پایگاه تحلیلی الوقت - اوکراین و عربستان هزاران کیلومتر فاصله دارند و از نظر فرهنگی و جغرافیایی نیز تقریبا هیچ نزدیکی و شباهتی با هم ندارند، اما این روزها درباره سرنوشت اوکراین در عربستان مذاکره می‌شود. مذاکرات درباره پایان دادن به جنگ اوکراین در عربستان با ابتکار رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ در حالی پیگیری است، اما به نظر نمی‌رسد که این مذاکرات تا کنون به نتیجه‌ای دست یافته باشد. این در حالی است که ترامپ پیشتر وعده پایان دادن به جنگ اوکراین ظرف 24 ساعت را داده بود.
شوخی ترامپ با دنیا
وقتی در می 2023، دونالد ترامپ، رئیس جمهور فعلی آمریکا مشغول رقابتهای انتخاباتی در لاس وگاس بود، در یکی از سالن‌های بزرگ این شهر ادعا کرد که «روس‌ها و اوکراینی‌ها دارند می‌میرند، من می خواهم آنها دست از مرگ بردارند و من این کار را انجام خواهم داد. من در 24 ساعت جنگ را متوقف خواهم کرد.» او همچنین مدعی شد که «این جنگی است که رو به پایان است و من حتی قبل از اینکه رئیس جمهور شوم، این موضوع را حل و فصل خواهم کرد. اگر من برنده انتخابات شوم، وقتی رئیس جمهور منتخب شدم، کاری که انجام خواهم داد این است که با دو طرف صحبت خواهم کرد و جنگ را فوری جمع می کنم.»
اکنون که نزدیک به دو ماه از روی کارآمدن ترامپ در کاخ سفید می‌گذرد، او در گفتگو با یک رسانه آمریکایی گفته است که وقتی بارها در مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ خود از پایان جنگ اوکراین در ۲۴ ساعت و حتی قبل از تصدی قدرت سخن می گفتم، «کمی شوخی» می کردم. ترامپ در این گفتگو که روز یکشنبه منتشر شد، درباره عدم پایان جنگ اوکراین در 24 ساعت گفت: «خب، وقتی این را گفتم، کمی کنایه آمیز و شوخی بودم.»
تاوان شوخی برای ترامپ
عدم پایان جنگ اوکراین در 24 ساعت، اولین شوخی ترامپ با دنیا نیست. او از زمانی که به قدرت رسیده است، بارها هشدارها و ادعاهایی بزرگ را مطرح کرده که بسیاری از آنها عملی نشده است. مثلا همین دو هفته گذشته او به حماس هشدار داد که اگر ظرف 24 ساعت همه اسرای اسرائیلی را آزاد نکنند، غزه را به جهنم تبدیل خواهد کرد. آن 24 ساعت گذشت و در عمل هم همه اسرای اسرائیلی آزاد نشدند و غزه هم جهنم نشد. همین هشدارهای تند را ترامپ به کانادا و گرینلند داده و خواستار تصرف این دو سرزمین و الحاق آنها به خاک آمریکا شده، اما هنوز اقدامی در عمل انجام نداده است.
به نظر می‌رسد عدم پایان جنگ اوکراین علی رغم ادعاهای ترامپ، یکی دیگر از نشانه‌های بی اعتبار شدن هشدارها و ادعاهای اوست و طرفین درگیر در جنگ اوکراین، دیگر هشدارها و ادعاهای رئیس جمهور آمریکا را جدی نمی‌گیرند.
سایه ابهام بر سر مذاکرات در عربستان
با وجود برگزاری مذاکرات اخیر در عربستان با حضور مقامات آمریکایی و اوکراینی برای اعلام آتش بس در جنگ اوکراین، اما به نظر می‌رسد که توقف جنگ در اوکراین همچنان با چالش‌های زیادی روبروست:
آتش بس مورد نظر آمریکا و اوکراین: هیئت‌های نمایندگی واشنگتن و کی‌یف سه‌شنبه ۲۱ اسفند در جده عربستان سعودی برای مذاکره در مورد شرایط صلح در اوکراین ملاقات کردند. پس از این جلسه، دو کشور بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند و پیشنهاد یک آتش‌بس فوری و موقت ۳۰ روزه در جبهه جنگ را دادند. این بیانیه بر «تبادل اسیران جنگی، آزادی زندانیان غیرنظامی» در طول دوره آتش‌بس و همچنین «بازگرداندن کودکان اوکراینی که به‌زور [به روسیه] منتقل شده‌اند»، تأکید کرد.
پیش شرطهای روسیه: هرچند رئیس جمهور روسیه به صورت فوری به پیشنهاد آتش بس واکنش نشان نداد، اما دو روز بعد در اواخر روز پنجشنبه گذشته، شرایطی را برای پذیرش آتش بس مطرح کرد. شرایط پوتین برای آتش بس حول سه موضوع اساسی مطرح گردید: تعیین تکلیف کردن حمله اوکراین به کورسک روسیه و تعیین تکلیف اشغال بخشی از خاک روسیه توسط نیروهای اوکراینی، عدم بسیج نیروها و دریافت سلاح توسط اوکراین در طول زمان آتش بس، مشخص شدن مسئول رسمی تضمین آتش بس و سازوکار نظارت بر آتش‌بس. پوتین اعلام کرده که خواستار آن است تا تکلیف این سه موضوع پیش از هرگونه آتش بسی مشخص شود.
واکنش اوکراین: در اولین واکنش‌ها به پیش شرطهای پوتین برای آتش بس، زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین این پیش شرط‌ها را نشانه جدی نبودن روسیه برای برقراری آتش بس عنوان کرده و وزیرخارجه اوکراین هم تسلیم در برابر درخواست‌های روسیه را خیانت عنوان کرده است.
چشم انداز: واکنش مقامات اوکراینی حاکی از آن است که کی یف چندان امیدی به آتش بس با وجود پیش شرطهای روسیه ندارد، اما از طرف دیگر برخی کارشناسان گفته‌اند که ممکن است رئیس جمهور آمریکا باردیگر همتای اوکراینی خود را برای پذیرش درخواست‌های پوتین تحت فشار قرار دهد و اگر این اتفاق بیفتد، اوکراین ممکن است چاره‌ای جز پذیرش این شرایط نداشته باشد. «کِیر گایلز»، پژوهشگر ارشد مؤسسه چاتام هاوس در لندن، با اشاره به پیش شرطهای روسیه برای آتش بس گفته است که اگر عملکرد گذشته در روابط روسای جمهور آمریکا و روسیه در نظر بگیریم، خواسته‌های روسیه توسط آمریکا حمایت خواهد شد. «مارینا میرون»، کارشناس سیاسی نیز معتقد است که احتمالا دولت ترامپ آشکارا به اوکراین نشان داده است که پس از شکست در مذاکرات دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید، اوکراین نمی‌تواند قواعد را دیکته کند و اوکراین چاره‌ای جز پذیرش خواسته آمریکا و روسیه نخواهد داشت.
