الوقت- رهبران اتحادیه عرب امروز شنبه (27 اردیبهشت) در شهر بغداد پایتخت عراق گردهم آمده‌اند تا درباره چالش‌های اساسی غرب آسیا، به ویژه بحران فلسطین رایزنی و تبادل نظر کنند. این اجلاس با شعار "گفتگو و همبستگی و توسعه " با هدف یافتن راه‌حل‌های مشترک برای مسائل منطقه‌ای برگزار می‌شود.
علاوه‌بر سران کشورهای عرب، شماری از روسای سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، در راس آنها آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به همراه پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا و شخصیت‌های برجسته بین‌المللی در این اجلاس شرکت دارند.
با این حال، برخی کشورها در سطح سران در این اجلاس حضور ندارند. احمد الشرع رئیس جمهور موقت سوریه شرکت نمی‌کند و وزیر خارجه این کشور ریاست هیئت سوریه را برعهده دارد. همچنین 6 کشور عرب خلیج فارس نیز هیچ کدام در سطح سران حضور ندارند.
باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق درباره دستورکار این نشست گفت:عراق ۱۸ ابتکار راهبردی را آماده کرده که در طول سه اجلاس مطرح خواهد شد. این ابتکارات بین اجلاس عادی سران عرب، پنجمین اجلاس اقتصادی و توسعه‌ای و همچنین اجلاس سازوکار همکاری سه جانبه بین عراق، مصر و اردن که در حاشیه اجلاس برگزار می‌شود، توزیع شده‌اند.
از جمله برجسته‌ترین موارد مطرح شده در این بسته ابتکاری می‌توان به: ابتکار شورای وزیران تجارت عربی، دستیابی به امنیت غذایی و همچنین دوره اصلاحات اقتصادی عربی برای دوران آینده، تأمین پناهگاه‌های امن برای آسیب‌دیدگان از بلایا و خطرات، افزایش امنیت مسکن و ابتکارهایی برای افزایش همکاری برای مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی اشاره کرد.
در اینباره، حسام زکی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب نیز تاکید کرد:ابتکارات ارائه شده توسط عراق، بازتاب دهنده دیدگاه روشنی برای تقویت همکاری عربی در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی است.
به گزارش خبرگزاری الصباح، دستورکار جلسه افتتاحیه در کاخ بغداد، شامل تحویل رسمی ریاست دوره سی و چهارم اجلاس سران عرب از بحرین به عراق پس از سخنرانی نماینده بحرین خواهد بود.
پس از آن نیز، سخنرانی نماینده عراق به عنوان رئیس سی و چهارمین دوره اجلاس، سخنرانی احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب، سپس سخنرانی مهمانان و آنگاه سخنرانی سران عرب ایراد خواهد شد و در ادامه، شرکت کنندگان در نشست به جلسه کاری غیرعلنی خواهند پرداخت که در آن دستورکار تصویب و پیش‌نویس بیانیه‌ها و تصمیمات مورد بحث قرار می‌گیرد.
در پایان کار اجلاس، جلسه علنی با حضور رسانه‌ها و مهمانان رسمی برگزار خواهد شد که قرائت بیانیه بغداد، سخنرانی پایانی نماینده عراق به عنوان رئیس کنفرانس و پس از آن سخنرانی کشوری را شامل خواهد شد.
در خصوص پنجمین دوره عادی اجلاس توسعه‌ای، اقتصادی و اجتماعی سران عرب نیز قرار است این اجلاس، با یک جلسه افتتاحیه آغاز شود که در آن نماینده لبنان به عنوان رئیس دوره قبلی اجلاس توسعه‌ای سخنرانی میکند سپس سخنرانی نماینده عراق به عنوان رئیس دوره فعلی اجلاس توسعه‌ای و همچنین سخنرانی دبیرکل اتحادیه عرب و سخنرانی روسای هیئت‌ها انجام خواهد شد.
با میزبانی عراق از نشست سران اتحادیه عرب، انتظارات گسترده‌ای از این کشور برای ایفای نقش فعال در حمایت از مسئله فلسطین و مدیریت چالش‌های منطقه‌ای شکل گرفته است. عراق به دلیل موقعیت ژئوپلتیکی، روابط متوازن با کشورهای محور مقاومت و جهان عرب و تلاش برای احیای نقش تاریخی خود در سیاست منطقه، اکنون در جایگاهی قرار دارد که می‌تواند به عنوان واسطه‌ای مؤثر برای ایجاد همبستگی و همگرایی منطقه‌ای عمل کند.
عراق با برگزاری نشست اتحادیه عرب دنبال چیست
عراق با میزبانی از این نشست در تلاطم بحرانهای منطقه‌ای برای خود نیز اهدافی را دنبال میکند. بغداد در پی تقویت جایگاه خود به عنوان یک بازیگر فعال و میانجی در تحولات منطقه‌ای است. محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق این اجلاس را فرصتی تاریخی برای بازتعریف مسیر همکاری عربی و ارائه ابتکارهای مشترک در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی می‌داند.
عراق با میزبانی نشست سران اتحادیه عرب تلاش دارد نقش ژئوپلتیکی خاص خود را در غرب آسیا پررنگ‌تر کند و به‌عنوان پلی میان محورهای مختلف منطقه‌ای ایفای نقش کند. موقعیت جغرافیایی عراق در قلب غرب آسیا، روابط راهبردی با ایران، و هم‌زمان ارتباط خوب با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، این کشور را در موقعیتی منحصر به فرد برای میانجی‌گری و ایجاد توازن قرار داده است.
عراق با این اقدام، می‌خواهد پیامی روشن به جهان مخابره کند که دنبال بازگشت به صحنه فعال دیپلماسی منطقه‌ای، دفاع از حقوق ملت فلسطین و تلاش برای ایجاد یک نظم جدید مبتنی بر همکاری و گفتگو در جهان اسلام است.
همچنین یکی دیگر از اولویت‌های عراق در میزبانی از نشست اتحادیه عرب، تمرکز ویژه بر توسعه اقتصادی و پیشبرد همکاری‌های اقتصادی با کشورهای عربی است. دولت‌های مختلف عراق در سال‌های گذشته به طور مداوم با چالش‌هایی همچون وابستگی به نفت، بیکاری، ضعف زیرساخت‌ها و کمبود سرمایه‌گذاری‌های خارجی مواجه بوده‌اند. از اینرو، نشست بغداد فرصتی مهم برای جذب حمایت مالی و فنی از سوی کشورهای ثروتمند عربی به ویژه حوزه خلیج فارس تلقی می‌شود.
علاوه‌براین، مقامات عراقی بارها تأکید کرده‌اند که توسعه اقتصادی پایدار نیازمند همکاری منطقه‌ای و تقویت تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک است. از اینرو، بغداد تلاش دارد در حاشیه این نشست، توافق‌هایی در حوزه انرژی، زیرساخت، کشاورزی و فناوری با کشورهای عربی به امضا برساند تا زمینه‌ساز رشد اقتصادی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی شود. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که ارزش تجارت کالایی میان کشورهای عربی در سال ۲۰۲۴ از ۵۵۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت که تقریباً ۱۸ تا ۲۰ درصد از کل تجارت کالایی کشورهای عربی را تشکیل می‌دهد.
عراق همچنین می‌خواهد تصویری جدید از خود به عنوان کشوری باثبات و آماده برای همکاری اقتصادی ارائه دهد. این تلاش‌ها بخشی از راهبرد بلندمدت بغداد برای تبدیل شدن به یک مرکز ارتباطی، اقتصادی و ترانزیتی در غرب آسیا است که هم منافع داخلی را تقویت میکند و هم جایگاه منطقه‌ای کشور را ارتقا می‌دهد.
عراق به دنبال تثبیت نقش خود به عنوان کریدوری حیاتی در اتصال شرق به غرب و پیونددهنده ترکیه به خلیج فارس است. این کشور با قرار گرفتن در مرکز ژئوپلتیکی غرب آسیا، موقعیتی ممتاز برای تبدیل شدن به مسیر ترانزیتی کلیدی میان آسیا، اروپا و کشورهای عربی دارد.
یکی از طرح‌های راهبردی عراق در این زمینه، پروژه «جاده توسعه» است که با هدف ایجاد مسیر ریلی و جاده‌ای از بندر فاو در جنوب عراق تا مرزهای ترکیه طراحی شده است. این پروژه می‌تواند عراق را به شاه‌راه تجاری میان چین، ترکیه، ایران و کشورهای عربی تبدیل کند. نشست اتحادیه عرب، فرصتی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های عربی در این پروژه‌ها و جلب حمایت سیاسی برای تقویت موقعیت ترانزیتی بغداد است.
عراق با برجسته کردن این نقش در اجلاس بغداد، به دنبال آن است که ضمن کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، جایگاه اقتصادی و استراتژیک خود را در منطقه ارتقا دهد و به عنوان حلقه اتصال راهبردی میان شرق و غرب، به یک بازیگر اقتصادی فعال در سطح منطقه و فراتر از آن تبدیل شود.
بازگرداندن آرمان فلسطین به کانون جهان اسلام
عراق به عنوان یکی از اضلاع محور مقاومت باید بکوشد تا فریاد حمایت از فلسطین و مردم غزه در اتحادیه عرب را که به مرور فروکش کرده، دوباره احیا کند و آرمان فلسطین را به کانون توجه جهان اسلام بازگرداند. از آغاز جنگ غزه، در نشست‌های اتحادیه عرب بسیاری از کشورهای عضو مواضع تندی علیه جنایات رژیم صهیونیستی اتخاذ کردند، اما با گذشت زمان، دلایل سیاسی و فشارهای بین‌المللی موجب کاهش تدریجی این حمایت‌ها شد.
در این شرایط، بغداد با تکیه بر جایگاه ژئوپلتیکی خود و روابط هم‌زمان با ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، باید بکوشد تا دوباره وحدت اسلامی در حمایت از فلسطین را شکل دهد. در این راستا مقامات عراقی از جمله السودانی تأکید کرده‌اند که فلسطین «مسئله مرکزی» جهان عرب باقی مانده و نشست بغداد فرصتی برای بازتعریف این اولویت خواهد بود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد بغداد در تلاش است تا ابتکار عمل دیپلماتیکی ارائه دهد که بر اساس آن، حمایت عملی و منسجم‌تری از مردم غزه و مقاومت فلسطین صورت گیرد. از دیدگاه بغداد، بازگرداندن مسئله فلسطین به صدر دستورکار اتحادیه عرب، نه تنها از نظر سیاسی بلکه از منظر اخلاقی و انسانی نیز ضروری است. از اینرو، عراق با این اقدام نشان می‌دهد که می‌خواهد از موقعیت خود برای احیای همبستگی اسلامی در برابر تجاوزات اسرائیل بهره ببرد و نقش فعال‌تری در تعیین مسیر آینده منطقه ایفا کند.
این نشست فرصتی برای تقویت وحدت عربی، همگرایی اسلامی و ارائه ابتکارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی به شمار می‌رود. چشم‌انداز این نشست در صورتی که با شکل‌گیری رویکردی جدید در سیاست عربی و اسلامی مبتنی بر همکاری، گفتگو و حمایت مشترک از آرمان‌های کلان جهان اسلام، به‌ویژه آزادی فلسطین همراه باشد، نتایج و دستاوردهای قابل قبولی خواهد داشت اما اگر اختلافات در جوامع اسلامی ادامه دار باشد، امید بستن به اینگونه نشست‌ها برای باز گردن گرهی از مشکلات منطقه دردی را دوا نمی‌کند.
