی از حذف از بازار اروپا، کاتالونیا را با مشکلات اقتصادی قابل پیش بینی روبرو خواهد کرد.
براین اساس، آن چه استقلال کاتالونیا از اسپانیا را ابهام برانگیز می‌کند، وضعیت اقتصادی این منطقه بعد از جدایی می‌باشد. در واقع علی‌رغم درآمدهای اقتصادی قابل توجهی که منطقه کاتالونیا دارد، اما حجم بدهکاری‌ها، هزینههای دولت مستقل و تحریم احتمالی از سوی بازار اتحادیه اروپا به میزان زیادی موفقیت اقتصادی استقلال کاتالونیا را زیر سوال می‌برد و این مسئله را با چالش روبرو خواهد ساخت که کاتالونیای مستقل چگونه نظام اقتصادی جدید خود را در پرتو جدایی از اسپانیا و اتحادیه اروپا طراحی خواهد کرد؟
