الوقت- سیاست‌های اعمال شده از سوی دولت ترکیه در ارتباط با گروه تروریستی داعش به تفکری که در استراتژی کلان این کشور مطرح است بر می‌گردد. در پرتو این استراتژی، ترکیه به دنبال دستیابی به نقشی اساسی در غرب آسیاست، نقشی که این کشور همیشه به دنبال آن بوده است و به نحوی بازگشت به اقتدار دوره عثمانی را مطالبه می‌کند، از این جهت نه تنها از مسئله داعش بلکه از هر فرصتی استفاده می‌کند تا بتواند ضریب تاثیرگذاری خود را در منطقه افزایش دهد. در ارتباط با سیاست های آینده ترکیه در قبال داعش چند سناریو را می توان در نظر گرفت:
1. ادامه سیاست های قبلی و حمایت از داعش: تا به امروز اولویت راهبردی ترکیه سرنگونی دولت سوریه بوده و اقدام صرف علیه داعش را به معنای قدرتمندتر شدن دولت سوریه می‌داند. از نگاه ترکیه، مسئول اصلی به وجود آمدن داعش در سوریه، بشار اسد است. اگر بشار اسد از بین رود، داعش هم از بین می رود. چنانچه وزیر امور خارجه ترکیه گفته بود اگر ائتلاف بین المللی ضدداعش بخواهد به بشار اسد پیشنهاد همکاری علیه داعش بدهد، داعش و سایر گروه های تکفیری و مسلح بیش از پیش متحد می شوند. در این راستا ترکیه به گونه غیرمستقیم تهدید کرده که اگر بشاراسد همچنان در قدرت حاضر باشد، از داعش حمایت خواهد کرد. همین دیدگاه به شکل دیگری در سخنان مولود چاوش اوغلو ، وزیر خارجه ترکیه تبلور یافته است . وی در نشستی که برای بررسی راههای مقابله با داعش در پاریس برگزار شده بود ، گفت :" اولویت آنکارا از بین بردن داعش نیست ، بلکه سرنگونی دولت بشار اسد است.
لذا اگر پیش شرط های ترکیه پذیرفته شود ترک ها سیاست همکاری با آمریکا در مقابله با داعش را در پیش خواهند گرفت. یعنی اگر منطقه ی امن و پرواز ممنوع ایجاد شود و نیروهای ظاهرا میانه رو مخالف سوریه، نظیر ارتش آزاد سوریه و لواء توحید، مورد حمایت قرار گیرند و سوریه به دست مخالفین میانه رو افتد، ترکیه با داعش هم مبارزه خواهد کرد. در غیر این صورت کمک هایش به داعش را ادامه خواهد داد.
2. سیاست صبر و انتظار: با توجه به اینکه همۀ گزینه‌های موجود در افق سیاسی سوریه و تاحدودی عراق برای ترکیه غیرقابل قبول و نامطلوب است، لذا به نظر می‌رسد ترکیه ازمنظر منافع استراتژیک و تعریف‌کردۀ خود، گزینۀ چندانی غیر از بی‌عملی و صبر و انتظار فعلی ندارد. ضمن آنکه ترکیه از درگیری مستقیم با داعش به علت بالا بودن آسیب پذیری کشورش همچنان خودداری خواهد نمود. به نظر می رسد ترکیه آمریکایی ها را در مبارزه با داعش موفق ارزیابی نمی کند. از سوی دیگر ترکیه حملات آمریکایی ها را نه تنها در برابر داعش موفقیت آمیز تلقی نمی کند بلکه درباره آینده این جنگ نیز نگرانی های عمیقی دارد. ترکیه به یقین قطعی نرسیده است که آمریکایی ها در این جنگ پیروز اصلی هستند. ترک ها از طرفی معتقدند که ورود آن ها به جنگ با سوریه به شدت هزینه های اقتصادی و جانی برای آن ها در پیش خواهد داشت و از سوی دیگر در آمریکا نیز تمایلی برای جبران هزینه های اقتصادی و نظامی ترکیه در صورت ورود بیشتر به تحولات نظامی سوریه نمی بینند. ترک ها حتی معتقدند آمریکایی ها همانند عربستان می خواهند بخشی از هزینه مبارزه با داعش و نظام سوریه را به ترکیه تحمیل کنند.
در این سناریو نیز سیاست ترکیه در قبال داعش به میزان موفقیت یا عدم موفقیت آمریکا و ائتلاف بین المللی در مبارزه با داعش بستگی خواهد داشت. لذا به نظر می رسد تا زمان حصول این اطمینان از سوی ترکیه، این کشور همچنان سیاست صبر و انتظار را در قبال داعش ادامه دهد.
هر چند این را باید دانست که ترکیه عملا در مسئله داعش به صورت پنهان و آشکار تاثیرگذار خواهد بود و در این زمینه هیچ گونه کوتاهی نخواهد کرد تا بتواند به نقش مورد نظر خود بازگردد. در این گزینه، سیاست صبر و انتظار ترکیه از یک طرف ناشی از فشارهای منطقه ای و بین المللی و جلوگیری از تخریب بیش از اندازه چهره این کشور در حمایت از داعش و گروههای تروریستی است. این مساله برای کشوری که رویای احیای امپراطوری عثمانی را در سر می پروراند می تواند خطر جدی باشد. از طرف دیگر اتخاذ سیاست صبر و انتظار می تواند به دلیل واهمه از خطرات داعش در ترکیه باشد. عدم حصول اطمینان ترکیه از میزان موفقیت غرب در مبارزه با داعش نیز عاملی در جهت ادامه سیاست صبر و انتظار ترکیه در قبال داعش خواهد بود.
3. نزدیکی بیشتر به استراتژی آمریکا: سناریوی سوم که سناریوی محتمل می باشد نزدیکی مواضع رسمی ترکیه به استراتژی آمریکا در برخورد با داعش خواهد بود. از زمان وقوع بحران در سوریه، محور غربی-عربی در کنار ترکیه به دنبال حمایت از گروه هایی نظیر ارتش آزاد و ائتلاف ملی سوریه به عنوان جانشین آتی حکومت سوریه اقدام نمودند. در این میان قدرت گیری روزافزون داعش و النصره موجب سردرگمی و کاهش حمایت های واحد از تروریست های میانه رو توسط متحدینشان گردید. حال با توجه به آینده پیش رو که نوید بخش کاهش قدرت داعش در معادلات منطقه ای است، محور فوق مجددا به حمایت گسترده خویش از تروریست های به اصطلاح میانه رو روی آورده است.
تضعیف موقعیت داعش و واقع نگری مقامات ترکیه جهت رهایی از انزوای خودساخته، آنها را به نزدیکی هرچه بیشتر به سوی استراتژی آمریکا مبنی بر تلاش برای کاهش همزمان موقعیت داعش و سرمایه گذاری آتی بر اپوزیسیون حکومت اسد مجاب خواهد نمود. با افزایش تدریجی قدرت اسد، طرفین ناگزیر به یکدیگر نزدیکتر شده و در پی سرمایه گذاری بر گزینه های دیگر من جمله حمایت تمام و کمال از اپوزیسیون به اصطلاح میانه رو برخواهندآمد. در این گزینه نیز هرچند شروط ترکیه برای براندازی حکومت بشار اسد جامعه عمل نخواهد پوشید اما روند تحولات که تضعیف داعش را در پی دارد باعث خواهد شد ترکیه متوجه این مساله شود که چه این کشور در صف مبارزان داعش قرار گیرد و چه این کشور از این معرکه دور باشد، روند مبارزه با داعش و تضعیف آن ادامه خواهد یافت لذا واقع نگری مقامات ترکیه باعث خواهد شد علی رغم میل باطنی و جهت بازسازی چهره خود در مبارزه با داعش و گروههای تروریستی، نزدیکی بیشتری به سیاست های غرب در مساله مبارزه با داعش در پیش گیرند. در این گزینه غرب نیز برای دلجویی از ترکیه، بحث حمایت از گروههای به اصطلاح میانه رو را با ترکیه به اجرا خواهد گذاشت.
در پایان باید گفت که هدف ترکیه از سیاست‌های خود در قبال داعش، به نگاه استراتژیک این کشور نسبت به جایگاه ترکیه در نظام منطقه‌ای خاورمیانه باز می‌گردد. ترکیه و داعش در حال حاضر دارای منافع همسو می باشند و تا زمانیکه این همسویی منافع وجود دارد، ترکیه از این ابزار استفاده خواهد کرد هرچند در مواضع رسمی منکر این مساله شود. «بری بوزان» می‌گوید که امنیت کشورها در رابطه آنها با دیگران معنا پیدا می‌کند و هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند صحبت از امنیت ملی خود داشته باشد؛ ترکیه نیز از این امر مستثنا نیست و امنیت آن به امنیت کل منطقه پیوند خورده است. همسایگی داعش و نیروهای تندرو با ترکیه علاوه بر خطرات جدی که می تواند برای این کشور ایجاد کند، به دلیل هم پیوندی پویش‌های امنیتی کشورها به یکدیگر، حمایت ترکیه از گروههای تروریستی علاوه بر تبعات برای ثبات سیاسی داخلی این کشور، باعث بی‌ثباتی بیشتر در منطقه نیز خواهد شد و هرگونه بی‌ثباتی منطقه‌ای در آینده، دامان این کشور را نیز خواهد گرفت.
