الوقت- اردوغان و داود اوغلو به عنوان معمار ترکیه نوین، طی سالیان اخیر سیاست تنش صفر را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار دادند. این در حالی بود که دیری نپایید که با ورود به قضیه سوریه و دخالت در امور این کشور با تقویت و حمایت تمامقد گروههای تروریستی برای براندازی نظام بشار اسد، عملا به چیزی غیر از سیاست اعلامی خود عمل کردند. در عرصه سیاست داخلی هم، عملکرد اردوغان را میتوان در شمار یکی از مستبدانهترین رفتارهای چند سال اخیر تاریخ ترکیه از سوی یک حکومت برشمرد. نتیجه هر دو رویکرد سیاست داخلی و خارجی دولت عدالت و توسعه را امروز به وضوح میتوان مشاهده کرد.روزنامه «تاگس زایتونگ» آلمان در شماره اخیر خود، بزرگترین اشتباه اردوغان را اجبار وی بر تمامی عناصر مختلف حکومت ترکیه و مخالفان برای تبعیت از وی و سیاستهایش خواند. به گمان این روزنامه، رفتار خودکامهگرایانه وی، تبدیل به پاشنه آشیل حکومتش شده که هر آینه امنیت و قوامش را تهدید میکند. به نوشته این روزنامه، رجیب طیب اردوغان هر کاری را برای تقویت پایههای حکومتش کرد: تضعیف احزاب کرد و طرفداران کردها، اتهامتراشی برای اپوزیسیون، تهدید راستگرایان مخالف حکومت به سکوت، محدود کردن هر گونه اعتراض یا گردهمآیی، و صدور مجوز به نیروهای پلیس برای شلیک به سمت معترضین در صورت بروز رفتار خشونتآمیز.
آزادی بیان که اردوغان در ابتدای حکومتش آن را یک حق میدانست، روز به روز وضعیت بدتری در ترکیه پیدا کرد. دهها روزنامهنگار به جرم بیان اظهارات مغایر با سیاستهای اردوغان با برچسب جاسوسی، روانه زندان شدند. کشورهایی اروپایی، چشمانشان را بر روی فضای به شدت امنیتی ترکیه بستند چرا که این کشور تسهیلکننده بحث پر چالش مهاجرت برای آنها بود. همین امر، موجب تحریک مخالفان اردوغان شد و وضعیت را وخیمتر ساخت. اکنون، سه شکاف آشکار طبقاتی، مذهبی، و اقلیمی را میتوان در جامعه ترکیه دید. شکاف بین ثروتمندان و فقرا، سکولارها و مذهبیون، و غرب و شرق ترکیه. تاگس زایتونگ در پایان به این اشاره میکند که اکنون مردم ترکیه در بدترین وضعیت خلاء قانونی و مقامات کشور در بدترین وضعیت خلاء حمایت از سوی جامعه به سر میبرند.
پایگاه تحلیلی «المانیتور» در آخرین گزارش خود، اردوغان را بازنده بزرگ بازی خاورمیانه خواند. دولتمردی که نتوانست «حرکت معنادار» در قبال ارائه راهحل برای بحران سوریه از خود نشان دهد. به اعتقاد تحلیلگر المانیتور، دولت اردوغان در چند حرکت اشتباه وارد شرایط کیش و مات شده است. اولین آن، ورود به ائتلاف 36 کشور عربی به رهبری عربستان بود. ائتلافی که قطع یقین به دنبال ضعیف شدن ایران در منطقه بود. ترکیه، با قرار دادن خود در جمع کشورهایی چون نیجریه، مالی و کومور آن هم تحت رهبری عربستان عملا کاریزمای سنتی و تاریخی خود به عنوان سردمدار کشورهای سنی در مقابل ایران شیعه را زیر سوال برد.
المانیتور معتقد است که سیاستهای ترکیه، امروز این کشور را در مثلث رقابتی ایران، عربستان، و ترکیه برای کسب هژمونی منطقه وارد کرده است. این پایگاه تحلیلی خاورمیانه، دومین اشتباه اردوغان را روی آوردن دوباره به اسراییل میداند. اردوغان در روز 2 ژانویه 2016 اعلام کرد که ترکیه و اسراییل به یکدیگر نیاز دارند. بسیاری از کارشناسان این اظهارنظر را اینگونه تلقی کردند که ترکیه پی به تغییرات ژئوپلتیک خاورمیانه برده و خواهان عقبنشینی از موضع رقابت با اسراییل است. ترکیه، با ورود به ائتلاف ضد ایرانی 36 کشور سنی و اتحاد با اسراییل، نه تنها تمامی ادعاهای خود مبنی بر قدرت منطقهای بودن را هدر داد بلکه عملا وارد کارزار مقابلهای با ایران شد که تاکنون بیسابقه بود. قطع یقین، رفتارهای اخیر اردوغان را میتوان ماحصل ناکامیاش در سوریه و چالش با روسیه دانست. از سوی دیگر، متمایل شدن به سمت عربستان و اسراییل همان چیزی است که آمریکا، دوست و شریک دیرینه ترکیه میخواهد.
خط قرمز ترکیه، «حزب اتحاد دموکراتیک کرد» (PYD) است. اردوغان، به هر قیمت ممکن نمیخواهد کردهاي مخالف، قدرت بگیرند. چرا که وسعت و گسترش قدرت آنها در کرانه فرات و صدها مایل از مرز میان ترکیه و سوریه از نظر اردوغان و همپالگیهایش یعنی قرار گرفتن تیغ تهدید بر گلوی حکومت عدالت و توسعه. دولت ترکیه، طی دیدار شش ژانویه ژنرال «ژوزف دانفورد» -رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا- نگرانی شدید خود نسبت به تشکیل کریدور کردها در شمال سوریه را ابراز کرد. المانیتور، معتقد است که این تازه اول راه برای تمام کسانی که در بحران سوریه درگیری ایجاد کردند و و علیالخصوص ترکیه است.