الوقت_ بنیتین گات کاری وزیر حمل و نقل جاده ای، بزرگراهها و کشتیرانی هند، روز چهارشنبه، از ايران ديدن كرد؛ هدف اصلي آنها رايزني در خصوص توسعه بندر چابهار بود. در همين راستا بنيتين گات اين موضوع را مطرح كرد كه توسعه چابهار از سوی هندوستان از مدت ها قبل و در دوره نخست وزیر اسبق مطرح بوده است. بندر چابهار یک نقطه استراتژیک برای ایران و منطقه ای مهم برای دولت هند است که می تواند در راستای توسعه هر دو کشور مورد استفاده قرار گیرد.
به طور كلي بندر چابهار در جنوب خاوری ایران، تنها بندر اقیانوسی است كه که قابلیت پهلوگیری کشتیهای اقیانوسپیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است. اهمیت استراتژیکی و ژئوپلیتیکی این بندر پس از سرنگونی اردوگاه شرق و شكلگيري دولتهای نوبنیاد در آسیای مرکزی افزایش یافت. ایران نیز در یک دهه اخیر تلاش کرده با بهبود و توسعه بندر چابهار و ظرفیتهای گوناگون آن، روابط تجاری و اقتصادی خود را با کشورهای آسیای مرکزی توسعه دهد. این رویکرد در حالی است که پاکستان نیز با همکاری چین سرمایهگذاریها و تلاشهایی را برای تبدیل بندر گوادر خود به مرکز تجارت منطقه و آسیای مرکزی کرده است؛ در اين ميان اكنون هند بیش از هر زمان دیگری توجه خاصي به چابهار مبذول داشته؛ سفر وزیر کشتیرانی هند به تهران و توافق دو کشور در زمینه توسعه بندر چابهار، نيز مويد اين امر ميباشد .
از مهمترين انگيزههاي هند براي حضور در توسعه بندر چابهار را ميتوان رقابت با چين ارزيابي كرد. چرا كه احداث بندر گوادر در پاکستان توسط چین احساس خطر هند را برانگيخته است. هندیها معتقدند که هیچ راهی از طریق پاکستان بهعنوان دشمن برای انتقال کالاهای هندی به افغانستان و آسیای میانه وجود ندارد و لذا بهدنبال سرمایهگذاری در بندر چابهار هستند. از سوي ديگر دیگر، تعلل دهلینو برای سرمایهگذاری در چابهار ميتواند زمينهساز حضور چین در چابهار شود؛ در این صورت فرصت عمدهای از دست هند خواهد رفت .
ضمن اينكه نگاه هند به رفع نیازهای داخلی نيز توجه بيش از پيش اين كشور را به توسعه بندر چابهار برانگيخته است. در اين راستا هند جهت متنوعسازی بازارهای انرژی خود کوشش میکند تا به افغانستان و آسیای مرکزی توجه کند. در شهریور ماه 1379، زمانی که موافقتنامه کریدور شمال ـ جنوب در سنپترزبورگ میان وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه به امضا رسید، چابهار بهعنوان بندری استراتژیک در این کریدور معرفی شد و بندر چابهار و راههای زمینی اتصال آن به مرز ترکمنستان، کوتاهترین مسیر حمل و نقل زمینی کالا در کریدور شرق و شاهراه تغذیه کشورهای آسیای میانه معرفی گردید. بندر چابهار برای هند به عنوان خروجی اقیانوس هند در کریدور ترانزیتی بزرگ بینالمللی شمال جنوب است و دسترسی دهلینو به آسیای مرکزی، روسیه و در نهایت بازارهای اروپایی را فراهم خواهد کرد و سبب خواهد شد تا هند برای تجارت با کشورهای آسیای میانه، دیگر نیازی به حمل کالاهای خود از طریق خاک پاکستان نداشته باشد. همچنین، این مسیر میتواند گزینه ترانزیت کالا از هند به اروپا باشد .
مذاكرات ایران و هند در زمینه توسعه چابهار به سال 2003 برميگردد؛ منتها هند تا سال 2012 تحت فشار آمریکا عملیات ساخت این بندر را متوقف کرد؛ اما زمانی که چین مدیریت توسعه بندر گوادر را بهعهده گرفت، دهلینو بر آن شد كه به رغم مخالفتهای آمریکا، عملیات توسعه بندر چابهار را در دستور كار خود قرار دهد. لازم به ذكر است كه هندی ها همواره تحت فشار آمریکا برای کاهش مناسبات اقتصادی خود با ایران قرار داشتهاند. تا حدي كه اين مساله در رويكرد هنديها از جمله در رای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، متوقف کردن مبادلات مالی با ایران در چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی، کاهش خرید نفت ایران، منحل کردن شرکت کشتیرانی ایران و هند، کنار کشیدن از خط لوله صلح، تعلل در توسعه میدان گازی پارس جنوبی و دست دست کردن برای توسعه بندر چابهار نمود پیدا کرده است. مقامات هندی هرچند تحت فشارهای آمریکا از منافع اقتصادی با ایران چشم پوشی کرده اند اما همواره تلاش داشته اند راهی را برای بازگشت خود باز بگذارند و در راستای این سیاست سعی کرده اند مذاکرات با ایران را به درازا بکشانند .
اکنون با تغيير معادلات منطقهاي و ارتقاي جايگاه ايران در سطح جهاني، هنديها در صدد برآمده اند تا بتوانند حضور فعالي در اين منطقه داشته باشند، هدف اصلي آنها نيز توسعه بندر چابهار مي باشد؛ چرا كه منافع زيادي را براي دهلي به دنبال دارد. نكتهاي كه حساسيت مقامات غربي را بر انگيخته است، چنانكه هفته قبل وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا با اشاره غیر مستقیم به هند هشدار داده بود کشورها در توسعه روابط تجاری خود با ایران عجله نکنند و منتظر لغو تحریم ها و نتیجه مذاکرات هسته ای بمانند.