در یک ماه اخیر به طور جدی بحث پیرامون برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق مطرح شده است. کردها و به طور خاص مسعود بارزانی بر برگزاری رفراندوم در سوم مهرماه سال جاری تاکید دارد؛ در مقابل حکومت مرکزی عراق و بسیاری از قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌الملل مخالفت صریح خود را با این اقدام کردهای عراق نشان داده‌اند. متعاقب این شرایط، تمامی جریانهای درگیر، درخواست‌های زیادی را پیرامون ترغیب به برگزاری نشست میان اربیل و بغداد برای حل مسائل فی‌مابین‌مطرح کردند. در نهایت امر، مقامات سیاسی اقلیم کردستان نیز به این نتیجه رسیدند که باید به خواسته‌های مطرح شده توجه داشته باشند و در نتیجه هیاتی مذاکره کننده را با عنوان نماینده انجمن رفراندم روانه بغداد کردند.
هیات مذاکره انجمن رفراندوم اقلیم کردستان در شابانگاه روز (دوشنبه) به منظور مذاکره با مقامات حکومت مرکزی وارد بغداد شد. این هیات که متشکل از روژ نوری شاه‌ویس، عضو دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان عراق؛ سعدی احمد پیره، عضو دفتر سیاسی حزب اتحادیه میهنی کردستان؛ ویان دخیل، عضو مجلس نمایندگان عراق به عنوان نماینده ایزدی‌ها؛ فواد حسین، رئیس دیوان ریاست حکومت اقلیم کردستان؛ محمد احمد، نماینده حزب جامعه اسلامی کردستان؛ رومیو هَکاری؛ نماینده مسیحیان اقلیم کردستان و ماجد بازرگان، نماینده ترکمان‌ها هستند در اولین دیدار خود با حیدر العبادی، نخست وزیر کشور عراق ملاقات کردند.
براساس گزارش‌های منتشر شده از نشست میان هیات مذاکره کننده اقلیم کردستان با حیدر العبادی نتایج و روند گفتگوها بسیار مثبت بوده و دو طرف به فهمی متقابل از خواسته های یکدیگر رسیده‌اند. با این وجود، از جزئیات گفته‌های میان طرفین اخبار دقیقی منتشر نشده اما آنچه که حتمی به نظر می‌رسد بررسی جدی موضوع برگزاری رفراندوم بوده است. این نشست از سوی مقامات سیاسی کشورمان با واکنش بسیار مثبتی همراه شد. در این زمینه بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پایگاه اطلاع رسانی رسانه‌ای وزارت خارجه از نشست میان اربیل و بغداد حمایت کرد و از دو طرف خواست که اختلافات میان خود را با گفتگو حل‌وفصل کنند.
علاوه بر این، هیات مذاکره انجمن رفراندوم اقلیم کردستان در شهر بغداد با سفرای برخی از کشورهای دیدار کردند. در مهم‌ترین دیدار، این هیات با ایرج مسجد جامعی، سفیر ایران در عراق نیز دیدار کرد. همچنین، هیات سیاسی اقلیم کردستان با داگلاش سلیمان، سرکنسول آمریکا در عراق نیز دیدار کردند و در هر دوی این دیدارها به طور جدی موضوع رفراندوم مورد بحث و بررسی طرفین قرار گرفت. براساس برنامه اعلام شده هیات سیاسی اقلیم کردستان به مدت 3 روز در شهر بغداد حاضر خواهند بود و با سفرای خارجی و مقامات سیاسی کشور عراق نیز دیدارهایی را انجام خواهند داد که از جمله آنها می‌تواند دیدار با نوری‌المالکی، نخست‌وزیر پیشین و شخصیت پرنفوذ عراقی باشد.
تصمیم گیری در مورد این سفر و احتمالاً دستیابی به یکسر ی توافقات مثبت (با توجه به شرایط و شواهد) می تواند ناشی از این مسئله باشد که کردها به این جمع بندی و در نتیجه تصمیم واقعگرایانه رسیده اند که ، شرایط بحرانی و پیچیده فعلی حاکم بر عراق، مناسب ورود به یکسری فضاهای تنش زای جدید نیست. این مسئله می تواند به ضرر هر دو طرف تمام شود و خسارتهای زیادی را ببار آورد ؛ درک بیشتر این مسئله که اختلافات بین اربیل و بغداد ، بیش از هر چیز مستلزم گفتگو و توافق یعنی از طریق یک مشی مسالمت آمیز می باشد. امری که کردها علی رغم تأکید بر استقلال و یا همه پرسی، پیوسته متذکر شده اند که می خواهند این مسئله را بصورت مسالمت آمیز و با مذاکره و توافق با بغداد حل نمایند. دولت مرکزی و دیگر جریانهای سیاسی در عراق نیز خواهان همین مشی یعنی مذاکره بودند و نه توسل به زور.
جای بسی امیدواری است که کردها و دولت مرکزی به این نقطه رسیده اند و حتماً نتایج مثبت حاصل از این گفتگوها شامل حال دو طرف و در مجموع کشور و ملت عراق خواهد بود.عراق پس از داعش بطور جدی نیازمند تداوم و تضمین امنیت نیز موضوع بسیار مهم بازسازی می باشد. در حالی که هرگونه منارعه و کشمکش مانع از این امر خواهد گردید.
طبیعی است که رسیدن به نتایج مثبت و توافقاتی که برای طرفین مفید و رضایت بخش باشد ، مستلزم داشتن روحیه توافق و گذشت در برخی مواضع و از بعضی خواسته ها می باشد. در این میان لازم است مصالح و منافع دو طرف در نظر گرفته شود که در واقع یک طرف است یعنی ملت عراق.هر طایفه ای اعم از: عرب، کرد ،ترکمن و دیگران نیز سنی و شیعه و یا دیگر ادیان و مذاهب، هیچج فرقی با هم ندارند. همه آنها عراقی هستند و همانگونه که سالیان متمادی در کنار هم زیسته اند،پس از این نیز می توانند با نگاه مثبت و احترام به یکدیگر، بخوبی در کنار هم باشند.
در این میان، جمهوری اسلامی ایران نیز همواره بر گفتگو و توافق تأکید داشته و تلاش های زیادی را در این رابطه انجام داده است. طی مدت اخیر مقامات عراقی از جمله مقامات اقلیم ، سفرهای زیادی به ایران داشته اند و طبیعی است که در این سفرها، جمهوری اسلامی ایران همچنان ایشان را به گفتگو و توافق سفارش نموده باشد. مذاکرات کردها با دولت مرکزی در بغداد، چنانچه به نتایج مثبتی برسد، تجربه ارزشمندی خواهد بود که می تواند طرفین را در دیگر مسائل مورد اختلاف (به جز همه پرسی) به گفگتو و توافق، تشویق نماید و این کشور را هرچه بیشتر از شرایط نابسامان و سخت برای مردم دور نماید. مردم عراق بیش از این نباید در درد و رنج قرار بگیرند.
